در دومین روز از کنفرانس بین‌المللی «دیپلماسی اسلامی و قدرت نرم در سیره پیامبر اعظم (ص)» سخنرانان بر این امر تاکید نمودند که بشر به دنبال زندگی مسالمت آمیز بوده و همه انسان‌ها باید صلح عادلانه و پایدار را بر محور عدل اسلامی بنیان گذارند.
کنفرانس بین‌المللی «دیپلماسی اسلامی و قدرت نرم در سیره پیامبر اعظم (ص)» با حضور نخبگان و پژوهشگران بیش از ۴۸ کشور جهان به صورت وبینار در روز دوم در ۲ پنل تخصصی (چهارشنبه ۱۸ اسفند ماه) در تهران برگزار شد.
در روز دوم این کنفرانس، آیت االه رمضانی دبیر کل مجمع جهانی اهل بیت (ع)، دکتر منوچهر محمدی استاد دانشگاه، دکتر دهقان فیروز آبادی؛ معاون پژوهشی دانشگاه علامه طباطبایی، غلام یحیی انجم؛ استاد دانشگاه همدرد دهلی، دکتر محمود محمدی استاد دانشگاه، مهدی بیژنی، استاد دانشگاه، شیخ خلیل رزق محقق اسلامی، دکتر محسن پاک آیین عضو شورای راهبری مجمع جهانی صلح اسلامی، الشیخ ابراهیم بریدی دبیر تجمع علمای مسلمین در لبنان، حجت الاسلام دکتر حسینی، و ... به ایراد سخنرانی پرداختند که مشروح آن در ادامه می‌آید:
آیت الله رمضانی پیامبر مکرم اسلام هیچگاه درصدد یهودی ستیزی و یا مسیحی ستیزی نبوده است
دبیر کل مجمع جهانی اهل بیت، آیت الله رمضانی در دومین کنفرانس بین المللی دیپلماسی اسلامی و قدرت نرم در سیره پیامبر اعظم طی سخنانی بیان داشت: پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم مانند پیامبران گذشته معمور بود که راه و رسم زندگی را به بشریت می‌آموزد و در عرصه‌های مختلف فردی اجتماعی و در نوع تعاملات ارتباطات در همه حوزه‌های زندگی ورود پیدا نماید و مردم در یک فضای امن برای رسیدن به اهدافی که خداوند متعال در خلقت انسان در نظر گرفته است با شکستن قفل و زنجیر‌های که خود برای خود درست کرده اند به آرمان مطلوب دست یابند.
وی در ادامه گفت هیچگاه پیامبر در صدد یهودی ستیزی و یا مسیحی ستیزی نبوده است این‌ها حتی با هم پیمان‌هایی بسته بودند و بر اساس آن در جامعه اسلامی می‌توانستند به عنوان یک شهروند زندگی کنند. البته بعضی‌ها هم در صدد جنگ و در صدد نابودی اسلام بودند که نوع برخورد با این‌ها هم متناسب با سیاست‌های حکومت اسلامی در آن زمان بود.
در دیپلماسی پیامبر اکرم غیرمسلمانان از جایگاه مناسبی برخوردار بوده و حتی دولت اسلامی با آن‌ها مناسبات دوستی و پیمان‌های تجاری و اقتصادی و فرهنگی مختلفی را منعقد می‌کرد.
«میدان و دیپلماسی» قدرت ایران را افزایش داده است
یک استاد دانشگاه گفت: میدان و دیپلماسی لازم و ملزوم و مکمل یکدیگر هستند. با همین اهرم توانستیم اهداف نظام را پیش ببریم و به عنوان یک ابرقدرت منحصربفرد مطرح شویم.
