به دنبال افزایش نرخ ارز در روز‌های اخیر بانک مرکزی اعلام داشته هم منابع ارزی در وضعیت مناسبی قرار دارد و هم اینکه عرضه ارز به متقاضیان واقعی افزایش پیدا خواهد کرد. در همین راستا روز گذشته بانک مرکزی طی مکاتبه با کانون صرافان خواستار اعلام نیاز‌های ارزی متقاضیان واقعی شد، از سوی دیگر رئیس‌جمهور نیز خواستار برخورد با عوامل مخل بازار ارز شده است.
در روز‌های اخیر روند صعودی قیمت دلار در بازار غیررسمی ادامه یافت که یکی از عوامل مؤثر بر آن را می‌توان به نتیجه نرسیدن مذاکرات وین در دور نخست دانست، اما به اعتقاد کارشناسان تا زمانی که تورم بالا در اقتصاد ایران وجود دارد، نمی‌توان انتظار دیگری داشت. در این شرایط دولتمردان نیز عقیده دارند که افزایش نرخ ارز ارتباط مستقیمی با شروع مذاکرات برجامی دارد.
به اعتقاد کارشناسان، بازار ارز ایران در کنار بی‌ثباتی اقتصادی و تورم بالا بیشتر تحت تأثیر اخبار مثبت و منفی حول موضوعاتی همچون منابع ارزی و برجام قرار می‌گیرد. بنابراین تا زمانی که تورم بالا و بی‌ثباتی در اقتصاد ایران وجود دارد، آزادسازی منابع ارزی و تزریق آن‌ها به بازار یا به نتیجه رسیدن مذاکرات برجامی نمی‌تواند در طولانی‌مدت تضمین‌کننده ثبات نرخ ارز باشد. بنابراین برای داشتن محیط اقتصادی باثبات و بازار‌هایی با کمترین نوسانات بهترین گزینه، مهار تورم است.
طبق گفته میثم هاشم‌خانی، کارشناس اقتصادی کاهش قیمت دلار با دسترسی به منابع ارزی مسدودی و تزریق آن‌ها به بازار پایدار نمی‌ماند و در خوشبینانه‌ترین حالت این وضعیت حداکثر تا چند ماه می‌تواند حفظ شود.
چرا نرخ دلار صعودی شد؟
از سوی دیگر، کامران ندری، کارشناس حوزه بانکی نیز می‌گوید: تغییر شرایط پرداخت سهمیه ۲ هزار و ۲۰۰ دلاری سالانه برای اشخاص حقیقی نیز به نوعی در این افزایش قیمت نقش داشته است، زیرا عده‌ای با شرایط فعلی نمی‌توانند ارز تهیه کنند و به اشتباه می‌تواند نشانه کمبود ارز باشد؛ اما دلیل اصلی افزایش قیمت دلار غیررسمی در روز‌های اخیر به نتیجه نرسیدن مذاکرات وین در دور نخست است.
همچنین، علی سعدوندی، کارشناس اقتصادی دلایل رشد نرخ غیررسمی دلار را عواملی همچون حذف نشدن ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی، رشد بالای نقدینگی و بی‌اعتبار شدن بازار سرمایه می‌داند و معتقد است که به نتیجه نرسیدن برجام از یک‌سو و تغییر شرایط خرید ارز سهمیه‌ای از سوی دیگر، جو روانی بازار ارز را ملتهب کرده است. البته این موضوع را هم باید در نظر داشت که دولت به‌دلیل کمبود ارز به سمت حذف ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی رفت که در نهایت این کار انجام نشد و قیمت ارز در بازار آزاد افزایش یافت.
بازارساز باید به بازار ورود کند
کامران سلطانی‌زاده، رئیس سابق کانون صرافان نیز درباره وضعیت فعلی بازار غیررسمی ارز به ایسنا گفت: موضوع برجام و مذاکرات حول آن، تأثیر روانی زیادی بر بازار ارز و تصمیم خریداران یا فروشندگان در این بازار می‌گذارد. اگر مذاکرات دور نخست به یک نتیجه اولیه هم می‌رسید، اکنون خریداران ارز به فروشندگان آن تبدیل می‌شدند و قیمت ارز کاهشی می‌شد، اما با به نتیجه نرسیدن مذاکرات، نه‌تن‌ها خریداران ارز فروشنده نشدند، بلکه به تعداد خریداران نیز افزوده شد.
