با تغییر و تحول در وزارت ارشاد و حضور محمدمهدی اسماعیلی به عنوان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت سیدابراهیم رئیسی، تأکید بر دو امر میتواند مورد توجه قرار گیرد، از یکطرف مشکلات معیشتی هنرمندان است که به خصوص بعد از کرونا، اوج گرفته و به رغم همه حرف و حدیثها و وعدهها هنوز که هنوز است بدنه جامعه هنری نالان است که چرا امکانات معیشتی مناسبی ندارد.
وزیر جدید ارشاد که اتفاقاً در برنامه پیشنهادیاش هم حل مشکل امنیت شغلی هنرمندان به چشم میخورد، باید در همین ابتدای کار با ارائه یک طرح عملیاتی جامع، شرایط اعطای تسهیلات معیشتی به بدنه هنرمندان را فراهم کند. در سالهای گذشته واسطهگذاری بین هنرمندان و حمایتها باعث شده بوده است، افراد و نهادهایی که برای توزیع تسهیلات میان هنرمندان انتخاب میشدند با شکلدهی دستهبندیهای خودی و غیرخودی، شرایط توزیع تسهیلات میان تمام هنرمندان را فراهم نکنند و همین امر دلخوریهای متعدد را موجب شد. وزیر ارشاد نیک واقف است بر اینکه کل جامعه هنری به ۱۰۰ هزارنفر هم نمیرسد و برای کمک به این ۱۰۰ هزار هنرمند نیاز به هیچ واسطهتراشی نیست و بهتر است بسته حمایتی هر هنرمند مستقیماً به خودش برسد. دومین مسئله مبتلابه بدنه هنری جامعه، فرسودگی و پا به سن گذاشتن حلقهای است که نزدیک چهار دهه است، کرسیهای میانی مدیریتی در ساختارهای دولتی فرهنگ را در اختیار گرفته است و همچنان علاقه دارد در این حلقه بماند. این نیروهای فرتوت و خسته جز آنکه باعث کندی عملکرد دولت الکترونیک شدهاند یکی از عوامل اصلی دلخوری هنرمندانی هستند که اگر بخواهند یک مسئله اداری ساده را پیگیری کنند، ناچارند ساعتها پشت در افرادی پیر و فرتوت بنشینند که یا در جلسه هستند یا وقت ندارند یا آنکه به علت بیماری در خانهاند یا فقط ساعاتی خاص در دفتر حاضرند. زیرمجموعههای مختلف ارشاد از معاونت فرهنگی تا معاونت هنری تا معاونت مطبوعاتی و سازمان سینمایی دولت سیزدهم باید با نیروهای بانشاط و کاربلدی چیده شوند که حتی یک لحظه را هم برای حل مشکلات اهالی هنر تلف نکنند. وقتی دولت الکترونیک پا گرفته چه دلیلی دارد که برای صدور یک مجوز ساده، مدام هنرمندان را به حضور فیزیکی مجبور میکنند؟
یک دلیل این بوروکراسی، برخی نیروهای پا به سن گذاشته هستند که کمترین قرابتی با دولت الکترونیک ندارند و البته به واسطه حضور سالیان در یک کرسی، دچار نوعی تفرعن شدهاند و اگر روزی، هنرمندی را معطل کنار دفتر خویش نبینند، لذت مدیریتی نمیبرند. وزیر تازه ارشاد که خوشبختانه در برنامههایش بر چابکسازی مدیریتی تأکید کرده حتماً باید در استفاده از نیروهای پا به سن گذاشته در زیرمجموعههای ارشاد تجدیدنظری کامل بنماید. باید چابکسازی و تعدیل یا تجمیع مناصب بیفایده را خیلی زود کلید زد و بیتعارف از نیروهایی که مدتها از بازنشستگیشان گذشته یا آنها که در مرز بازنشستگی هستند ولی باز به دنبال تمدید فعالیتند، خواست که اگر واقعاً توانمندی خاصی دارند این بار دیگر قید درآمدزایی در بخش دولتی را بزنند و به سمت و سویی دیگر بروند. همین حالا در زیرمجموعههای ارشاد از معاونت هنری تا معاونت فرهنگی و معاونت مطبوعاتی و از دفتر موسیقی تا اداره هنرهای نمایشی و سازمان سینمایی و از ادارههای نظارتی گرفته تا بنیادهایی مثل فارابی و مؤسساتی مثل سینماشهر با مدیران یا قائممقامان سالمندی مواجهیم که سالهاست کرسیهایی خاص را اشغال کردهاند ولی همچنان دوست دارند با لابیگری، حکم خود را تمدید کنند. وزارت ارشاد زمانی به چابکسازی خواهد رسید که جلوی چسبیدگی به میز و صندلی را بگیرد و با گردش نیرو در پستهای سازمانی هم شرایط تربیت نیروهای ماهر تازه را فراهم کند و هم اینکه شبهات مرتبط با شکلگیری نوعی رابطهبازی در ساختارها را به حداقل برساند. مایه خرسندی است که در برنامههای پیشنهادی وزیر تازه ارشاد هم رسیدگی به معیشت هنرمندان و هم لزوم چابکسازی زیرمجموعهها، مورد تأکید قرار گیرد و انشاءالله با یک عزم جدی هر دو مورد محقق شود.
* منتقد سینما