اختصاصی جوان آنلاین: برگزاری کنفرانس ایران و بریکس صبح روز سه شنبه در وزارت امور خارجه بار دیگر نگاه‌ها را متوجه مزایای عضویت ایران دراین مجامع کرد. بریکس شامل برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی است و نام این گروه از حروف اول نام این کشور‌ها گرفته شده است. نقش بریکس در عرصه بین‌المللی و مزایای پیوستن به این گروه باعث شده تا روز به روز تقاضا از سوی کشور‌ها برای الحاق به آن افزایش یابد. طبق گزارش‌ها نزدیک به ۲۰ کشور به ویژه در جهان عرب و منطقه آسیا- اقیانوسیه به دنبال عضویت در گروه بریکس هستند و تعداد متقاضیان همچنان رو به افزایش است.
اقبال کشور‌های مختلف به عضویت در این گروه در شرایطی انجام می‌شود که شهر کیپ تاون آفریقای جنوبی ۱۲ و ۱۳ خرداد میزبان نشست وزرای خارجه بریکس و گروه دوستان بریکس بود. همچنین سران اعضای بریکس قرار است بین روز‌های ۲۲ تا ۲۴ آگوست (۳۱ مرداد تا دوم شهریور) در ژوهانسبورگ آفریقای جنوبی گردهم آیند تا موضوع علاقه کشور‌های دیگر برای پیوستن به این گروه را روی میز قرار دهند.
ایران واسطه خوب برای اتصال میان اعضای بریکس
ایران از کشور‌های عضو ناظر و به دنبال عضویت در این گروه است و در این راستا روز سه شنبه نیز کنفرانس ایران و بریکس به منظور شناسایی ظرفیت‌های متقابل در مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه با حضور مقامات وزارت امور خارجه و جمعی از سفرای خارجی مقیم در تهران برگزار شد. واقعیت آن است که گروه بریکس جزء شرکای هدفمند ما است و توانمندی‌های جمع شده میان اعضای بریکس باعث شده که کشور‌های بریکس در جامعه جهانی جایگاه بالایی داشته باشند.
هرچند برخی موانع همانند تحریم‌ها الحاق ایران به مجامع بین‌المللی را زمان بر می‌کند، اما ایران می‌تواند واسطه اقتصادی خوبی برای اتصال میان اعضای این گروه علی الخصوص روسیه و هند باشد. در این راستا پرونده کریدور شمال - جنوب در این موقعیت اهمیت بسیار خواهد یافت.
علاوه بر این بریکس، پیمانی برای مقابله با پیمان‌های دیگر نیست و به‌رغم اینکه کشوری مثل برزیل در آن عضویت دارد، اما دیدگاهش شرق‌گرایانه است و دکترین نگاه به شرق می‌تواند به عضویت ایران و حضورش در بریکس کمک کند.
آنیل سوکلال نماینده آفریقای جنوبی در کنفرانس ایران و بریکس اظهار داشت: درباره عضویت و همکاری‌های ایران و بریکس صحبت کردیم و به نظر من ایران یک شریک بسیار مهم و راهبردی برای بریکس محسوب می‌شود. انتظار داریم آیین نامه‌ای را مبنی بر نحوه افزایش اعضای بریکس داشته باشیم و ایران یکی از آن کشورهاست که در این روند قرار خواهد گرفت تا عضو بریکس شود.
این دیپلمات آفریقای جنوبی تصریح کرد: به عنوان گروه بریکس و آفریقای جنوبی به صورت جدی در مورد مقابله با تحریم‌های جهانی رایزنی کردیم. تحریم‌های یکجانبه را به هیچ عنوان قبول نداریم و هیچ اعتبار و بستر قانونی برای این تحریم‌ها قائل نیستیم. تنها تحریم‌های سازمان ملل متحد قابلیت اعلام و پذیرش به عنوان تحریم را دارد و ما به همین روند در راستای مقابله با تحریم‌های یکجانبه ادامه خواهیم داد و با افتخار به مقابله با این تحریم‌ها می‌پردازیم.
سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه نیز با اشاره به اینکه در مورد بریکس هم با ایران صحبت کرده، گفت: درباره مسائل مرتبط با بریکس صحبت کردیم، چون ما آشکارا به این نتیجه رسیدیم که ایران یکی از نامزد‌های قوی برای تبدیل شدن به یکی از اعضای کامل بریکس است. به گفته معاون وزیر خارجه روسیه، تنها مشکل در پیوستن ایران به پیمان بریکس، زمان خواهد بود.
وزن تحریم‌ها و FATF در مناسبات تجاری ایران؟
اما فرجی‌راد، کارشناس اقتصادی بین‌الملل موانع الحاق ایران به مجامع بین‌المللی را قابل توجه عنوان کرد و گفت: عضویت ایران در بریکس همانند الحاق ایران به برخی دیگر از پیمان‌ها مانند شانگ‌های هر چند مطلوب است، اما دستاوردی اقتصادی برای کشور به همراه نداشته است.
