جوان آنلاین: انتشار تقریظ رهبر انقلاب بر کتاب «پاسیاد پسرخاک» تنها نشانه اهمیت این اثر در عرصه ادبیات پایداری است، بلکه دعوتی دوباره به بازخوانی سیمای شخصیتی است که در حافظه جمعی ایرانیان با عنوان «سید آزادگان» زنده مانده است. سید‌علی‌اکبر ابوترابی، فردی نبود که فقط در تاریخ ثبت شود؛ او به‌تمامی، یک مکتب بود. مکتبی از صبر، ایمان و آزادگی که در دل تاریک‌ترین سال‌های اسارت در اردوگاه‌های عراق شکوفا شد و بر جان صد‌ها آزاده نوری تازه تاباند.
از قزوین تا جبهه
ابوترابی در سال ۱۳۱۸ در خانواده‌ای روحانی در قزوین به دنیا آمد. پدرش سیدعباس ابوترابی از روحانیون شناخته‌شده و مبارزان علیه رژیم پهلوی بود و همین زمینه، مسیر زندگی او را رقم زد. با آغاز نهضت امام خمینی (ره)، ابوترابی هم در صف مبارزان قرار گرفت و پس از پیروزی انقلاب، به‌جای آسایش و امنیت، راه دشوار حضور در جبهه‌ها را انتخاب کرد. سرنوشت، اما برای او حکایتی متفاوت داشت: در عملیات بیت‌المقدس (۱۳۶۱) به اسارت درآمد و نزدیک به یک دهه را در اردوگاه‌های عراق گذراند.
سید آزادگان
آنچه از او چهره‌ای ماندگار ساخت، نه فقط سابقه خانوادگی و انقلابی‌اش، بلکه نقشی بود که در اردوگاه‌ها ایفا کرد. او به‌مثابه روح جمعی اسرا عمل می‌کرد؛ آرام‌بخش دل‌ها، مرهم خستگی‌ها و پاسدار امید در دل فضایی که تاریکی و شکنجه بر آن حاکم بود. همرزمانش روایت می‌کنند، حضور ابوترابی نوعی اعتماد و آرامش به همراه داشت؛ گویی اسرا در پرتو رفتار او می‌آموختند چگونه می‌توان حتی در بند دشمن، آزاد زیست. همین نقش بود که او را به «سید آزادگان» مشهور کرد.
ویژگی‌های شخصیتی
کتاب «پاسیاد پسرخاک» نیز همین وجوه شخصیتی را برجسته می‌کند. نویسنده با زبانی ساده و در عین حال دقیق، لحظه‌هایی را بازآفرینی می‌کند که در آنها صلابت و عطوفت ابوترابی در هم تنیده است.
ایمان و معنویت: او همواره منبع آرامش روحی اسرا بود. دعاها، مناجات‌ها و تلاوت‌هایش شب‌های تار اردوگاه را روشن می‌کرد.
مدیریت بحران: حتی در سخت‌ترین شرایط، تلاش می‌کرد نظم و همدلی را در جمع زندانیان برقرار کند؛ گویی اردوگاه را به مدرسه‌ای برای تمرین صبر و مقاومت بدل کرده بود.
تواضع و فروتنی: هیچ‌گاه خود را بالاتر از دیگران نمی‌دید. از نظافت اردوگاه تا مراقبت از بیماران، در کنار دیگران بود.
ایستادگی در عین نرمش: توانست میان قاطعیت در برابر دشمن و مهربانی با دوستان، تعادل بیافریند.
میراث آزادگی
پس از آزادی در سال ۱۳۶۹، ابوترابی به کشور بازگشت و فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی‌اش را در کنار آزادگان ادامه داد. او می‌کوشید زخم‌های سال‌های اسارت را التیام بخشد و به جامعه نشان دهد، آزاده کسی است که حتی در قفس دشمن، روح خویش را از بند می‌رهاند. شهادتش در سال ۱۳۷۹ در یک سانحه جاده‌ای، پایانی زودهنگام بر زندگی پرثمرش بود، اما میراث معنوی‌اش همچنان در میان آزادگان و مردم ایران زنده است.
ابوترابی در «پاسیاد پسرخاک»
کتاب «پاسیاد پسرخاک» تلاشی است برای بازآفرینی شخصیت ابوترابی در بستر روایت‌های نزدیکان و همرزمان. متن، در عین وفاداری به واقعیت تاریخی، از زبانی بهره می‌برد که برای مخاطب امروز نیز ملموس و اثرگذار است. همین پیوند میان روایت تاریخی و نیاز نسل امروز، اهمیت ویژه کتاب را دوچندان کرده است. رهبر انقلاب نیز در تقریظ خود بر همین جنبه تأکید کرده و توجه به ابوترابی را ضرورتی برای امروز جامعه دانسته‌اند؛ چراکه او الگویی است از پیوند ایمان و عقلانیت، از ایستادگی و عطوفت و از خاک‌ساری و بلندی.
اکنون با انتشار تقریظ رهبری، فرصتی دوباره فراهم شده تا نسل جوان بیش از پیش با این چهره آشنا شود. سید علی‌اکبر ابوترابی تنها یک خاطره از دهه ۶۰ نیست؛ او نمونه‌ای است از آنچه یک ملت می‌تواند در سخت‌ترین شرایط از خود بروز دهد. «پاسیاد پسرخاک» یادآور این حقیقت است که مردان بزرگ، از خاک برمی‌خیزند، اما اثرشان تا همیشه در جان‌ها می‌ماند.
