جوان آنلاین: از پشت شیشه‌های فرودگاه تا دوربین‌های صداوسیما، عباس عراقچی دو، سه باری است که تکرار می‌کند «مذاکره با امریکا بن‌بست محض است.» روایت وزیر خارجه که تازه به تهران برگشته، از روز‌های فشرده دیپلماسی در نیویورک، تصویری متفاوت از آن چیزی است که مقام‌های امریکایی ارائه می‌کنند؛ تصویری که در آن ایران هر کاری که می‌توانست انجام داد، ولی نه‌تنها هیچ دریچه‌ای به سمت توافق باز نشده، بلکه شکاف میان تهران و واشینگتن عمیق‌تر از همیشه است. وزیر خارجه می‌گوید که با زیاده‌خواهی مفرطی که امریکایی‌ها داشتند و همراهی کشور‌های اروپایی، نتوانستیم به یک مصالحه برسیم.
به گزارش «جوان»، سفر عباس عراقچی همراه با رئیس‌جمهور به نیویورک در حالی انجام شد که اسنپ‌بک و سرنوشت توافق با آژانس دوباره به محور اصلی مناقشات بین‌المللی بدل شد. عراقچی آن‌طور که خود می‌گوید، در مجموعه‌ای از دیدار‌ها با دبیرکل سازمان ملل، وزرای خارجه کشور‌های اروپایی، و حتی در حاشیه نشست شورای امنیت شرکت کرد: «من با وزرای خارجه بیش از ۳۱ کشور ملاقات دوجانبه داشتم. هم بحث‌های هسته‌ای مطرح بود، هم مواضع کشور بیان و هم روابط دوجانبه با آن کشور‌ها مرور شد و تصمیماتی درباره همکاری‌های اقتصادی و برگزاری کمیسیون مشترک با هر کشور به تناسب خودش گرفتیم. او گفته که همچنین «دیداری با دبیرکل سازمان ملل داشتم که به نوعی آخرین مواضع در بحث اسنپ‌بک مطرح شد.» عراقچی در دیدار با گوترش، به او توضیح داده که «قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت باید در ۱۸ اکتبر خاتمه یافته تلقی شود.»
روایت وزیر خارجه از رد و بدل شدن پیغام و پسغام‌ها میان ایران و امریکا که به گفته او «هم با واسطه هم بی‌واسطه» انجام شد، شکلی از اتمام حجت را تداعی می‌کند، دیپلماسی که او از عبارت ایران «تا آخرین لحظه، هر اقدامی را که لازم» بوده «برای حفاظت از منافع» خود انجام داده، اما طرف (های) مقابل با «تلاش برای امتیازگیری»، در نهایت منجر به شکست مذاکرات شدند، استفاده کرد. عراقچی که هنگام ورود به تهران درباره جمع‌بندی سفر خودش صحبت می‌کرد، توضیح می‌دهد: «در بحث اسنپ‌بک آنچه اتفاق افتاد، ما با یک تلاش برای امتیازگیری از جمهوری اسلامی ایران مواجه شدیم؛ امتیازات کاملاً غیرمعقول و ناشدنی. در مقابل، ما هم پیشنهادات کاملاً معقول خود را که به اعتراف اروپایی‌ها هم کاملاً معقول بود، ارائه کردیم.» او می‌گوید که از دیپلماسی که در نیویورک به کار گرفت، در نهایت «از این جهت آسوده خاطر» است که «آنچه که لازم بود انجام دهیم، انجام دادیم و مسلم و مسجل شد، تعبیری که رهبر معظم انقلاب فرمودند، یک بار دیگر که مذاکره با امریکایی‌ها یک بن‌بست محض است واقعاً در این حرکت هم نشان داده شد.»
هیولای اسنپ‌بک!