وی افزود: در این زمینه، اگر بازارساز به بازار ارز ورود نکند و اخبار مثبتی نیز منتشر نشود، همچنان باید شاهد روند صعودی نرخ دلار غیررسمی باشیم. جنبه روانی ورود بازارساز بسیار اهمیت دارد، زیرا می‌تواند نشان‌دهنده وضعیت مناسب ذخایر ارزی باشد، اینکه بازارساز بتواند با کمترین تزریق ارز از ذخایر، بیشترین تأثیر را بر بازار آن بگذارد.
عضو کانون صرافان ادامه داد: بازارساز باید ارز تزریق کرده را به دست مصرف‌کننده واقعی برساند. در حال حاضر، ورود بازارساز به بازار از طریق شرکت‌های صادراتی انجام می‌شود و اگر بازارساز بتواند از طریق افزایش تنوع فروش ارز، تعداد خریداران ارز در سامانه نیما و بازار متشکل ارزی را افزایش دهد و ارز‌های صادراتی را به بخش‌های کوچک‌تری تقسیم کند و در اختیار تعداد زیادی صرافی و نه صرفاً صرافی‌های محدود بگذارد، این موضوع می‌تواند به بهبود بازار ارز و کاهش قیمت‌ها در آن
کمک کند. لازم به ذکر است که صالح‌آبادی، رئیس جدید بانک مرکزی به تازگی با اعلام بهبود روند ورود ارز به کشور، روز سه‌شنبه نیز در بازدید از تعدادی از صرافی‌های تهران اعلام کرد برای جلوگیری از تشکیل صف در مقابل صرافی‌ها، طی یکی، دو ماه آینده سامانه‌ای برای تخصیص ارز سهمیه‌ای از جمله ارز مسافرتی راه‌اندازی می‌شود تا مردم در این سامانه درخواست خود را ثبت و ارز سهمیه‌ای دریافت کنند.
حال باید دید اقدامات این‌چنینی می‌تواند سبب آرامش بازار ارز شود یا اینکه باید فعلاً منتظر اخبار مذاکرات بود. هرچند گره زدن سرنوشت اقتصاد کشور به مذاکرات برجامی هم نمی‌تواند راه‌حل اساسی باشد. توجه به سخنان اخیر رئیس‌جمهور نیز حائز اهمیت است که عنوان کرده عده‌ای شبانه‌روز در تلاشند همزمان با مذاکرات، نرخ ارز را بالا ببرند.
نامه بانک مرکزی به صرافی‌ها
بانک مرکزی در مکاتبه‌ای با رئیس شورای عالی کانون صرافان ایران خواستار اعلام نیاز‌های جدید ارزی متقاضیان واقعی به بانک مرکزی شد.
بانک مرکزی اعلام کرد: پس از بازدید علی صالح‌آبادی از صرافی‌ها در میدان فردوسی و تأکید ایشان بر آمادگی بانک مرکزی برای رفع مشکلات احتمالی مرتبط با فروش ارز و تأمین نیاز‌های ارزی مردم، بانک مرکزی در مکاتبه‌ای مراتب را به رئیس شورای‌عالی کانون صرافان ایران اعلام کرد.
در این مکاتبه آمده است: پیرو اطلاعیه مورخ ۰۶/۰۹/۱۴۰۰ و در راستای پاسخ به نیاز واقعی متقاضیان ارز، خواهشمند است به قید تسریع ضمن اخذ نظرات شرکت‌های صرافی در خصوص مسائل و مشکلات احتمالی مرتبط با فرآیند فروش ارز در سرفصل‌های مصارف خدماتی اعلامی، مراتب به همراه نیاز‌های جدید ارزی به درخواست متقاضیان واقعی مورد تأیید آن کانون برای این بانک ارسال شود تا موضوع بررسی و اقدامات مقتضی صورت پذیرد.
