در شرایطی که گروه‌های عراقی پس از ۹ ماه رایزنی‌های فشرده بر سر گزینه واحد برای پست نخست وزیری به توافق رسیدند، جریان‌های مخالف دست به‌کار شدند تا مسیر عبور از بحران سیاسی را سد کنند. طرفداران مقتدی صدر در واکنش به نامزدی السودانی، روز چهار شنبه بدون هیچ مقاومتی از سوی نیرو‌های امنیتی ساختمان پارلمان را اشغال کردند. عراقی‌ها این اقدام را یک طرح از پیش برنامه‌ریزی شده از سوی مصطفی الکاظمی اعلام کردند که با هدف باقی ماندن در قدرت انجام می‌شود. مقتدی صدر هم تلویحاً از این اعتراضات حمایت کرد تا وزن سیاسی خود را به رخ رقبا بکشد.
به گزارش «جوان»، گروه‌های سیاسی عراق هفته گذشته سرانجام توانستند محمد شیاع السودانی را که همگی روی آن اجماع دارند برای نخست‌وزیری معرفی کنند تا پس از ماه‌ها انسداد سیاسی، دولت را تشکیل داده و از این وضعیت ر‌ها شوند. اما هنوز دو روز از معرفی السودانی نگذشته بود که برخی جریان‌های سیاسی باز هم در مسیر تشکیل دولت سنگ‌اندازی کردند. چهار شنبه شب تعدادی از هواداران مقتدی صدر، رهبر جریان صدر به منطقه سبز بغداد وارد شدند و توانستند ساختمان پارلمان را به اشغال خود درآورند. به گفته رسانه‌های عراقی، نیرو‌های ضد شورش مقابل دروازه‌های اصلی تجمع کرده بودند، اما برخی معترضان در اطراف دو ورودی منطقه سبز با بالا رفتن از دیوار شعار دادند: «سودانی، بیرون!». گفته می‌شود معترضان بدون هیچ مقاومتی از سوی نیرو‌های امنیتی وارد صحن پارلمان شدند و برای چند ساعت در آنجا حضور داشتند. به گزارش پایگاه خبری المعلومه، مقتدی صدر ساعاتی پس از ورود معترضان به ساختمان پارلمان در پیامی خطاب به معترضان گفت: «پیام‌تان رسید. فاسدان را به وحشت انداختید. دو رکعت نماز بخوانید و سالم به خانه‌های‌تان بازگردید. قیام محرم‌الحرام، قیام اصلاح و مخالفت با ستم و فساد است». هرچند صدر به‌طور علنی از اقدام معترضان حمایت نکرده، اما متن پیام او ضمن آنکه توانسته هوادارانش را به خروج از پارلمان متقاعد کند، فحوای کلام او نشان می‌دهد که احتمالاً حوادث این‌چنینی در روز‌های آینده ممکن است دوباره اتفاق بیفتد. تصاویر و فیلم‌هایی که از هواداران صدر در داخل پارلمان منتشر شده است، مشابه حمله طرفداران دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق امریکا به ساختمان کنگره است که در ۶ ژانویه ۲۰۲۱ اتفاق افتاد.
چارچوب هماهنگی شیعی عراق روز پنج شنبه با بیان اینکه حمله به پارلمان اقدامی تحریک آمیز و فتنه‌انگیزانه است، اعلام کرد: «با وجود یورش هواداران مقتدی صدر به مقر پارلمان در رد محمد شیاع السودانی، در تشکیل دولت به رهبری وی جدی هستیم». برهم صالح، رئیس‌جمهور عراق هم در واکنش به ورود معترضان به ساختمان پارلمان، بر لزوم رعایت آرامش و پرهیز از هرگونه تشدید تنش که بر صلح و امنیت جامعه تأثیر می‌گذارد، تأکید کرد.
