جوان آنلاین: محوریت رشد اقتصادی طی شش ماهه نخست سال جاری بر بخش نفت و گاز متمرکز بوده است. ایران از محل توسعه برداشت نفت و گاز بیشترین رشد اقتصادی را داشته و همین موضوع سبب شده است درآمد‌های نفتی و بازار‌های نفتی گسترش جدی پیدا کند. به باور کارشناسان، تمرکز بر الگوی جدید تهاتر بدهی با نفت به سمت ایجاد بازارسازی جدید برای نفت رفته که محوریت آن تأمین مالی نفتی پروژه‌های زیرساختی کشور است. یکی از مزایای قابل توجه الگوی تهاتر بدهی با نفت این است که به ایران اجازه می‌دهد درآمد نفتی خود را مستقیماً به طرح‌های توسعه هدایت کند. به جای تکیه بر درآمد نفت برای پوشش هزینه‌های جاری، درآمد حاصل از فروش نفت به طور خاص برای تأمین مالی پروژه‌های زیربنایی تخصیص می‌یابد. بدین ترتیب بخش نفت و گاز که تا پیش از این پیشران رشد اقتصادی کشور بوده است حالا با تأمین مالی پروژه‌های زیرساختی و پیشرانی در تأمین مالی توسعه به تداوم رشد اقتصادی کشور کمک خواهد کرد.
الگوی تهاتر پروژه با نفت با چشم انداز ایران مبنی بر حرکت به سمت بودجه بدون نفت با استفاده از منابع نفتی منحصراً برای توسعه کشور مطابقت دارد. با هدایت تمام درآمد‌های نفتی به پروژه‌های زیربنایی، ایران می‌تواند وابستگی خود را به صادرات نفت به عنوان منبع اصلی درآمد کاهش دهد. این تغییر ساختاری برای دستیابی به انعطاف پذیری اقتصادی و کاهش خطرات مرتبط با نوسانات قیمت نفت و تقاضا بسیار مهم است. علاوه بر این با تنوع بخشیدن به منابع درآمدی و کاهش اتکا به نفت، ایران می‌تواند بهتر در برابر شوک‌های اقتصادی خارجی مقاومت کند و ثبات مالی کلی خود را افزایش دهد.
به باور کارشناسان، الگوی تهاتر پروژه با نفت یا اصطلاحاً loan for oil چندین مزیت برای اقتصاد ایران از نظر توسعه بازار نفت خام، ارتقای توسعه زیرساختی، استفاده مستقیم از درآمد نفت برای توسعه ملی و دستیابی به جریان درآمدی متنوع‌تر و باثبات‌تر ارائه می‌کند.
دسترسی به بازار‌های جدید
استفاده از تهاتر پروژه با نفت ایران را قادر می‌سازد تا از بازار‌های استفاده نشده نفت خام خود استفاده کند. ایران با ارائه نفت خام به عنوان تهاتر پروژه با نفت، بدهی‌های ناشی از پروژه‌های زیرساختی را می‌تواند فعال کند. این گسترش پایگاه مشتریان به ایران کمک می‌کند تا مقاصد صادراتی خود را متنوع کند و وابستگی خود را به چند خریدار کلیدی کاهش دهد. علاوه بر این، دسترسی به بازار‌های جدید می‌تواند منجر به افزایش رقابت بین خریداران شود و به طور بالقوه قیمت نفت ایران را افزایش دهد.
توسعه زیرساختی و رشد اقتصادی
الگوی تهاتر پروژه با نفت، توسعه زیرساختی را که برای رشد اقتصادی حیاتی است، تسهیل می‌کند. با استفاده از نفت خام به عنوان تهاتر پروژه، ایران می‌تواند پروژه‌های زیرساختی بزرگی را تأمین مالی کند و انجام دهد که در غیر این صورت ممکن است تأمین مالی از طریق روش‌های متعارف چالش برانگیز باشد. این پروژه‌ها می‌توانند شامل ساخت جاده‌ها، پل‌ها، راه آهن، بنادر، نیروگاه‌ها و سایر زیرساخت‌های حیاتی باشند. اجرای چنین پروژه‌هایی باعث تحریک فعالیت‌های اقتصادی، ایجاد شغل و بهبود فضای کلی کسب و کار می‌شوند و در نتیجه سرمایه گذاری بیشتر را جذب و رشد اقتصادی پایدار را تقویت می‌کنند.
