جوان آنلاین: رئیس‌جمهور امریکا قرار است امروز با ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین ملاقات کند، دیداری که احتمالاً چند رهبر اروپایی هم در آن شرکت خواهند کرد. هدف، دستیابی به یک چارچوب مشترک است که در آن زلنسکی با دادن بخشی از اراضی اوکراین به توافق با روس‌ها راغب می‌شود و در ازای آن، یک تضمین امنیتی خارج از ناتو از امریکا و اروپا در برابر حمله مجدد روسیه دریافت می‌کند. همه اینها، برای یک چیز است؛ ترامپ بتواند مدعی برقراری صلح در اوکراین شود، صلحی که روس‌ها آن را بدون تصرف بخشی از خاک اوکراین نخواهند پذیرفت.
دونالت ترامپ عصر دیروز توئیت کرد: «پیشرفت بزرگی درباره روسیه حاصل شده. گوش به زنگ باشید!» او ساعتی بعد نوشت: «اوکراین باید آماده باشد بخشی از خاک خود را به روسیه واگذار کند وگرنه جنگ هرچه طولانی‌تر شود، زمین‌های بیشتری از دست خواهد داد.» ترامپ درباره اینکه پیشرفتی که از آن صحبت کرده چیست، صحبتی نکرده، ولی هرچه باشد با نشست امروز ترامپ با زلنسکی که احتمالاً برخی رهبران اروپایی هم در آن شرکت خواهند کرد، مرتبط است، دیداری که ظاهراً قرار است پیش درآمد نشست رؤسای جمهور امریکا و روسیه در روز جمعه آینده باشد که احتمال دارد ولودیمیر زلنسکی هم به آن ملحق شود. ترامپ جمعه شب با «ولادیمیر پوتین» در شهر انکوریج ایالت آلاسکا دیدار کرد و بعد از آن دیدار که خیلی‌ها آن را یک پیروزی برای پوتین تعبیر کردند، با زلنسکی و رهبران اروپایی تلفنی صحبت کرد. همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد، به نظر می‌رسد پوتین در دیدار با وی بر ایده الحاق کل منطقه دونباس در شرق اوکراین به روسیه در ازای آتش‌بس در طول خطوط مقدم فعلی نبرد پافشاری کرده است. بر اساس گزارشی که رویترز دیروز منتشر کرد، در چارچوب طرح جدید، روسیه حاضر است بخش‌های کوچکی از مناطق اشغال‌شده در خارکیف و سومی را پس بدهد، اوکراین باید تمام دونتسک و لوهانسک را به رسمیت بشناسد و واگذار کند، روسیه هم متعهد می‌شود که پیشروی در خرسون و زاپروژیا را متوقف کند و حاکمیت مسکو بر کریمه نیز به طور رسمی از سوی اوکراین و جامعه بین‌المللی پذیرفته خواهد شد. در حالی که تا پیش از این، زلنسکی با الحاق سرزمینی که پوتین بر آن اصرار داشت و ترامپ هم سعی می‌کرد زلنسکی را درباره آن متقاعد کند، مخالفت می‌کرد، به نظر می‌رسد در چارچوب طرح جدید، مخالفت زلنسکی با مصالحه سرزمینی رنگ می‌بازد. اینکه دلیل کمرنگ شدن این مخالفت که باعث شده زلنسکی و برخی رهبران اروپایی را به ملاقات امروز با ترامپ راغب کند، چیست، هنوز نظر قطعی وجود ندارد ولی برخی منابع می‌گویند که ترامپ توانسته با پوتین بر سر ارائه نوعی تضمین امنیتی به اوکراین، البته خارج از چارچوب ناتو به توافق برسد. نیویورک‌تایمز دیروز نوشت که ترامپ پیشنهاد ارائه تضمین امنیتی غیرناتویی به اوکراین را در اوایل روز شنبه، در تماسی تلفنی به ولودیمیر زلنسکی منتقل کرد و رهبران اروپایی هم که در این تماس تلفنی شرکت داشته‌اند، جذب آن شده‌اند. چیزی که رهبران اروپایی را به آن جذب کرده، این واقعیت است که ترامپ به رغم همه تلاش‌هایش برای بیرون کشیدن امریکا از ترتیبات امنیتی اروپا، برای راضی کردن طرف‌های اروپایی و اوکراینی به توافقی که شامل مبادله ارضی هم می‌شود، قبول کرده که امریکا نیز بخشی از این توافق باشد. فردریش مرتس، صدراعظم آلمان روز شنبه پس از تماس تلفنی رهبران اروپایی با ترامپ گفت: «خبر خوب این است که امریکا آماده است در چنین تضمین‌های امنیتی شرکت کند. این کشور این تضمین‌ها را تنها به اروپایی‌ها واگذار نمی‌کند.» نیویورک‌تایمز هم از قول دو مقام اروپایی نوشته که ترامپ در تماس با رهبران اروپایی به آنها گفته که پوتین موافقت کرده که اوکراین پس از توافق، هرچند نه تحت ناتو، تضمین‌های امنیتی قوی داشته باشد. استیو ویتکاف، نماینده رئیس‌جمهور امریکا در مذاکرات نیز تأیید کرده که ترامپ و پوتین بر سر تضمین‌های امنیتی جامع درباره اوکراین، توافق کردند.