دکتر منوچهر محمدی استاد دانشگاه در کنفرانس بین‌المللی «دیپلماسی اسلامی و قدرت نرم در سیره پیامبر اعظم (ص)» با اشاره به اینکه در ابتدای انقلاب اسلامی، امام خمینی (ره) معتقد به ارتباط با جهان بود، بیان داشت: در عرف علوم سیاسی دیپلماسی، سه نوع است. یکی دیپلماسی رسمی است که میان دولت‌ها یا بین دولت‌ها و سازمان‌های بین المللی وجود دارد.
وی افزود: نوع دوم؛ دیپلماسی عمومی است که در واقع با ملت‌ها، گرو‌های اجتماعی و سیاسی ارتباط دارند که تأثیرگذار است و می‌تواند افکار عمومی را تحت تأثیر قرار دهد. نوع سوم؛ دیپلماسی نخبگان مانند دانشگاهی‌ها، پزشکان، تجار، هنرمندان و ... ظهور و بروز پیدا می‌کند.
محمدی دیپلماسی غیر مستقیم را یکی دیگر از روش‌های ارتباطی جمهوری اسلامی ایران با دنیا توصیف کرد و گفت: میدان و دیپلماسی لازم و ملزوم و مکمل یکدیگر هستند. امری که در کشور ما اهمیت زیادی دارد. با همین اهرم توانستیم اهداف نظام را پیش ببریم و به عنوان یک ابرقدرت منحصربفرد مطرح شویم.
وی ادامه داد: امروز شکل‌گیری یک نظام بین المللی آسیایی را شاهد هستیم که سه ضلع آن را کشور‌های جمهوری اسلامی ایران، فدراسیون روسیه و جمهوری خلق چین تشکیل می‌دهند و به عنوان یک نظام جدید در صحنه بین‌الملل نقش بازی می‌کنند.
تأسی از دیپلماسی نبوی موجب تقویت اسلام می‌شود
استاد دانشگاه همدرد دهلی بیان داشت: اگر در این شرایط از شیوه دیپلماسی پیامبر خاتم (ص) تأسی بگیریم، هیچ قدرتی نمی‌تواند اسلام را نابود کند. نمونه عینی آن ایران است که در برابر دشمنان با استفاده از منش اسلامی ایستاده است.
دکتر غلام یحیی انجم استاد دانشگاه همدرد دهلی در کنفرانس بین‌المللی «دیپلماسی اسلامی و قدرت نرم در سیره پیامبر اعظم (ص)» با اشاره به شرایط زمانی مبعث پیامبر خاتم (ص) ابراز داشت: وقتی که پیامبر (ص) پیام اسلام را از سرزمین مکه برای سراسر جهان ارائه کرد، در آن زمان ملت‌های مختلف از جمله یهودی و مسیحی وجود داشتند.
وی افزود: پیامبر (ص) به سفرای خود مشاوره داده بود. همچنین اصول و ضوابط را تعیین کرده بود که سفیر با شخصیت باشد. به زبان‌های مختلف مسلط باشد.
به کشوری که می‌رود پیام اسلامی را با زبان آن منطقه خوب ارائه دهد؛ بنابراین مطابق با این سیره، در دنیای امروز سفیر نباید تنگ نظر باشد، بلکه باید شجاع و وظیفه‌شناس باشد تا بتواند موضع دولت را بدون ترس به ملت‌های دیگر برساند.
شاخصه دیپلماسی پیامبر (ص) / دیپلماسی باید در خدمت مقاومت باشد
معاون پژوهشی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: در جهان امروز مقاومت ایران و مقاومت اسلامی یک سرمایه برای پیشبرد دیپلماسی اسلامی است. در واقع دیپلماسی باید در خدمت مقاومت است.
دهقان فیروز آبادی معاون پژوهشی دانشگاه علامه طباطبایی در کنفرانس بین‌المللی «دیپلماسی اسلامی و قدرت نرم در سیره پیامبر اعظم (ص)» بیان داشت: دیپلماسی اسلامی بر اساس شیوه‌ها و ابزار‌ها برای برقراری روابط و تعامل با غیر مسلمانان مطابق با قوانین و اصول اسلامی است.