عراقچی می‌گوید که غربی‌ها از اسنپ‌بک هیولایی ساخته بودند تا از ایران امتیاز بگیرند: «خیال می‌کردند هیولایی که از اسنپ‌بک ساخته‌اند، آنقدر ما را می‌ترساند که حاضر هستیم هر امتیازی را بدهیم. قطعاً این‌طور نیست. مردم خواهند دید که در بحث اقتصادی، تحریم‌های بیشتری از آنچه که قبلاً توسط امریکا وضع شده است، اعمال نخواهد شد. یکسری لیست‌ها دوباره اضافه و کم می‌شود که تأثیر فوق‌العاده‌ای ندارد ولی تأثیرات سیاسی و بعضاً راهبردی به جای خودش هست که باید با آنها هم مقابله کنیم.»
عراقچی به شرایط بعد از اسنپ‌بک اشاره می‌کند، وضعیتی که به گفته او «ما با شرایط جدیدی هم در شورای امنیت، هم سازمان ملل و هم آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مواجه هستیم.» او می‌گوید که «از نظر ما در شورای امنیت اجماع لازم برای اینکه تصمیم اسنپ‌بک گرفته شود، وجود نداشت. روسیه و چین هم معتقدند وجود نداشت. حالا این مسائل باید در شورای عالی امنیت ملی و کمیته هسته‌ای این شورا بحث و بررسی شود و ما با توجه به مجموعه شرایط، آنچه را که منفعت کشور اقتضا کند، اجرا خواهیم کرد و مطمئن هستم تصمیمات درست و حساب شده‌ای در شورای عالی امنیت ملی گرفته خواهد شد.»
۲ تجربه ناخوشایند
عراقچی همچنین در گفت‌وگویی چالشی با سی‌ان‌ان، تأکید می‌کند که «اسنپ‌بک مشکل را حل نخواهد کرد، بلکه پیچیدگی‌ها و دشواری‌ها را افزایش می‌دهد و راه‌حل دیپلماتیک را سخت‌تر می‌سازد.» او در این گفت‌و‌گو هم به مذاکرات در نیوریوک اشاره کرده که به گفته او ایران «با پیشنهاداتی منصفانه، متعادل و سازنده» حاضر شده است «تا راه‌حلی دیپلماتیک برای این بحران بیابیم.» او تأکید می‌کند: «اما این پیشنهاد‌ها نیز توسط امریکا و سه کشور اروپایی رد شد و آنها به بازگشت فوری تحریم‌ها (اسنپ‌بک) روی آوردند که مشکلات را پیچیده‌تر کرد.» مجری گفت‌و‌گو در بخشی از این مصاحبه، صدای صحبت‌های ترامپ را برای او می‌گذارد که ترامپ در آن می‌گوید: «ما ظرفیت غنی‌سازی هسته‌ای ایران را به کلی از بین بردیم و امکان دستیابی به سلاح هسته‌ای را که احتمالاً ظرف دو ماه حاصل می‌شد، منتفی کردیم» و از عراقچی می‌پرسد: «آیا این ادعا صحیح است، جناب وزیر؟» که عراقچی پاسخ می‌دهد: «واقعیت این است که ما هرگز تمایل به داشتن سلاح هسته‌ای نداشته‌ایم و این موضوع را زمانی ثابت کردیم که در سال ۲۰۱۵ توافق جامع هسته‌ای (برجام) را با کشور‌های عضو گروه ۱+۵ از جمله امریکا، امضا کردیم.» به گفته عراقچی ایران برجام را با «حسن‌نیت به انجام» رساند و «به تمامی تعهدات خود عمل کردیم و هنگامی که امریکا از توافق خارج شد، هیچ دلیل موجهی برای این اقدام وجود نداشت، چرا که گزارش‌های متعدد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تأیید می‌کرد ایران کاملاً به تعهدات خود پایبند بوده است. ما اثبات