امیررضا مافی گفت: متولیان و هنرمندان گاهی خیلی به اهمیت پژوهش واقف نیستند، هنر را شهودی پیش میبرند و پژوهش را دست و پاگیر میدانند، پس مفهومی که از پژوهش داریم گره خورده به دانشگاه است، حتی بخشی از پژوهش در دانشگاه انجام میشود، اما آن تصوری که من از پژوهش دارم صرفاً مربوط به پایاننامه و رساله نیست. ما برای گره خوردن سینما و پژوهش نیازمند گونههای جدید پژوهش هستیم، مثل جستار. البته این کار، کار امروز و فردا نیست و زمانبر است. هم باید سینماگران آگاه شوند که پژوهش پشتوانه آنهاست و هم پژوهشگران ما باید به سمتی بروند که آنچه تولید میکنند به سینمای ایران کمک کند. این را هم باید عنوان کنم که با توجه به اینکه جایزه پژوهش یک جایزه ملی است ما محورها را پیشنهاد میدهیم، ولی کار موضوعات به معاونت توسعه برمیگردد. با این حال ما امسال تنوع موضوعی داشتهایم که این برای ما مسرتبخش بود، هرچند میدانم که تنوع موضوعی به معنای غنای موضوعی نیست.
مافی ادامه داد: جایزه پژوهش طبق اساسنامه قرار است به پژوهشهای جاری سینمای ایران بپردازد، رویکردهای کلان خود را دارد و ما امسال به بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی توجه داشتیم، این جایزه در هفت بخش برگزار شد. در مجموع ۹۲ اثر به دبیرخانه این جایزه رسید که به لحاظ تعداد، آثار مقاله علمی در صدر بود. این را هم باید بگویم امسال اعضای شورای علمی و هیئت داوری یکسان بود. در ادوار گذشته داوری در اشکال مختلف برگزار میشد، چون جایزه پژوهش شکل جشنوارهای ندارد، به همین دلیل شکلهای مختلف داوری را تجربه کرده است، به این ترتیب امسال یک داوری هفت نفره را تشکیل دادیم. ضمن اینکه هیئت داوری و هیئت انتخاب یکسان بود، بهطور کلی هم ۳۸ اثر منتخب شدند و به داوری نهایی راه پیدا کردند. امسال یک جایزه ویژه نیز خواهیم داشت که نام آن دکتر امیرحسن ندایی است. ایشان در چند دوره جایزه پژوهش حضور داشت، یک معلم تراز اول بود که رفتنش بهت و اندوه زیادی را برای همه ایجاد کرد. ۲۹ آذرماه اختتامیه جایزه پس از اختتامیه «سینماحقیقت» در موزه سینما برگزار و برندگان معرفی میشوند.
دبیر این رویداد درباره تأثیر حوادث اخیر بر این جایزه بیان کرد: من تاکنون واکنشی ندیدم، البته به دلیل شرایطی که پیشآمده فراخوان ۱۵ روز تمدید شد. به نظرم در ابتدای اطلاعرسانی به دلیل تأثیر فضای رسانهای و محدودیت اینترنت اطلاعرسانی ما با مشکل همراه بود، اما میزان استقبال از این دوره مشابه معدل آن در سالهای گذشته بود و اختلاف فاحشی ندیدیم.
اهدای جایزه «دکتر امیرحسن ندایی»
مافی درباره اهدای جایزه ویژه دکتر امیرحسن ندایی توضیح داد: به خاطر حضور مستمر دکتر ندایی یک تصمیم جمعی گرفتیم تا دبیر یک جایزه ویژه را به پاس زحمات ایشان اهدا کند. ویژگی این جایزه این است که ندایی معتقد بود سینما محصول هنرهای مختلفی است، پدیدار شدن همه هنرها کنار هم میتواند به سینما منجر شود، پس اثری که چنین ویژگی دارد و به وجوه مختلف بپردازد، این جایزه را دریافت میکند.
وی مطرح کرد: ما در داوری ملاحظه زمانی داشتیم، یعنی آثاری که از پایان دوره قبل تا دوره فعلی تولید شده بودند، میتوانستند شرکت کنند.
مافی گفت: درباره رابطه پژوهشگران و سینما باید بگوییم در ادوار مختلف همواره پژوهش بهویژه در ساحت هنر به عنوان یک امر فرعی مورد نظر قرار گرفته بود. به نظر میرسد متولیان و هنرمندان گاهی خیلی به اهمیت پژوهش واقف نیستند، هنر را شهودی پیش میبرند و پژوهش را دست و پاگیر میدانند.
دبیر این رویداد اظهار کرد: عمده آثاری که به این جایزه آمده محصول پایاننامه و رساله است و طرح پژوهشی کمتر به دست ما رسیده است. این نشان میدهد علاقهمندان وارد این حوزه میشوند، اما اقدامات آنها منفصل است، هنوز به این باور نرسیدهایم که پژوهش پشتوانه سینمای ماست.
دبیر دخالتی در گزینش آثار نداشت
در ادامه مینو خانی، عضو هیئت داوری درباره اینکه آیا دبیر دخالتی در گزینش آثار داشت یا نه، عنوان کرد: آقای مافی در نظرات ما هیچگونه اعمالنظری نداشت، چون مقصود ما این بود اثری انتخاب شود که به ارتقای سینمای ایران کمک کند. در فرایند داوری ما به پژوهشهای کاربردی بیشتر اقبال نشان میدادیم.
مافی هم گفت: من در این سالها از دریچه علوم انسانی درباره سینما سخن گفته و بارها تأکید کردهام باید به سینما از ابعاد مختلف نظر افکند. حتماً علوم انسانی و خاصه فلسفه در تحلیل سینما تأثیرگذار است و مطمئناً در افقگشایی در مسیر سینما مؤثر است، ولی علوم انسانی نباید دخالتی در زیست طبیعی سینما داشته باشد.
وی ادامه داد: در انتخاب اعضای هیئت انتخاب و شورای داوری چند نکته را در نظر گرفتیم، تلاش کردیم آنها جوان و صاحب اندیشه باشند تا مناظر متفاوتی در حوزه داوری قرار دهیم. در نظر داشتیم از دانشگاههای مختلف استفاده کنیم حتماً برای شخص من پژوهشهایی که مبانی نظری دارند حائز اهمیت است، اما در فرایند داوری امسال دخالتی نداشتم، مسیری را نساختم و هیئت داوری مستقلاً عمل کردند.
مافی در بخشی دیگر از صحبتهایش درباره پوستر این رویداد گفت: طراحی پوستر همت جمعی داشت و تلاش کردیم به جوانترها نگاه کنیم. اجرای پوستر بر عهده میلاد جوادی بود که خیلی زحمت کشید، ترکیب رنگ پوستر محصول کتاب نشانواره ماست. این رنگها، رنگهایی بود که برای جایزه مصوب شد. در این تصویر ۴۳ شمع وجود دارد که بنا به گذشت ۴۳ سال از انقلاب است و اگر ریشه این شمع اندیشه باشد نورافشانی بیشتری میکند.
مینو خانی هم گفت: به عنوان یک معلم خوشحالم دانشجویان علاقهمند به سینما داریم که مترصد فرصت هستند تا پژوهش کنند و پژوهش آنها به سینما کمک کند، در واقع اگر پژوهشکده نداریم، اما این پژوهشهای فردی جای قدردانی دارد.
در بخشی از این نشست از پوستر پنجمین جایزه پژوهش سال سینمای ایران رونمایی شد.