بعد از پنج روز همه‌پرسی که در وانفسای جنگ برگزار شد، حدود ۹۵ درصد چهار منطقه اوکراین که ۱۵ درصد خاک این کشور را شامل می‌شود، به الحاق به خاک روسیه رأی دادند. ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین گفته که مقابل این نتیجه خواهد ایستاد، ناتو آن را قبول نکرده و سازمان ملل هم آن را غیرقانونی اعلام کرده است.
دیروز نتایج همه‌پرسی در چهار منطقه دونتسک و لوهانسک (دومباس)، زاپروژیا و خرسون که مجموعاً حدود ۱۵ درصد خاک اوکراین را تشکیل می‌دهند مشخص شد. جمهوری دونتسک اعلام کرد که با شمارش تمام آرای رأی‌دهندگان در همه‌پرسی الحاق به روسیه، ۲۳/۹۹ درصد از رأی‌دهندگان به پیوستن به روسیه رأی مثبت دادند. کمیته مرکزی انتخابات در جمهوری لوهانسک هم از رأی مثبت ۵۴/۹۸ درصدی به همه‌پرسی پیوستن به روسیه خبر داد. در استان زاپروژیا ۱۱/۹۳ درصد رأی‌دهندگان به سود پیوستن به روسیه رأی دادند. رأی مثبت به الحالق، در استان خرسون اندکی کمتر، یعنی ۰۵/۸۷ درصد بود، ولی در این استان هم اکثریتی مطلق به الحاق به خاک روسیه رأی دادند. به این ترتیب، به طور متوسط حدود ۹۵ درصد رأی‌دهندگان در هر چهار منطقه، در هشت ماهگی جنگ در اوکراین، به نتیجه همه‌پرسی الحاق به خاک روسیه رأی مثبت دادند تا هشت سال بعد از الحاق کریمه به خارج روسیه در آوریل ۲۰۱۴، زمینه الحاق ۱۵ درصد خاک اوکراین به روسیه فراهم شود. البته معلوم نیست که روند الحاق مسالمت آمیز باشد، به خصوص که ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین دیروز اعلام کرد که این مزخرفات را نمی‌توان حتی به‌عنوان تقلید از همه‌پرسی توصیف کرد و گفت که اوکراین به تلاش برای حفاظت از زندگی عادی در اروپا و جهان ادامه خواهد داد و برای «محافظت از مردم در خرسون، زاپروژیا، دونباس، کریمه و بخش‌های اشغالی خارکیف اقدام خواهیم کرد.»زلنسکی خواستار اخراج روسیه از همه سازمان‌های بین‌المللی شده و تأکید کرده که اگر این کشور سرزمین‌های اشغالی اوکراین را با یک رفراندوم جعلی به خاک خود ملحق کند، به این معنی است که دیگر چیزی برای گفتگو با ولادیمیر پوتین، رئیس دولت روسیه وجود ندارد. زلنسکی گفت، روسیه که «سیاست نسل‌کشی» را اجرا می‌کند، فاجعه هسته‌ای را یک قدم فراتر از جهان آورده است. همچنین دبیرکل ناتو رفراندوم را «سازمان‌دهی شده از سوی روسیه در مناطق اشغالی اوکراین» خواند، از لفظ «جعلی» برایش استفاده کرد و به زلنسکی در خصوص حمایت از حق دفاع مشروع اوکراین اطمینان داد. به گزارش یوروز نیوز، ینس استولتنبرگ، پس از گفت‌وگوی تلفنی با رئیس‌جمهور اوکراین با انتشار توئیتی تأکید کرد: «رفراندم‌های ساختگی که توسط روسیه برگزار می‌شود، مشروعیت ندارد و نقض آشکار قوانین بین‌المللی است. این سرزمین‌ها متعلق به اوکراین هستند.»دبیرکل ناتو جنگ بر سر اوکراین را هم منتفی ندانسته و در دیدار با نمایندگان سوسیالیست در پارلمان اروپا هشدار داد: «جنگ‌ها غیرقابل پیش‌بینی هستند. ما باید درک کنیم که این جنگ می‌تواند برای مدت طولانی ادامه داشته باشد و باید آماده ادامه حمایت از اوکراین در درازمدت باشیم.»
مجوز واشنگتن به رویارویی جنگی
سازمان ملل اعلام کرد، همه‌پرسی که در مناطق تحت کنترل تجزیه‌طلبان طرفدار روسیه در اوکراین برگزار شد، براساس حقوق بین‌المللی قانونی نیست. رزماری دیکارلو، معاون دبیرکل سازمان ملل در امور سیاسی و صلح گفته که همه‌پرسی‌های موردبحث بر اساس حقوق بین‌المللی «بیان واقعی اراده مردم» یا «قانونی» نیستند و تأکید کرده که اقدامات یکجانبه با هدف مشروعیت بخشیدن به تلاش برای تصرف اجباری قلمرو کشور دیگری توسط یک دولت که ادعای نمایندگی اراده مردم را دارند، براساس حقوق بین‌المللی از نظر قانونی قابل قبول نیستند.