کرده‌ایم که به دنبال دستیابی به سلاح هسته‌ای نیستیم.» او می‌گوید که در ماه‌های مه و ژوئن ۲۰۲۵ نیز از سوی دولت ترامپ برای از سرگیری مذاکرات هسته‌ای دعوت شدیم و پذیرفتیم: «پنج دور مذاکرات برگزار شد و ششمین دور برای ۱۵ژوئن برنامه‌ریزی شده بود که دو روز پیش از آن اسرائیل به ما حمله کرد و امریکا نیز در این حمله آن را همراهی نمود.» او اینجا هم سعی دارد توضیح بدهد که چرا مذاکره با امریکا نافرجام است: «ما دو بار تجربه تلخ و ناخوشایندی با امریکا داشته‌ایم. یک بار توافقی حاصل شد، اما آنها از آن خارج شدند؛ و بار دیگر امسال مذاکره کردیم و مورد حمله قرار گرفتیم.» وزیر خارجه می‌گوید: امریکا به تأسیسات هسته‌ای و مراکز غنی‌سازی ما حمله کرد و آنها را تخریب و به شدت آسیب رساند. اما این عملیات نظامی نتوانست مسئله را حل کند، زیرا فناوری در دسترس و بومی ماست. فناوری هسته‌ای را از خارج وارد نکرده‌ایم، بلکه خودمان آن را توسعه داده‌ایم؛ بنابراین فناوری موجود است و اگر نگرانی‌ای درباره برنامه هسته‌ای ایران وجود دارد، راه‌حل آن باید دیپلماتیک باشد و ما همواره آماده گفت‌و‌گو و راه‌حل دیپلماتیک بوده‌ایم.» به گفته عراقچی امریکایی‌ها «گزینه نظامی را امتحان کردند، اما این گزینه مسئله را حل نکرد. اکنون دوباره از طریق اسنپ‌بک اقدام می‌کنند، که این نیز مشکل را حل نخواهد کرد، بلکه پیچیدگی‌ها و دشواری‌ها را افزایش می‌دهد و راه‌حل دیپلماتیک را سخت‌تر می‌سازد.»
چرا سطح غنی‌سازی را بالا می‌برید؟!
عراقچی در بخشی از گفت‌و‌گو با این سؤال روبه‌رو می‌شود که «اگر ایران می‌خواهد اعتماد جهانیان را در موضوع سلاح هسته‌ای جلب کند، ساده‌ترین راه این است که غنی‌سازی اورانیوم را فقط تا حد لازم برای تولید انرژی هسته‌ای محدود کند، که ایران تاکنون از انجام این کار خودداری کرده است. آیا آمادگی دارید این تعهد را به عنوان بخشی از توافق اعلام کنید؟» که او به برجام اشاره می‌کند، توافقی که به گفته او ما «در آن زمان ما موافقت کردیم که سطح غنی‌سازی را در ایران تنها تا ۶۷/۳ درصد و برای یک رآکتور تحقیقاتی در تهران تا حدود ۲۰ درصد محدود کنیم.» او می‌گوید: «رآکتور تحقیقاتی تهران (TRR) که قبل از انقلاب توسط امریکایی‌ها ساخته شده بود، پیش‌تر با اورانیوم غنی‌شده ۹۰ درصد سوخت‌گیری می‌شد. پس از انقلاب آن را بازتنظیم کردیم و سطح غنی‌سازی را به ۲۰درصد کاهش دادیم. این رآکتور ایزوتوپ‌های رادیواکتیو و دارو‌های موردنیاز بیش از یک میلیون ایرانی را تولید می‌کند؛ بنابراین ما به غنی‌سازی نیازمندیم، به‌ویژه غنی‌سازی تا سطح ۲۰ درصد برای آن رآکتور ضروری است. همچنین حق ماست که به غنی‌سازی اورانیوم بپردازیم. ما هرگز معاهده عدم اشاعه (NPT) را نقض نکرده‌ایم و همیشه در چارچوب قوانین بین‌المللی عمل کرده‌ایم. تنها خواهان اعمال حق قانونی خود هستیم.»
