تغییر سبک زندگی ایرانیها واقعیتی است که تأثیراتش در سلامت مردم به وضوح دیده میشود و زنگ خطر آن سالهاست که به صدا درآمده است. با اینکه اهمیت زیادی به این مقوله مهم داده نمیشود، اما این موضوع تأثیر منفیاش را روی ورزش قهرمانی هم گذاشته است.
پایین آمدن میانگین قدی بسکتبالیستهای ایرانی واقعیت تلخی است که آینده این رشته را به خطر انداخته است. تیمملی بسکتبال مسابقات کاپآسیا را پیشرو دارد. حامد حدادی، اسطوره بسکتبال کشورمان با اینکه از تیمملی خداحافظی کرده، ولی در کنار تیمهای پایه حضوری فعال دارد. حدادی که خود سالها ستاره بسکتبال ما بوده از شرایط فعلی بسکتبالیستهای ردههای پایه به خوبی آگاه است: «کاهش میانگین قدی در بازیکنان ملیپوش بسکتبال در ردههای مختلف یک حقیقت است. البته این اتفاق در دیگر رشتههای ورزشی نیز رخ داده، اما به هر حال بسکتبال رشتهای است که نیاز به بازیکنان قدبلند بالاخص در پست سنتر دارد. باید استعدادیابی کنیم و به دنبال استعدادهای قدبلند باشیم تا از غافله عقب نمانیم و آنها را از ۱۲، ۱۳ سالگی در بسکتبال تمرین دهیم. واقعاً بازیکن قدبلند با استخوانبندی بسکتبالی یا حتی والیبالی کم شده است! بالاخره نونهالان و نوجوانان امروزی گوشی به دست شدهاند و آپارتماننشینی و حضور مکرر در فضای مجازی و تغییر سبک زندگی طی سالیان اخیر در این زمینه هم تأثیر داشته است.»
اینها واقعیتهایی است که دودش به چشم ورزش قهرمانی میرود و حتی اگر الان متوجه آن نشویم به زودی رشتههایی که به بازیکنان بلندقد نیاز دارند با خلأهایی جدی روبهرو خواهند شد. حدادی به درستی بحث تغییرات سبک زندگی را مطرح کرده و اینکه نسل نوجوان بیشتر به موبایل و فضای مجازی گرایش دارد تا ورزش و فعالیت بدنی. البته مسائلی از جمله تغذیه ناسالم، آپارتماننشینی و جمع شدن بساط بازی کودکان و نوجوانان در خیابان نیز در این موضوع تأثیر زیادی دارد. اما شیب کاهشی میانگین قدی در ورزش قهرمانی جدیتر از این حرفهاست و اصلاً نباید از کنار آن ساده عبور کرد. شیوه زندگی را که به این راحتی نمیتوان عوض کرد و تأثیرات منفی آپارتماننشینی هم موضوعی نیست که انتظار داشته باشیم یک شبه حل شود. در این بین مسئولان ورزش قهرمانی باید ششدانگ حواسشان به بحث مهم استعدادیابی باشد و با درک کامل از اهمیت آن برای کشف استعدادهای موجود و حتی آنها که قد و قامت خیلی بلندی هم ندارند، برنامهریزی ویژه داشته باشند. تجربه ثابت کرده استعدایابی گلخانهای شاید به کشف یکی، دو بازیکن مستعد منجر شود، ولی در درازمدت خبری از درخشش ستارهها نخواهد بود. بهرغم همه مشکلات موجود هنوز هم نونهالان و نوجوانان زیادی در سطح کشور هستند که برای نشان دادن پتانسیل درخشش خود منتظر یک تلنگر و توجه کوچکند. با توجه به پایین آمدن میانگین قدی بههیچ وجه نباید اجازه داد حتی یک ورزشکار مستعد فرصت درخشش را از دست بدهد.
همانطور که حدادی گفته، این مسئله تنها بسکتبال را تحت تأثیر قرار نداده و قاعدتاً رشتههای دیگری هستند که به ورزشکاران بلندقد نیاز دارند. داوری، رئیس فدراسیون بسکتبال در گفتوگویی از همکاری با فدراسیونهای والیبال و هندبال صحبت کرده و اینکه این سه فدراسیون میتوانند با یک همکاری برنامهریزی شده از پتانسیل ورزشکاران بلندقد در رشتههای خود استفاده کنند. استعدادیابی مقوله بسیار مهمی است که هنوز هم بسیاری از فدراسیونها و مدیران توجه کافی به آن ندارند. متأسفانه با همین بیتوجهیها استعدادهای نابی را که منتظر کشف شدن هستند، میسوزانیم و اجازه خودنمایی به آنها نمیدهیم.