استفاده مستقیم از درآمد نفت و توسعه درآمد‌های نفتی
یکی از مزایای قابل توجه الگوی تهاتر پروژه با نفت این است که به ایران اجازه می‌دهد درآمد نفتی خود را مستقیماً به طرح‌های توسعه هدایت کند. به جای تکیه بر درآمد نفت برای پوشش هزینه‌های جاری، درآمد حاصل از فروش نفت به طور خاص برای تأمین مالی پروژه‌های زیربنایی تخصیص می‌یابد. این رویکرد تضمین می‌کند بخش قابل توجهی از درآمد نفت به سمت سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت هدایت شود که به توسعه اجتماعی- اقتصادی کشور کمک می‌کند. با استفاده از درآمد‌های نفتی به این شیوه متمرکز، ایران می‌تواند به اقتصاد متعادل‌تر و متنوع‌تری دست یابد و آسیب‌پذیری خود را در برابر نوسانات قیمت نفت کاهش دهد. همچنین با توجه به اینکه بازارسازی جدیدی برای نفت خام ایجاد خواهد شد، درآمد‌های نفتی کشور نیز توسعه خواهد یافت.
مدل الگوی پروژه با نفت با هدف ایران برای کاهش تدریجی اتکای خود به درآمد‌های نفتی با استفاده از آن صرفاً برای اهداف توسعه مطابقت دارد. ایران با اولویت‌بندی استفاده از درآمد نفت برای پروژه‌های زیربنایی، گام‌های مهمی در جهت تنوع بخشیدن به منابع درآمد و کاهش وابستگی بودجه جاری کشور به صادرات نفت برمی‌دارد. این تغییر ساختاری برای تاب آوری اقتصادی بلندمدت بسیار مهم است، زیرا به ایران کمک می‌کند تا بخش‌ها و صنایع جایگزینی را توسعه دهد که می‌توانند اقتصاد را در آینده حفظ کنند. ایران با کاهش تدریجی اتکای خود به نفت می‌تواند ریسک‌های مرتبط با بازار‌های نوسان نفت را بهتر مدیریت کند و خود را برای رشد اقتصادی پایدار قرار دهد.
اجرای الگوی تهاتر پروژه با نفت می‌تواند به ایران در ایجاد جریان‌های درآمدی پایدار کمک کند. ایران با انعقاد قرارداد‌های بلندمدت با شرکت‌های پیمانکاری درگیر در پروژه‌های زیربنایی، جریان قابل پیش‌بینی درآمدی را در یک دوره طولانی تضمین می‌کند. این قرارداد‌ها عرضه ثابت نفت خام را به عنوان پرداخت تضمین می‌کند که ثبات و قابلیت پیش‌بینی مالی را برای کشور فراهم می‌نماید. این ثبات دولت را قادر می‌سازد تا پروژه‌های توسعه‌ای را به‌طور مؤثر برنامه‌ریزی و اجرا کند، زیرا می‌تواند بر یک منبع درآمد ثابت تکیه کند. درآمد‌های پایدار به ثبات اقتصادی، جذب سرمایه گذاری بیشتر و ایجاد محیطی مساعد برای رشد پایدار
کمک می‌کند.
مزیت‌ها و محور‌های کلیدی الگوی تهاتر پروژه با نفت یا اصطلاحاً [loan for oil]و اثر آن در تحقق توسعه اقتصادی کشور و پیشرانی دوباره بخش نفت و گاز در تحقق رشد اقتصادی کشور این بار با محوریت قرار گرفتن در تأمین مالی پروژه‌های زیرساختی کشور مورد توجه کنشگران است.