الکاظمی متهم ردیف دوم
باتوجه به اینکه اقدام معترضان تنها ۴۸ ساعت پس از معرفی السودانی انجام شده است، برخی شائبه‌ها در بین عراقی‌ها به وجود آمده که دولت در این ماجرا نقش داشته است. اینکه نیرو‌های امنیتی هیچ مقاومتی در برابر هواداران صدر انجام نداده و آن‌ها را به راحتی به صحن پارلمان راه داده‌اند، نشان می‌دهد که مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق هم در این سناریو بدون نقش نیست. یکی از اعضای عصائب اهل‌الحق در سخنانی تأکید کرد که این تظاهرات با حمایت برخی احزاب که مایل به ادامه این وضع هستند، به راه افتاده است. این مقام عراقی در گفتگو با خبرگزاری المعلومه گفته است: «الکاظمی به دنبال ماندن در قدرت تا زمانی که ممکن است تلاش می‌کند و با کمک‌های خارجی چنین کاری را انجام می‌دهد تا نسبت به تداوم دوره نخست‌وزیری اطمینان حاصل کند». یک تحلیلگر عراقی هم انگشت اتهام را به سمت الکاظمی گرفته و گفته که او همه امکانات را برای تظاهرکنندگان برای رسیدن به منطقه سبز و ورود به ساختمان مجلس فراهم کرد، در حالی که اولین کار این بود که اموال عمومی دولت را باید حفظ می‌کرد. به گفته وی، آنچه رخ داد حاکی از یک برنامه خوب مطالعه شده با هدف ابقای الکاظمی برای دوره جدید است و این موضوع از سوی اکثریت نیرو‌های سیاسی و حتی مردم عراق مردود است، زیرا این دولت در همه موارد شکست خورده است. دلیل دیگری که فرضیه چراغ‌سبز الکاظمی در حوادث روز چهار شنبه را تأیید می‌کند این که در روز‌های اخیر برخی نمایندگان سعی می‌کردند برای استیضاح الکاظمی امضا جمع‌آوری کنند. به گزارش خبرگزاری بغداد الیوم، هادی السلامی، عضو کمیسیون پاکدستی پارلمان عراق در این زمینه گفت: «به دلیل حضور نیافتن الکاظمی در جلسه بررسی حمله ترکیه، ۳۹ نماینده پارلمان درخواست استیضاح مصطفی الکاظمی را داده‌اند.» اظهارات عراقی‌ها درحالی است که نخست‌وزیر عراق روز جمعه در بیانیه‌ای ضمن ابراز تعجب نسبت به تلاش برای باز کردن پای آن به بحران‌های سیاسی، از همه گروه‌های سیاسی خواست که بحران‌ها را به گردن دولت نیندازند و گفت: «بلکه باید برای حل اختلافات و خروج کشور از بن‌بست، روش گفت‌وگوی سازنده در پیش بگیرند». الکاظمی مدعی شد که رخداد‌های کنونی عراق با توجه به اختلافات سیاسی، نشانه نگران‌کننده‌ای درباره ثبات و صلح اجتماعی است. ادعای الکاظمی درحالی است که اختلافات گروه‌های سیاسی درباره تشکیل دولت و انتخاب رئیس‌جمهور تا حدی مرتفع شده و یک گام تا فرایند تشکیل دولت باقی مانده است.
نیرو‌های امنیتی عراق در زمانی که معترضان عراقی جلوی سفارت ترکیه و امریکا در بغداد تجمع می‌کنند، با خشونت با آن‌ها برخورد و حتی آن‌ها را بازداشت می‌کنند، اما در حمله به ساختمان پارلمان هیچ واکنشی نشان نداده‌اند و حتی محمد الحلبوسی، رئیس پارلمان گفته بود که نیرو‌های امنیتی به معترضان حمله و آن‌ها را بازداشت نکنند. اظهارات عراقی‌ها درباره نقش الکاظمی در اشغال پارلمان، درحالی است که الکاظمی در ماه‌های اخیر تلاش زیادی کرد تا بتواند نظر مساعد عراقی‌ها را جلب کند و همچنان در قدرت بماند، اما با معرفی السودانی، تیرش به سنگ خورد و اکنون که از ابقای خود ناامید شده است سعی دارد با دامن زدن به اعتراضات مسیر گروه‌های سیاسی را برای عبور از بحرانس سیاسی ناهموار کند.
بازی شکست خورده صدر
مقتدی صدر که اکنون خود را از دایره قدرت به دور می‌بیند و از نقش‌آفرینی در تحولات سیاسی کنار گذاشته شده است تلاش می‌کند با ایجاد فضای بی‌ثباتی در داخل عراق اجازه ندهد دیگر جریان‌های سیاسی برنامه‌های خود را برای تشکیل دولت به پیش ببرند. باتوجه به اینکه توافق گروه‌های سیاسی عراق بر سر محمد السودانی، به عنوان نامزد نخست‌وزیری چند هفته پس از خروج نمایندگان جریان صدر از پارلمان انجام شد، این فرضیه تقویت شده است که مانع بزرگ بر سر راه تشکیل دولت، مقتدی صدر بوده است. بنابراین، تلاش می‌کند با حمایت از اعتراضات خیابانی در مسیر عراقی‌ها برای تشکیل دولت سنگ‌اندازی کند. صدر با این هدف به نمایندگان تحت امر خود دستور داد استعفای خود را تقدیم کنند که راه برای انحلال پارلمان و برگزاری انتخابات زودهنگام هموار شود، اما به دلیل عدم همراهی سایر احزاب با جریان صدر، در رسیدن به هدفش ناکام ماند و اکنون تنها راهی که برایش باقی مانده تا بتواند وزن سیاسی خود را نشان دهد این است که با اعتراضات نشان دهد بدون حضور او همه برنامه‌های سیاسی محکوم به شکست است.