امریکا که پیش از این هشدار داده بود در صورت عملی شدن الحاق، آماده است هزینه‌های اقتصادی بیشتری را همراه با متحدان خود به روسیه تحمیل کند، اعلام کرد که پیش‌نویس قطعنامه‌ای را درباره محکوم کردن همه‌پرسی‌های موردبحث به شورای امنیت ارائه خواهد کرد. در حالی که انتظار می‌رود مسکو این قطعنامه را وتو کند، توماس گرینفیلد نماینده دائمی امریکا در سازمان ملل گفته که اگر روسیه این قطعنامه را وتو کند، امریکا این قطعنامه را به مجمع عمومی سازمان ملل انتقال خواهد داد. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه امریکا هم گفت: «ما و بسیاری از کشور‌های دیگر موضع خود را به صراحت اعلام کرده‌ایم. ما هرگز الحاق خاک اوکراین به روسیه را به رسمیت نخواهیم شناخت.»وزیر امور خارجه امریکا همچنین از عدم مخالفت واشنگتن با استفاده اوکراین از تسلیحات غربی برای حمله به مناطقی از این کشور که ممکن است تصمیم به ملحق شدن به روسیه بگیرند، خبر داد، چراغ سبزی که می‌تواند به گسترش جنگ در اوکراین منجر شود. بلینکن گفت: «اوکراین این حق مطلق را دارد تا از خود در سراسر خاکش دفاع کند که این شامل بازپس گرفتن مناطقی که به صورت غیرقانونی به طریقی توسط روسیه تصرف شده‌اند می‌شود.» دیروز همچنین سفارت امریکا در روسیه، هشداری امنیتی برای شهروندان امریکایی در این کشور صادر کرده و از آنها خواسته در صورت امکان فوراً آن را ترک کنند، رویدادی که می‌تواند نشانه تشدید اوضاع باشد. همچنین اتحادیه اروپا نیز ضمن «غیر قانونی و نامشروع» خواندن همه‌پرسی در مناطق چهارگانه اوکراین گفته که اعمال تحریم علیه سازمان‌دهندگان «رفراندم‌های غیرقانونی و نامشروع» را در دستور کار دارد. کا‌ترین کولونا، وزیر امور خارجه فرانسه همه‌پرسی را یک نمایش «خیمه‌شب بازی» خواند و وزارت امور خارجه رژیم صهیونیستی هم که در ماه‌های اخیر با روس‌ها دچار تنش شده، در بیانیه‌ای اعلام کرد که حاکمیت و تمامیت ارضی اوکراین را به رسمیت می‌شناسد و نتایج «همه‌پرسی» الحاق مناطق اوکراین به خاک روسیه را به رسمیت نمی‌شناسد.
الحاق تا ۱۲ مهر
با وجود واکنش‌های بین‌المللی به نتیجه همه‌پرسی، روسیه نتیجه آن را یک پیروزی توصیف کرده و مقامات جمهوری‌های خودخوانده هم گفته‌اند از ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه می‌خواهند سرزمین‌های آنها را به عنوان استان‌هایی از روسیه بپذیرد. مقام‌های طرفدار مسکو در منطقه لوهانسک و زاپروژیا بلافاصله بعد از اعلام نتیجه همه‌پرسی گفتند که روز چهار شنبه ۲۸ سپتامبر درخواست خود را رسماً به کرملین ارائه می‌کنند. در حالی که مقام‌های منطقه خرسون هم گفته‌اند که درخواست مشابه خود را در روز‌های آتی به ولادیمیر پوتین تسلیم می‌کنند، انتظار می‌رود رهبران جدایی‌طلب در منطقه دونتسک که بخش‌های وسیعی از آن هنوز تحت کنترل کی‌یف است نیز از این روند پیروی کنند. البته روند الحاق مناطق جدید در روسیه ممکن است مدتی طول بکشد، زیرا نیاز به تأیید پارلمان و رئیس‌جمهور روسیه دارد. سناتور کنستانتین کوساچف، نایب رئیس مجلس علیای روسیه در یک پست تلگرامی توضیح داد زمانی که مناطقی که مایل به عضویت در فدراسیون روسیه هستند پیشنهادات خود را به مسکو ارائه دهند، رئیس‌جمهور باید پارلمان را در این مورد مطلع کند. کوساچف گفت: اگر توافق سیاسی در مورد الحاق حاصل شود، «پیش نویس معاهدات بین‌المللی در مورد پذیرش کشور‌های خارجی یا بخش‌هایی از آنها» در روسیه باید تدوین شود. این موافقتنامه‌ها موضوعاتی مانند نام و وضعیت سرزمین‌های جدید، تابعیت، جانشینی، عملکرد مقامات دولتی، عملکرد قوانین و ... را تنظیم می‌کند. پس از امضای این معاهدات، دادگاه قانون اساسی روسیه باید بررسی کند که آیا آنها با قانون عالی کشور مطابقت دارند یا خیر. در صورت عدم وجود تخلف، گام بعدی تصویب اسناد توسط مجلس سفلی، دومای ایالتی و تصویب آنها توسط مجلس علیا، شورای فدراسیون خواهد بود. به طور همزمان، پیش‌نویس قانون اساسی فدرال در مورد پذیرش واحد‌های تشکیل‌دهنده جدید در روسیه باید به دوما ارائه شود. در صورت تأیید، برای بررسی به مجلس علیا می‌رود. کوساچف خاطرنشان کرد: این قانون زودتر از زمان لازم الاجرا شدن معاهدات بین‌المللی لازم‌الاجرا می‌شود. با وجود این پروسه نسبتاً طولانی، دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین روز جمعه گفت که این روند با سرعت کافی انجام خواهد شد و والنتینا ماتوینکو، رئیس شورای فدراسیون روسیه هم دیروز گفت، شورای فدراسیون ممکن است موضوع پیوستن این مناطق را در نشست برنامه‌ریزی شده بعدی خود در ۴ اکتبر (سه شنبه آینده ۱۲ مهر) بررسی کند.