وی گفت‌وگوی سازنده و همزیستی مسالمت‌آمیز را شاخصه دیپلماسی پیامبر خاتم (ص) عنوان کرد و افزود: در دیپلماسی اسلامی اصالت با صلح اختیاری، ارادی و ابتکاری است. حکمت و عقلانیت، عزت بن‌مایه‌های مهم دیپلماسی اسلامی است که در این چارچوب مصلحت به معنای رعایت مصالح امت اسلامی مطرح می‌شود که امروزه تحت عنوان منافع ملی از آن یاد می‌شود.
فیروزآبادی با اشاره به اینکه از جدال احسن در دیپلماسی اسلامی برای دعوت حکمت‌آمیز میان مسلمانان برای بازگشت به اصول اسلام و برقراری رابطه دوستانه استفاده می‌شود، تصریح کرد: در جهان امروز مقاومت ایران و مقاومت اسلامی یک سرمایه برای پیشبرد دیپلماسی اسلامی است. در واقع دیپلماسی باید در خدمت مقاومت است. این نوع دیپلماسی مبتنی بر عزت، مصحلت و حکمت است.
دستاورد بزرگ پیامبر اعظم (ص) گسترش عدالت درجهان است
شیخ خلیل رزق محقق اسلامی درکنفرانس دیپلماسی و قدرت نرم در سیره پیامبر اعظم (ص) گفت:. پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله السلام، وحدت را از سرزمین حجاز آغاز نمودند، و در آغاز تلاش کردند تا این وحدت در میان قبائل عرب تحقق یابد تا خیر و هدایت و عدل در میان آنان گسترش یابد.
وی افزود:عدالت، رسالت همه پیامبران است، لذا از آنان خواسته تا جنگ را رها کنند و از خونریزی جلوگیری نمایند، و فرد قدرتمند بر ضعیف تعدی ننماید و کوچک به بزرگتر خود احترام کند و ارزش‌های دیگری که پیامبر پایه‌های آن را پی ریزی نمودند تا جامعه سعادتمند شود؛ لذا وحدت را در جامعه عرب آن‌زمان محقق ساختند هر چند این هدف بطور کامل جامه عمل بخود نپوشید.
پیامبر اکرم پس از ایجاد وحدت در میان مردم جزیره العرب، پرچم وحدت را در دیگر جوامع بشری برافراشتند.
ایشان در پایان تاکید کرد:سیره پیامبر در تحقق وحدت و گستراندن عدالت، مورد توافق همه می‌باشد، و پس از تحکیم پایه‌های دولت اسلامی خود تلاش کردند تا عدالت را در جهان از راه اعزام فرستادگان خود به پادشاهان جهان معرفی کنند وآن را بگستراند.
دیپلماسی اسلامی دچار دگرگونی است/ انواع دیپلماسی در اسلام
یک استاد دانشگاه گفت: انواع دیپلماسی در اسلام را میتوان برگرفته از فرهنگ عربی، فرهنگ اسلامی و مذاکرات سیاسی پیامبر در مقوله‌هایی همچون میانجیگری، داوری، دید و بازدید‌ها در ایام خاص مثل حج و عرفه دانست.
مهدی بیژنی؛ استاد دانشگاه در کنفرانس بین‌المللی «دیپلماسی اسلامی و قدرت نرم در سیره پیامبر اعظم (ص)» با اشاره به سیر تطور دیپلماسی سیره پیامبر اعظم (ص) در جهان ابراز داشت: یک ابزار بسیار مهم و غیرقابل چشم‌پوشی در دوران‌های اسلام، بحث دیپلماسی است. دیپلماسی در منظر پیامبر (ص) از زمان دعوت ایشان به اسلام، از مکه با فراخواندن اصحاب قبیله یثرب از مدینه شروع شد تا بعد از پیروزی ایشان به فرستادن افرادی برای امپراطوری مختلف در سرتاسر جهان برای دعوت به اسلام گسترش یافت.