نشانه عبور زلنسکی از عدم مصالحه سرزمینی
در نشست امروز که به میزبانی ترامپ در واشینگتن‌دی‌سی برگزار می‌شود، قرار است امانوئل ماکرون رئیس‌جمهور فرانسه، فردریش مرتس صدراعظم آلمان، اورسولا فون درلاین ئیس کمیسیون اروپا، نخست‌وزیر ایتالیا و رئیس‌جمهور فنلاند، به همراه زلنسکی حضور داشته باشند، نشستی که هماهنگی‌ها درباره برگزار شدن آن ظرف دو روز، نشان از اهمیت آن دارد. موضوع حائز اهمیت اینکه به نظر می‌رسد اوکراینی‌ها برای اولین بار در طول جنگ، در حال آماده شدن برای پذیرش مصالحه بخشی از سرزمین خود در ازای دریافت تضمین امنیتی غیرناتویی هستند که امریکای ترامپ نیز بخشی از آن باشد. زلنسکی که تا پیش از این به کلی با هرگونه مصالحه سرزمینی مخالف بود، دیروز برای اولین بار گفت که مسائل سرزمینی تنها می‌تواند توسط رهبران اوکراین و روسیه در یک نشست سه‌جانبه با امریکا مورد بحث قرار گیرد و البته این را هم گوشزد کرد که روسیه میلی به برگزار شدن این نشست نشان نمی‌دهد. هور چرنف، معاون رئیس کمیته دفاع و اطلاعات پارلمان اوکراین هم در یک پیام متنی که نشانه‌ای از آمادگی کشورش برای مصالحه سرزمینی به دست نمی‌دهد، بدون ابراز مخالفت‌های قبلی گفت: «ما جست‌وجوی مکانیسم‌های تضمین‌های امنیتی برای اوکراین را در این مرحله یک لحظه مثبت می‌دانیم.»
تکرار توافق بوداپست؟!
با وجود همه چشم‌انداز‌های مثبتی که در فاصله ۴۸ ساعت بعد از ملاقات پوتین و ترامپ نمایان شده، هنوز هیچ چیزی مشخص نیست. هور چرنف، به‌رغم موضع مثبت خود گفته که در مورد آنچه ترامپ دقیقاً در ذهن دارد و آنچه پوتین ممکن است با آن موافقت کرده باشد، همچنان سردرگم هستند. مقامات اوکراینی نگرانند که ترامپ ممکن است آنچه مسکو مایل به پذیرش آن است را اشتباه تعبیر کرده و پیشنهاد خود به اوکراین را بیش از حد بزرگ جلوه داده باشد. یک مقام آگاه از تماس روز شنبه ترامپ با زلنسکی به نیویورک‌تایمز گفته که رهبر اوکراین در سفر روز دوشنبه خود به واشینگتن، به دنبال شفاف‌سازی در مورد ضمانت‌های امنیتی بالقوه خواهد بود. جورجیا ملونی، نخست‌وزیر ایتالیا که در مقایسه با دیگر رهبران اروپایی مناسبات بهتری با ترامپ دارد، گفته که ترامپ در تماس خود با زلنسکی و رهبران اروپایی، از ایده قبلی او در مورد ضمانت‌هایی که بر اساس ماده ۵ پیمان ناتو مدل‌سازی شده بود، استفاده کرده که تصریح می‌کند حمله به یک متحد به عنوان حمله به همه متحدان تلقی خواهد شد. با این حال، اوکراینی‌ها می‌گویند که تضمین‌های امنیتی خارج ناتویی را از قبل هم داشته‌اند و حمله روسیه به اوکراین به رغم این تضمین‌ها انجام شده است. اولکساندر مرژکو، رئیس کمیته امور خارجه پارلمان اوکراین گفته که ایده ملونی «بسیار مبهم» است و جای تفسیر‌های متعدد را باقی می‌گذارد که لزوماً تضمین نمی‌کند که متحدان اوکراین در صورت حمله مجدد روسیه، فوراً به دفاع از آن برخیزند. سولومیا بوبروسکا، عضو کمیته دفاع و اطلاعات پارلمان اوکراین، نیز گفته که اوکراین نمی‌خواهد یک تفاهمنامه بوداپست دیگر امضا کند، تعهدی که در سال ۱۹۹۴ امضا شد و قرار بود پس از استقلال اوکراین، از آن مقابل حملات خارجی محافظت کند، اما به وضوح شکست خورد. طبق این توافقنامه اوکراین موافقت کرد که در ازای تضمین‌های امنیتی از سوی روسیه، ایالات متحده و بریتانیا، سلاح‌های هسته‌ای قدیمی شوروی را به روسیه بازگرداند ولی به این دلیل که جزئیات این تضمین‌ها در آن شرح داده نشده بود، شامل هیچ وعده‌ای برای کمک نظامی در صورت حمله نبوده است. مقامات اوکراینی می‌گویند که عدم صراحت در این توافقنامه به روسیه اجازه داده است مانند سال ۲۰۱۴ به کشورشان حمله کند. چرنف، نماینده مجلس، گفت: «برای جلوگیری از سرنوشت تفاهمنامه بوداپست، این تضمین‌ها باید از نظر قانونی الزام‌آور باشند و همچنین مراحل خاص و الگوریتمی از اقدامات ضامن‌ها را در صورت تجاوز مکرر به اوکراین ارائه دهند.»