فرجی‌راد ادامه داد: موانع الحاق ایران به مجامع بین‌المللی مانند بریکس بسیار است که مهم‌ترین آنها، نپذیرفتن FATF از سوی ایران است، چرا که کشور‌های عضو این گروه‌ها حتی در صورت الحاق ایران به این گروه‌ها از انجام معاملات تجاری با کشور سر باز می‌زنند و از این رو مطلوبیت چندانی برای ایران به دنبال نخواهد داشت؛ موضوعی که با مخالفت مجیدرضا حریری رئیس اتاق مشترک ایران و چین همراه است.
او با اشاره به این که FATF مانع جدی در راه تجارت عادی ایران محسوب نمی‌شود، اظهار کرد: اگر تحریم‌ها به هر شکلی برداشته شود به این معناست که ما با قدرت‌های اروپایی و آمریکا توافق کرده‌ایم و آن زمان مطمئن باشید که FATF حل خواهد شد. FATF کاملاً سیاسی است و اگر مشکل سیاسی ما در حوزه تحریم حل شود قطعاً در مدت‌زمان کوتاهی موضوع FATF هم قابل‌حل است.
حریری همچنین یکی از اهداف تحریم را انزوای ایران مطرح کرد و گفت: پیوستن ایران به انواع پیمان‌ها، ضد آن چیزی است که آمریکایی‌ها طالب آن هستند و در نتیجه خیلی با اهداف کوتاه‌مدت نباید به پیوستن ایران به بریکس نگاه کرد باید افق دید را دورتر دید.
الزامات عضویت ایران در بریکس
فرشید باقریان، کارشناس مسائل بین‌الملل در خصوص پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های ایران برای حضور در بریکس گفت: ایران دارای ذخایر انرژی جهان است و از موقعیت ژئوپلیتیکی برخوردار است؛ در صورتی که بریکس بخواهد اعضای جدیدی را جذب کند قطعا این دو مولفه یعنی موقعیت ژئوپلیتیکی و داشتن ذخایر انرژی جهان بسیار با اهمیت است.
وی تصریح کرد: ظرفیت ناوبری مقتدر ایران از دیگر توانایی‌هایی است که اثبات هم شد و می‌تواند به تجارت و امنیت جهانی کمک کند، در واقع وقتی از قدرت‌های بزرگ صحبت می‌کنیم قدرت دریایی هم در آن مقیاس قرار می‌گیرد، بنابراین توانایی و قدرت ناوبری یکی از ظرفیت‌های ایران برای حضور در بریکس است.
باقریان توانایی و ظرفیت تولیدات در حوزه صنایع دفاعی را از دیگر توانمندی‌های ایران برشمرد و اظهار داشت: ایران در شرایط فعلی به نقطه‌ای رسیده است که ظرفیت خود را در این حوزه نشان داده است بنابراین توانایی عضویت در بریکس را داریم، گرچه باید از هم‌اکنون تصمیم بگیریم که توانایی و ظرفیت‌های خود را مطابق با بریکس افزایش دهیم تا زمانی که شرایط برای عضویت کامل ایران در بریکس فراهم شد با مانعی مواجه نشود.
این کارشناس مسائل بین الملل همچنین بیان کرد: درست است که بریکس یک پیمانی اقتصادی است، اما این اقتصاد دانه‌درشت می‌تواند تاثیرات سیاسی هم بر جای بگذارد؛ بنابراین کاملا با سیاست عجین و مبنای بسیاری از تصمیم‌گیری‌ها است.
باقریان در ادامه با تاکید بر اینکه عضویت در بریکس به یکسری الزامات نیاز دارد و ایران هم باید این نیاز‌ها را تامین کند تا در بستر نیاز‌های جهانی قرار گیرد، گفت: باید بخش خصوصی آمادگی داشته باشد مسئولیت بزرگی را از دولت دریافت کند تا وارد این پیمان اقتصادی شویم؛ بهتر است شورایی با عنوان شورای بریکس در کشور از سوی بخش خصوصی به‌عنوان همکار و همراه دولت تشکیل شود و موانع و کمبود‌ها را بررسی کند.
مزایای عضویت در بریکس برای ایران
با همه ظرفیت‌هایی که ایران برای پیوستن به بریکس دارد، اما کارشناسان معتقدند الحاق ایران به این گروه زمانی معنادار خواهد بود که پیوند‌های درهم تنیده اقتصادی و ژئوپلیتیکی میان ایران با این کشور‌ها برقرار شود و میزان مبادلات اقتصادی و معاملات کلان با این کشور‌ها گسترش یابد. توفیق ایران در پیوستن به بریکس معطوف به این است که پیرو یک روایت توسعه‌ای صورت گیرد و ایران با گزینش از مزیت‌های چنین نهاد‌های بین‌المللی اهداف توسعه‌ای خود را پیش ببرد.
پیوستن به ترتیبات گروه بریکس و گسترش پیوند‌های تجاری و اقتصادی با اعضای گروه رهاورد‌هایی را برای اقتصاد ایران خواهد داشت. اول اینکه باعث ایجاد زمینه حرکت به سمت سیاست‌های حمایت از تولیدی می‌شود. دوم سرمایه‌گذاری در راستای ایجاد ارزش‌افزوده در مسیر زنجیره ارزش را به همراه خواهد داشت و در مرحله آخر موجب تسهیل گری در رویه‌های تجاری دو و چند جانبه می‌شود.