تهاتر پروژه با نفت به عنوان راهبرد جدید برای ایجاد بازار نفت خام
محمدرضا کارگذار، کارشناس حوزه انرژی با اشاره به مدل جدید و مهم فروش نفت خام ایران در قالب تهاتر پروژه با نفت به «جوان» می‌گوید: «نفت خام نقش مهمی در اقتصاد ایران ایفا می‌کند و این کشور راهبرد‌های مختلفی را برای گسترش بازار خود و به حداکثر رساندن منافع حاصل از منابع طبیعی خود بررسی کرده است. یکی از این راهبرد‌ها استفاده از تهاتر حساب است که شامل خرید کالا، خدمات یا انعقاد تأمین مالی برای پروژه‌های زیرساختی مهم از طریق تهاتر بدهی با نفت خام است. کشور با اتخاذ الگوی تهاتر می‌تواند نفت خود را در بازار‌های جدید بفروشد که این مزیت قابل توجهی برای اقتصاد کشور است. به طور سنتی، ایران به دلیل عوامل مختلف ژئوپلتیکی و اقتصادی به تعداد محدودی از خریداران متکی بوده است. با این حال، ایران با ارائه نفت خام به عنوان تهاتر بدهی‌های ناشی از پروژه‌های زیرساختی می‌تواند خریداران جدید را جذب کند و پایگاه مشتریان خود را گسترش دهد. این تنوع در بازار‌های صادراتی، وابستگی به چند بازیگر کلیدی را کاهش و قدرت چانه‌زنی ایران را در تجارت جهانی نفت افزایش می‌دهد.»
وی در رابطه با مزیت‌های کلیدی توسعه کشور مبتنی بر روش فوق و همچنین ورود شرکت‌های مهم و بزرگ دنیا به کشور از این طریق می‌افزاید: «مزیت مهم دیگر الگوی تهاتر پتانسیل آن برای پیشبرد توسعه زیرساختی است که منجر به رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال در ایران می‌شود. از طریق مکانیسم بدهی در برابر زیرساخت، ایران می‌تواند پروژه‌های ضروری را که به توسعه اقتصادی کشور کمک می‌کنند، تأمین مالی و آغاز کند. شرکت‌های پیمانکاری که در اجرای این پروژه‌ها مشارکت دارند، مبلغی را به صورت نفت خام دریافت می‌کنند و از این طریق موجب تحریک فعالیت‌های اقتصادی و ایجاد فرصت‌های شغلی در ایران می‌شوند.»
کارگذار ادامه می‌دهد: «الگوی تهاتر پروژه با نفت خام این امکان را می‌دهد که از استفاده مستقیم پول نفت در بودجه جاری خود اجتناب شود، در عوض، درآمد حاصل از فروش نفت برای تأمین مالی توسعه زیرساختی و پروژه‌های اقتصادی استفاده می‌شود. این رویکرد دولت را قادر می‌سازد تا بخش قابل‌توجهی از درآمد نفتی خود را به طور خاص برای توسعه کشور، ارتقای پایداری اقتصادی بلندمدت و کاهش اتکا به درآمد نفت برای تأمین هزینه‌های جاری اختصاص دهد. با سرمایه‌گذاری مستقیم درآمد‌های نفتی در طرح‌های توسعه، ایران می‌تواند به اقتصاد متعادل‌تر و متنوع‌تری دست یابد.
