نویسنده کتابهای کودک و نوجوان در نشست «ساز و کارهای جهانیشدن رمان انقلاب اسلامی» با تأکید بر اینکه المان شهادت در دین حضرت موسی و حضرت مسیح وجود داشته میگوید این تلقی که نمیتوانیم شهادت را نشان بدهیم، بسیار اشتباه است؛ زمانی که فیلمهای هالیوودی یا دیگر آثار سینمایی جهان را میبینید، با همین مفهوم روبهرو هستید.
به گزارش «جوان» به نقل از روابط عمومی فرهنگسرای اندیشه، قاسمعلی فراست، نویسنده و داور جشنوارههای ادبی در ویژهبرنامه «داستان و آرمان» با موضوع «سازوکارهای جهانیشدن رمان انقلاب اسلامی» که در فرهنگسرای اندیشه برگزار شد، گفت: بنده معتقدم که برای جهانی شدن باید دنبال رمان ایرانی باشیم، آن ادبیاتی که در وهله اول رمان است و سپس حس و حال و چارچوبی از یک فرهنگ، جغرافیا و تاریخ را ارائه میدهد. در اینجاست که باید برخی پسوندها و پیشوندها را برداشت؛ فراموش نکنید که برای جهانی شدن یک رمان، آن اثر واقعاً باید رمان باشد و تمام مؤلفههای آن را داشته باشد. اولین گام برای جهانی شدن یک رمان این است که حرفهای نوشته شده باشد. به این معنا که تمام دغدغه نویسنده آن، رمان باشد.
او افزود: شرط بعدی که میتواند یک رمان را جهانی کند، این است که رنگ و بوی جغرافیا و تاریخ آن کشور، مثلاً ایران را بدهد. بدین معنی که اگر کسی رمان ما را در فلان کشور آفریقایی خواند، متوجه شود که این کتاب متعلق به فرهنگ ایران است. رنگ لباسها، نوع گویشها، دغدغهها، شادیها و غمها همگی باید برخاسته از فرهنگ مردم ایران باشد. عدهای فکر میکنند که باید جهانی بنویسیم تا جهانی شویم، اما بنده معتقدم که اگر میخواهیم جهانی شویم باید بومینویسی کنیم. مؤلفه دیگر این است که در نوشتن حرفها، آزادی عمل داشته باشیم. منظورم از آزادی این نیست که هر چه دوست داریم بنویسیم، اما نویسنده نباید نگران این باشد که اداره ممیزی آن کشور حرفهایش را تغییر دهد. هادی خورشاهیان، نویسنده منتقد ادبی و نمایشنامهنویس کشورمان نیز در بخش دیگری از این جلسه اظهار کرد: ادبیات جهانی در وهله اول باید ادبیات باشد. ویکتور هوگو روی جلد رمان «بینوایان» خود ننوشته است که این رمان، ادبیات انقلاب است، بلکه در بطن داستان با چنین مفهومی روبهرو میشویم، اما اکنون میبینیم که روی جلد بسیاری از کتابهای ما عبارت رمان انقلاب و رمان دفاع مقدس درج شدهاست.
جای خالی پژوهش در داستانهای انقلاب
برگزیده سیزدهمین دوره جشنواره قلم زرین با اشاره به ضعیفبودن تحقیق و پژوهش در برخی رمانها گفت: یکی از چالشهایی که در رماننویسی انقلاب دیده میشود، این است که تحقیق و پژوهش بسیار کمی روی آن صورت میگیرد. با خود میگوییم ما در همین فضا حضور داشتیم و بزرگ شدیم، بنابراین نیازی به تحقیق نداریم. این موضوع غلط است. معتقدم به جای تحقیق کردن درباره اتفاقات، به الگونویسی افتادهایم. خورشاهیان در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه بسیاری از مخاطبان بینالمللی درک درستی از مفهوم شهادت ندارند، گفت: این تلقی که نمیتوانیم شهادت را نشان بدهیم، بسیار اشتباه است؛ زمانی که فیلمهای هالیوودی یا دیگر آثار سینمایی جهان را میبینید، با همین مفهوم روبهرو هستید. به چه کسی نمیتوانیم شهادت را نشان بدهیم؟ همه این المانها هم در دین حضرت موسی و هم حضرت مسیح وجود داشته و فرهنگ آنان پیوند خورده با چنین مضامینی است.
فراست نیز در پاسخ به همین سؤال گفت: اینکه اشاره کردم که ادبیات هر کشور باید رنگ و بو و فرهنگ آن ملت را منتقل کند، در همینجا مصداق پیدا میکند. در ادبیات کشورهای مختلف، فرهنگ ایثار و از خودگذشتگی داریم. از سویی دیگر، دقت داشته باشید کسی در جنگ به بچهها نمیگفت که روی مین بخوابید تا بقیه بتوانند عبور کنند، بلکه آنان به واسطه اعتقاد عمیقی که داشتند چنین کاری میکردند؛ اگر من نویسنده حرفهای باشم باید بتوانم آن اعتقاد را در کارم دربیاورم تا آن کشور دیگر که چنین مفهومی را درک نمیکند، با تصویرسازیهای من بتواند با آن همراه شود. به نظرم اگر نویسنده حرفهای باشد میتواند چنین مفاهیمی را درآورد و حق مطلب را ادا کند.