گذر زمان حقایق را آشکار می‌کند

سید حمید طباطبایی در کانال شخصی خود در پیام‌رسان ایتا نوشت: حوادثی که منشأ تحولات اجتماعی می‌شوند:
۱) گاهی احساسات ایجاد می‌کنند و هیجان می‌آفرینند و به اندازه هیجانی که ایجاد کنند، اثر می‌گذارند و تا وقتی هیجان فروکش نکرده فرصت دارند تا بر موج‌ها سوار شوند. گذر زمان به ضرر این حوادث است. به همین خاطر، این حوادث، بیش از صداقت، روشنگری و آگاهی، به هیجان و سر و صدا نیاز دارند. معمولاً هدایت‌کنندگان این حوادث برای القای هیجان، ترسی از دروغ، اعمال وحشیانه و رفتار‌های منزجرکننده هم ندارند؛ چون معتقدند: «تاریخ را فاتحان می‌نویسند.»
۲) گاهی هم تحول‌آفرینان به دنبال ایجاد آگاهی، بینش و تجربه اجتماعی‌اند، یعنی به جای احساسات جامعه، ذهن جامعه را مخاطب خود قرار می‌دهند. اثرگذاری این اتفاقات، بسیار پایدارتر است و نیاز چندانی به تشدید هیجان برای رسیدن به نتیجه ندارند، چون گذشت زمان کمتر به این دسته حوادث آسیب می‌زند. قبول برجام از این دسته حوادث بود که برای جامعه ما یک تجربه اجتماعی آفرید؛ تجربه قابل اعتماد نبودن امریکا. تجربه‌های اجتماعی هم اگرچه مثل دسته اول در معرض خطر تحریف هستند، اما آسیب مهم‌تر این حوادث فراموشی است، یعنی باطل برای مقابله با چنین حوادثی، به این گزاره نیز امید بسته است که «حافظه جوامع فراموشکار است.»
۳) در بعضی حوادث هم، نقطه اثرگذاری نقطه‌ای است عمیق‌تر از احساسات و حتی عمیق‌تر از عقلانیت جامعه، یعنی فرهنگ یا همان لایه‌های عمیق تعلقات و حب و بغض اجتماعی. وقتی این حوادث به جای تجربه، فرهنگ می‌آفرینند، کمتر در خطر تحریفند، چون راوی فرهنگ و حوادث فرهنگی، مردم هستند و تحریف از غیرمردمی‌ترین رفتارهاست و وقتی به جای ذهن، بر روح جامعه اثر می‌گذارند، کمتر در خطر فراموشی هستند، چون فراموشی آسیب مفاهیم است.
پس گذر زمان به سود این حوادث است. هرچه زمان می‌گذرد ابعاد جدیدتری از این حوادث در روایت مردم آشکار می‌شود و هرچه می‌گذرد توجهات بیشتری را به خود جلب و قلوب بیشتری را متوجه خود می‌کند. عاشورا، بارزترین حادثه عالم است که با رعایت احکام خلق یک حادثه تاریخی، در گذر زمان، فرهنگسازی کرده و نه تحریف و نه فراموش می‌شود، بلکه بیشتر و دقیق‌تر دیده می‌شود.
پی‌نوشت‌ها:
- سالگرد اغتشاشات به ما اثبات کرد که گذر زمان به ضرر اغتشاشات بود یا به نفعش؟ و حادثه‌ای که اغتشاشگران برای موج‌سواری خود انتخاب کردند، سوار شدن بر موج یک حادثه احساسی بود یا یک تجربه اجتماعی، یا یک حادثه فرهنگساز تاریخی؟
- سالگرد شهادت شهید علی‌وردی و شهید عجمیان و شهدای شاهچراغ هم نزدیک است. به زودی خواهیم دید که مثل همیشه، شهادت فرهنگسازترین حادثه جامعه ما خواهد بود.