این کارشناس انرژی با اشاره به افزایش درآمد‌های پایدار کشور از محل توسعه زیرساختی کشور و همچنین افزایش درآمد ارزی کشور از محل نفت و همچنین کاهش اثر نفت در بودجه تأکید می‌کند: «اجرای الگوی تهاتر پروژه با نفت چندین مزیت دارد ابتدا اینکه درآمد‌های نفتی را بیشتر خواهد کرد ولی در بودجه نخواهد آمد و صرفاً برای توسعه اقتصادی هزینه می‌شود و دیگر مزیت مدل تهاتر پروژه با نفت در این است که می‌تواند به ایجاد درآمد‌های پایدار برای ایران کمک کند. ایران با گسترش و تنوع بخشیدن به بازار‌های صادراتی نفت خام خود می‌تواند منابع درآمدی متعددی ایجاد کند و آسیب‌پذیری در برابر نوسانات قیمت نفت را کاهش دهد. سازوکار تهاتر بدهی جریان ثابت درآمد را از طریق قرارداد‌های بلندمدت تضمین و ثبات و قابل پیش‌بینی را برای اقتصاد ایران فراهم می‌کند. این جریان درآمد پایدار، دولت را قادر می‌سازد تا پروژه‌های توسعه‌ای را به طور مؤثر برنامه‌ریزی و اجرا کند و رشد اقتصادی و شکوفایی پایدار را تقویت نماید.»
تداوم پیشرانی بخش نفت و گاز با تأمین مالی توسعه زیرساختی
فرشاد جامع، کارشناس انرژی در رابطه با اهمیت و محوریت بازارسازی نفت خام ایران در تداوم توسعه اقتصادی کشور به «جوان» می‌گوید: «رویکرد الگوی جدید تسویه بدهی با نفت شامل استفاده از درآمد‌های نفتی برای تأمین مالی مستقیم پروژه‌های زیربنایی کشور به جای اتکا به آن برای پوشش هزینه‌های جاری است. ایران با هدایت درآمد‌های نفتی به پروژه‌های توسعه‌ای، تضمین می‌کند که بخش قابل‌توجهی از درآمد نفتی‌اش به سمت سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت هدایت شود و به توسعه اجتماعی- اقتصادی کشور کمک می‌کند. این الگوی جدید تسویه بدهی با نفت چندین مزیت برای ایران دارد؛ اولاً، اجازه می‌دهد تا از ذخایر نفتی خود به شیوه راهبردی‌تر و پایدارتر استفاده کند. ایران اکنون می‌تواند به جای تکیه صرف بر درآمد نفتی برای هزینه‌های جاری، بخشی از فروش نفت خود را به طور خاص برای پروژه‌های زیرساختی اختصاص دهد. این امر به کاهش اتکای کشور به درآمد نفت برای هزینه‌های جاری کمک می‌کند و اطمینان می‌دهد که این منابع به سمت پروژه‌هایی هدایت می‌شوند که ارزش و تأثیر بلندمدت دارند.»
وی می‌افزاید: «علاوه بر این، با تأمین مالی پروژه‌های زیربنایی از طریق درآمد‌های نفتی، ایران می‌تواند به طور مؤثر از پتانسیل بخش نفت خود برای پیشبرد رشد اقتصادی استفاده کند. بخش نفت و گاز در طول تاریخ محرک اصلی توسعه اقتصادی ایران بوده است و با استفاده از این بخش برای تأمین مالی پروژه‌های زیربنایی، این کشور می‌تواند رشد اقتصادی خود را بیش از پیش تقویت کند. این رویکرد نه تنها فعالیت‌های اقتصادی در بخش نفت و گاز را تحریک می‌کند، بلکه اثرات چند برابری را در سایر صنایع ایجاد می‌کند که منجر به اقتصاد متنوع‌تر و قوی‌تر می‌شود.»
جمع‌بندی
به‌نظر می‌رسد الگوی جدید تسویه بدهی با نفت که شامل تأمین مالی پروژه‌های زیربنایی از طریق درآمد‌های نفتی است، چندین مزیت برای کشور به همراه دارد و به ایران اجازه می‌دهد تا از ذخایر نفتی خود به شیوه‌ای راهبردی و پایدار استفاده کند، رشد اقتصادی را با استفاده از پتانسیل بخش نفت پیش برد و شفافیت و مسئولیت پذیری بیشتر در مدیریت درآمد نفتی را تقویت کند. با این حال، ایران همچنین باید تنوع بخشیدن به اقتصاد خود را برای کاهش وابستگی‌اش به درآمد‌های نفتی و کاهش خطرات مرتبط با نوسانات قیمت جهانی نفت در نظر بگیرد.
