نقش‌آفرینی بسیج در فراز‌های مهم تاریخ انقلاب اسلامی سبب شده بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی که این نهاد مردمی با فرمان و نفس قدسی او شکل گرفت و بالنده شد، آن را شجره طیبه و درخت تناور و پرثمری قلمداد کند که شکوفههای آن بوی بهار وصل و طراوت یقین و حدیث عشق می‌دهد.
برجسته‌ترین عرصه این نقش‌آفرینی در دفاع مقدس بود که در آن حضور بسیج در کنار نیروهای سپاه و ارتش عملاً مسیر جنگ تحمیلی را برخلاف اراده دشمنان رقم زد. اگر حضور مردم در قالب بسیج از همان لحظات اولیه جنگ تحمیلی نبود، یقیناً نقشه دشمنان در تجزیه ایران و فروپاشی نظام اسلامی در همان سال‌های اولیه انقلاب محقق شده بود، اما تأثیر بسیج تنها در دفع تهاجم دشمنان نبود، بلکه این حضور آگاهانه و تکلیف‌گرایانه در بستر ارزش‌های انقلابی و اسلامی به دفاع مقدس معنا بخشید و جنگ تحمیلی را به بستری برای تجلی فرهنگ اسلام و صدور انقلاب تبدیل کرد.
انقلاب اسلامی ایران به عنوان مردمی‌ترین انقلاب تاریخ بشر، متکی به حضور مردم بود و بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی با بسیج و به میدان آوردن مردم، زمینه‌ساز شکل‌گیری حرکت انقلاب و پیروزی آن شد. در کمتر از یک‌سال بعد از پیروزی انقلاب در پنجم آذر ۱۳۵۸ و در شرایطی که هنوز نام و نشانی از جنگ نبود، این حضور با فرمان تشکیل ارتش ۲۰ میلیونی سازمان یافت و به مدیریت کشور کمک کرد تا بتواند توطئه‌های دشمنان در سال‌های اولیه انقلاب از جمله توطئه تجزیه قومی و تروریسم را خنثی کند. بسیج در دوران دفاع مقدس توانست قابلیت و کارآمدی خود را اثبات و یک سازمان مردمی، توانمند و چند بعدی را ایجاد کند که نه تنها در جنگ، بلکه در همه عرصه‌هایی که در طول دوران ۴۳ ساله انقلاب، کشور به آن نیاز داشت ایفای نقش کند. حضرت امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی) در توصیف این قابلیت بسیج یادآور می‌شوند که «بسیج به معنای حضور و آمادگی در همان نقطه‌ای است که اسلام، قرآن، امام زمان (ارواحناه فداه) و این انقلاب مقدس به آن نیازمند است.»
علاوه بر نقش‌آفرینی بسیج در مقابله با تهدیدات امنیتی و نظامی، آنگاه که کشور پس از جنگ وارد مراحل سازندگی و اصلاح زیرساخت‌های صنعتی کشور شد و در شرایطی که ایران عزیز درگیر تحریم همه‌جانبه بود، حضور همان رزمندگان منشأ تحولی در عرصه بازسازی کشور شد. این قابلیت به‌ویژه در میدان مواجهه با بلایای طبیعی نظیر سیل و زلزله به خلق حماسه‌هایی انجامید که ظرفیت‌های کنونی هنری کشور از روایت آن‌ها قاصر است. در عرصه‌ای دیگر، پیشرفت‌ها در تولید تجهیزات دفاعی، کشور را به یکی از قدرت‌های برتر نظامی در دستیابی به توانمندی‌های موشکی و پهپادی تبدیل کرد که به اذعان ژنرال‌های امریکایی بر سیستم‌های پدافندی آن‌ها غلبه یافته است. این میدان نیز محصول تلاش دانشمندان بسیجی همچون طهرانی‌مقدم است که با تلاش و مجاهدت، خودکفایی کشور در تولید تجهیزات پیشرفته دفاعی را محقق کرده‌اند. حضور مخلصانه پزشکان و پرستاران فداکار و بسیجی در دفاع مقدس که در روز‌های آتش و خون در قالب تیم‌های اضطراری در خطوط مقدم نبرد در بیمارستان‌ها و درمانگاه‌های صحرایی به رفع آلام مجروحان می‌پرداختند، زمینه‌ای شد تا پس از جنگ تحمیلی نیز این حاملان پیام پایداری و استقامت به عنوان بخشی از بدنه تنومند بسیج ایفای نقش کنند و در فراز‌های خاص که سیستم‌های اداری قابلیت پاسخگویی به نیاز‌های جامعه را نداشتند، نظیر واکسیناسیون یا مقابله با کرونا، منشأ تحول در کشور شوند و کارنامه درخشانی را در این عرصه‌ها و همچنین تولید واکسن کرونا به ثبت برسانند. اکنون نیز جنگ ترکیبی دشمنان، مرحله‌ای جدید در مقابله با نظام اسلامی است که در این جنگ همزمان تمام عرصه‌های محتمل تهدید، یعنی اقتصادی، سیاسی، امنیتی، رسانه‌ای، دیپلماسی و حتی تهدید نظامی را یکجا به‌کار گرفته‌اند و بسیج در مقابله با این جنگ نیز همچون فتنه‌های گذشته قابلیت خود را نشان داده است، اگرچه مهار کامل آن، ظرفیت‌سازی بیشتر برای تهاجم ترکیبی و جهاد تبیین را ایجاب می‌کند.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار با دانش‌آموزان در ۱۲آبان‌ماه امسال با اشاره به اینکه اتفاقات این چند هفته صرفاً یک اغتشاش خیابانی نبود، تأکید کردند که دشمن یک جنگ ترکیبی را علیه مردم ایران آغاز کرده است. معظم‌له بهمن‌ماه سال گذشته نیز با اشاره به ابعاد این جنگ یادآور شده بودند که «در مقابل این تهاجم ترکیبی نمی‌توانیم همیشه در موضع دفاعی بمانیم. ما نیز باید در زمینه‌های مختلف از جمله رسانه‌ای، امنیتی و اقتصادی تهاجم ترکیبی کنیم که در این زمینه اهل فکر و اقدام، به‌خصوص مسئولان موظف به تلاش هستند.»
بسیج در مقابله با جنگ ترکیبی و نیز تهاجم ترکیبی به دشمن می‌تواند همچون جنگ تحمیلی حضور داشته باشد و نقش مؤثری را ایفا کند.
*کارشناس سیاسی