وی افزود: انواع دیپلماسی در اسلام را میتوان برگرفته از فرهنگ عربی، فرهنگ اسلامی و مذاکرات سیاسی پیامبر در مقوله‌هایی همچون میانجیگری، داوری، دید و بازدید‌ها در ایام خاص مثل حج و عرفه دانست.
بیژنی با تأکید بر اینکه دیپلماسی اسلامی دچار دگرگونی است، بیان داشت: بعد از به قدرت رسیدن مسلمانان در شبه جزیره عربستان و جهانی شدن دین اسلام دیپلماسی جهان از اسلام یک سیر تحول به دگرگونی آغاز شد و تا زمان کنونی می‌توانیم این دیپلماسی را مدنظر قرار دهیم که تبلور آن در سازمان کنفرانس اسلامی عینیت یافته است.
خیر و صلاح برای ملت در دیپلماسی پیامبر اعظم (ص) نهادینه شده است
شیخ ابراهیم برایدی دبیر تجمع علمای مسلمین در لبنان در کنفرانس بین المللی دیپلماسی و قدرت نرم در سیره پیامبر اعظم (ص) گفت: ازدیدگاه نبی اکرم، تبلیغ بهترین و زیبنده‌ترین شیوه دیپلماسی بودو نه رویارویی و جنگ.
وی افزود:اگر بخواهیم برای این مدعا دلیل بیاوریم میتوان به موضوع قرارداد و صلح معروف (حدیبیه) اشاره کردکه بین پیامبر و سران قریش به امضا رسید، همانگونه که همه می‌دانند زمانی که رسول الله قصدا ادای مناسک عمره را کردند، قریش از انجام این فریضه او را باز داشتند و میخواستند با اعمال شرایط سخت و تحمیلی با پیامبر به توافق برسند با نگاهی به مفاد این قراردادکه در آن زمان بر رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم تحمیل گردید.
ایشان تاکید کرد: دیپلماسی پیامبر اکرم منافع مردم را در دنیا و آخرت مدنظر قرار داده است بسیاری از مردم کینه پیامبر اکرم را در دل داشتند، ولی پس از دیدار با ایشان اعلام می‌کردند که پیامبر دوست دار‌ترین همه انسان‌ها به ما می‌باشد.
دیپلماسی پیامبر اکرم آن گونه که از او روایت می‌گردد که همه با مسلمانان مشورت می‌کردند و آزادی اقدام را نیز با آنان می‌دادند. زمانی که پیامبر استاندار و فرستاده خود را به یمن اعزام نمود به وی فرمود چگونه در میان مردم قضاوت خواهید کرد، گفت یا رسول الله بر اساس قرآن مجید، فرمودند و اگر آن حکم در قرآن نبود چه خواهی کرد، گفت از سنت پیامبر پیروی می‌کنم فرمودند، اگر آن حکم نبود چگونه عمل خواهید کرد، گفت با اجتهاد و خود عمل می‌کنم و هراسی به دل راه نخواهم داد.
رفتار و سیره پیامبر اسلام الگو و سرمشق بشیریت در جهان است
حجت الاسلام دکتر حسینی در دومین کنفرانس بین المللی دیپلماسی اسلامی و قدرت نرم در سیره پیامبر اعظم فرمودند قرآن کریم پیامبر اسلام را به عنوان اسوه، الگو و سرمشق به بشریت معرفی کرده که در همه ابعاد زندگی فردی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی برجسته و قابل توجه است.
ایشان فرمودند پیامبر اسلام نسبت به همه مومنان مهربان بوده و دایره این محبت و عطوفت حتی به کفار و مشرکین هم سرایت نموده بود. در اوج آزار و اذیت مشترکان پیامبر مهربانی به جای نفرین در حق دشمنان دعا می‌کرد و می‌گفت خدایا امتم را هدایت کن، چون آن‌ها نمی‌دانند و جاهلند؛ بنابراین بر اساس این رفتار و سیره پیامبر اسلام بایستی مسلمانان، صلح، صفا، صمیمیت و برادری را بین خود رواج داده و نگاهشان هم به کل بشریت باشد و به همه بشریت به عنوان کسانی که خلیفه الله هستند نگاه کنند.
