در شرایطی که جهان با چالش‌های بی‌سابقه تغییرات اقلیمی، کم‌آبی، خشکسالی و نابودی پوشش‌های گیاهی روبه‌روست، طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت در ایران نه‌تنها یک برنامه محیط زیستی بزرگ، بلکه یک گام اساسی و راهبردی در جهت حفظ و احیای منابع طبیعی کشور محسوب می‌شود. این طرح ملی که از مهر سال ۱۴۰۲ آغاز شده، با مشارکت گسترده مردم، نهاد‌های دولتی و بخش خصوصی، زمینه‌ساز تحولی در حفظ اکوسیستم‌های طبیعی، مقابله با گرد و غبار و ارتقای کیفیت زندگی در مناطق مختلف کشور به ویژه استان‌های آسیب‌دیده همچون گلستان است.
براساس گزارش مسئولان این طرح، تاکنون بیش از ۵۰۰ میلیون اصله نهال در قالب تولیدات نهالستان‌های دولتی و خصوصی در سراسر کشور آماده و بخش عمده‌ای از این نهال‌ها در ۲۳۵ هزار هکتار از عرصه‌های تحت پوشش کشت شده است. این نهال‌ها شامل گونه‌های جنگلی، زراعت چوب و درختان مثمر است که با دقت و بر اساس مطالعات علمی در مناطق مختلف کاشته می‌شوند تا ضمن احیای پوشش گیاهی، پایداری جنگل‌های ارزشمند هیرکانی، زاگرسی و سایر مناطق را تضمین کنند.
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این طرح، تأکید بر مشارکت مردمی در تمام مراحل آن از تولید و کاشت تا مراقبت و نگهداری پس از کاشت است. این مشارکت نه تنها انگیزه‌ای برای افزایش سطح زیر کشت نهال‌ها فراهم کرده، بلکه موجب پیوندی عمیق میان مردم و طبیعت شده است؛ پیوندی که دولت و دستگاه‌های اجرایی را همراه با مردم به عنوان یک بدنه واحد برای حفاظت از منابع طبیعی معرفی می‌کند. در این میان، نقش قانونی شهرداری‌ها، شهرک‌های صنعتی و سایر نهاد‌ها نیز به عنوان متولیان توسعه پایدار شهری و صنعتی پررنگ شده است.
براساس پیش‌بینی‌ها و برنامه‌ریزی‌ها، در سال سوم اجرای این طرح، ۲۵۰ میلیون اصله نهال دیگر تولید و کشت خواهد شد تا گام‌های اجرایی برای رسیدن به هدف نهایی یک میلیارد درخت ادامه یابد. این هدف بزرگ، با توجه به ظرفیت بالای کشور در عرصه منابع طبیعی و بهره‌وری بهینه از آن نه تنها دست یافتنی بلکه مقدمه‌ای برای توسعه سبز و پایدار محسوب می‌شود که می‌تواند سرانه فضای سبز هر ایرانی را از هزار و ۷۰۰ مترمربع به ۲ هزار و ۵۰۰ مترمربع افزایش دهد.
طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت همچنین پاسخی عملی به معضل ریزگرد‌ها و پدیده گرد و غبار است که سال‌هاست سلامت و امنیت زیست‌محیطی مناطق مختلف کشور به ویژه استان‌های شمالی و جنوبی را تهدید می‌کند. کاشت گسترده درختان و احیای جنگل‌ها به عنوان یک سپر طبیعی، نقش بسزایی در تثبیت خاک، افزایش رطوبت و بهبود کیفیت هوا دارد که مستقیماً بر سلامت جامعه تأثیرگذار است.
با این وجود، موفقیت این طرح عظیم نیازمند حمایت‌های همه‌جانبه دولتی، مشارکت مردمی گسترده‌تر و هم‌افزایی نهاد‌های مختلف است. سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های نهالستان‌ها، تأمین تجهیزات و آموزش نیرو‌های متخصص، پشتیبانی مالی از پروژه‌های کاشت و نگهداری و افزایش آگاهی عمومی از اهمیت حفظ منابع طبیعی، از ضروری‌ترین اقدامات برای رسیدن به اهداف این طرح است.
در پایان باید گفت که طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت تنها یک برنامه محیط زیستی نیست، بلکه یک حرکت ملی و فرهنگی است که آینده سرزمین و نسل‌های بعدی را تضمین می‌کند؛ حرکتی که هر نهال کاشته شده در آن، نمادی از امید، تعهد و عشق به طبیعت و وطن است.