وی در بخش پایانی سخنان خود گفتند امروز مسلمانان اگر بخواهند نگاه جامع و کامل به سیره رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم داشته باشند باید به همه جنبه‌ها و سیره کامل آن حضرت نگاه کنند و به صورت گزینشی اقدام نکنند.
حسنین نادر بر مبانی و اصول دیپلماسی اسلامی تاکید کرد
دکتر حسنین نادراندیشمند و استاد دانشگاه از پاکستان در کنفرانس بین المللی دیپلماسی اسلامی و قدرت نرم در سیره پیامبر اعظم (ص) بر مبانی و اصول دیپلماسی اسلامی تاکید کرد.
وی گفت: وقتی یک دولتی را پایه گذاری می‌کنند لازم است که به همان اکتفا نکنند پیامش پیام جهانی است باید به کل جهانیان برسد و بنابراین نیازش از این جا برخاسته که یک مملکت اسلامی باید یک دیپلماسی فعال داشته باشد.
ایشان افزود: یکی از مبانی دیپلماسی اسلامی در حقیقت دعوت بشر و انسان به سوی رستگاری و درست عمل کردن است این یکی از موانع دیپلماسی است که باید مردم جهان را به سوی راه درست هدایت کند. مبانی دیپلماسی اسلامی این است که هر انسان حق دارد دعوت حق را بتواند بشنود و بر اساس آن تصمیم بگیرد ایمان بیاورد یا نیاورد کسی مانع ایجاد نکند که پیامی به گوش کسی نرسد بنابراین کسی نمی‌تواند مانع این پیام رسانی بشود
وی ادامه داد: یک دیپلماسی اسلامی و دیپلمات مسلمان همیشه باید منادی اقامه حق و انصاف باشد دیپلماسی اسلامی در واقع مدعی و داعیه عدل و انصاف است. سومین اصول دیپلماسی اسلامی در واقع دفاع از کرامت انسان است لقد کرمنا بنی آدم هر جا هر کسانی یا کشوری یا کشور‌هایی به نوعی انسان را ذلیل می‌کنند این‌ها را اسیر و برده گرفته‌اند. دیپلمات اسلامی باید از کرامت انسانی دفاع کند چهارمین اصول دیپلماسی اسلامی آگاهی‌بخشی، هذا بلاغ الناس از حقایق هستی و حقایق کشور خودشان و ایدئولوژی خودشان و جهان‌بینی خودشان مخاطبینشان را آگاه کنند و حقایق را تبیین کنند در لهجه و گفتگو و دیالوگ باید شفاف باشند بلسان عربی مبین و ما علینا الا البلاغ المبین واین می‌تواند یکی از اصول دیپلماسی اسلامی باشد دیپلماسی اسلامی فریب نیست دروغ نیست دغل بازی نیست در واقع صداقت شفافیت.
در پایان ایشان افزود: اصول دیپلماسی اسلامی وفای به تعهدات و میثاق‌های بین المللی و پیمان‌های بین المللی است و بازهمه این اصول وقتی میخواهد تبلور پیدا کند و میخواهد اجرا شود دیپلمات باید در هر کجای دنیا که هست زبان و فرهنگ آنجا را خوب بشناسد کما اینکه یکی از ویژگی‌های پیامبران هم همین است که هر پیامبری را که به هر قومی فرستادیم بلسان آن قوم بوده است این لسان به واژه انحصار پیدا نمی‌کند بلکه آشنایی کامل بافرهنگ و هنجار‌های اجتماعی آن کشوری که دیپلمات اسلامی هست.
