سرویس بین الملل جوان آنلاین: دولت ائتلافی بنیامین نتانیاهو با بنیگانتس حتی هشت ماه هم دوام نیاورد، زیرا پارلمان اسرائیل در نیمهشب سهشنبه ۲۲ دسامبر رأی به انحلال خود داد تا اینکه انتخابات در ۲۳ مارس ۲۰۲۱ برگزار و کنست و دولتی جدید تشکیل شود. این ائتلاف بر سر ناچاری و بعد هفتهها کشمکش بود و طی این مدت نیز اختلافات خود را کنار نگذاشتند تا اینکه موضوع بودجه در نهایت باعث فروپاشی ائتلاف نیمبند این دو شد. بودجه ۲۰۲۰ رژیم اسرائیل هنوز به تصویب کنست نرسیده و نتانیاهو اصرار داشت تا فقط همین بودجه را به پارلمان بفرستد، اما گانتس راضی به این کار نبود و میخواست تا هم این بودجه و هم بودجه ۲۰۲۱ به کنست فرستاده شود تا در قالب بودجهای واحد به تصویب پارلمان برسد. مهلت این دو تا سهشنبه بود که به سر رسید و نمایندگان کنست هم چارهای جز انحلال پارلمان و برگزاری انتخابات نداشتند. این چهارمین انتخابات طی دو سال اخیر است که انتخابات قبلی در مارس همین سال برگزار شد. گانتس دست کم در دو انتخابات گذشته رقیب اصلی نتانیاهو بود، به نظر میرسد که ضعف او در برابر نتانیاهو بسیاری از متحدانش را مأیوس کرده است. این میتواند خبر خوبی برای نتانیاهو باشد، اما خبر بد رقیبی است که از جناح خودش سر بر آورده است.
ائتلافهای ریز و درشت
شکی نیست که این انتخابات همانند انتخابات گذشته همراه خواهد شد با ائتلافهایی که از احزاب بزرگ و کوچک ایجاد میشوند. این ائتلافها بیش از هر چیز ناشی از ساختار انتخاباتی رژیم اسرائیل هستند. هر چند که کنست ۱۲۰ کرسی دارد، اما تعیین صاحبان این کرسیها از طریق حوزههای انتخاباتی متعدد نیست و برعکس تمامی نظامهای انتخاباتی دیگر، کل سرزمینهای اشغالی اسرائیل به عنوان یک حوزه انتخاباتی شناخته میشود و با وجود اینکه بحث و جدلهای بسیاری برای تقسیمبندی حوزههای انتخاباتی شده، اما این بحثها تا کنون راه به جایی نبرده است. در این صورت، احزاب میتوانند لیستهای انتخاباتی از یک تا ۱۲۰ نامزد را برای شرکت در رقابتهای انتخاباتی معرفی کنند و اگر لیستی تا کنون در انتخابات شرکت نکرده باشد، این کار با جمعآوری ۲۵۰۰ امضا از میان واجدان شرایط رأی دادن انجام میشود و لیست تازه در کنار لیستهای قبلی قرار میگیرد. در مقابل، رأیدهندگان فقط میتوانند یک لیست از میان لیستهای موجود را انتخاب کنند و رأی به افراد معنی ندارد. هر لیست دست کم باید ۲۵/ ۳ درصد آرا برابر با چهار کرسی را به دست بیاورد تا جواز ورود به کنست را کسب کرده باشد و در غیر این صورت، آرای آن لیست محاسبه نخواهد شد و صندلیهای خالی مانده ناشی از این آرا نیز بنا بر روشی موسوم به دهوندت به پای دیگر احزاب ریخته میشود. به این ترتیب، ائتلافهای کوچک و بزرگ و تهیه لیستهای متعدد با تعداد متفاوت نامزدها باعث میشود ترکیب کنست تغییرات زیادی کند و همین موضوع نیز کار نتانیاهو را بعد از انتخابات گذشته مشکل کرده بود.
حذف رقیب
ائتلاف آبی و سفید لیست انتخاباتی بود که در فوریه ۲۰۱۹ به رهبری بنیگانتس تشکیل شد. این لیست در سه انتخابات آوریل ۲۰۱۹، سپتامبر ۲۰۱۹ و مارس ۲۰۲۰ شرکت داشته و با کسب ۳۵، ۳۳ و ۳۳ کرسی رقیب جدی لیست حزب لیکود به رهبری نتانیاهو بود و حتی در دومین انتخابات دو کرسی بیشتر از لیکود به دست آورده بود. نتانیاهو در دو انتخابات اولی و ائتلاف با احزاب دست راستی تندرو مثل اسرائیل خانه ما به رهبری آویکدور لیبرمن و یمینا به رهبری نفتالی بنت توانسته بود بدون رو آوردن به گانتس دولت ائتلافی خود را تشکیل دهد تا اینکه با فاصله گرفتن این احزاب از او، مجبور شد بعد از انتخابات گذشته و بعد از چانهزنیهای زیاد، شراکت با گانتس را برای تشکیل دولت بپذیرد. اکنون میتوان گفت که شراکت با گانتس تاکتیک نتانیاهو بود برای دستیابی به دو هدف. هدف نخست عبور از شرایط سخت هشت ماه قبل بود، زیرا پرونده فساد او در دستگاه قضایی به صورت جدی دنبال میشد و لازم بود تا با ماندن در پست نخستوزیری برای فرار از دادگاه زمان بخرد. هدف دوم، تخریب رقیب سه دوره گذشته انتخاباتی بود. به نظر میرسد که نتانیاهو برخلاف هدف اول، دست کم به هدف دوم خود رسیده باشد. در واقع، گانتس با قبول دولت ائتلافی با نتانیاهو اولین و مهمترین ضربه را به حیثیت خود زد، زیرا او قبل از انتخابات قول داده بود در حکومتی شرکت نکند که رئیس آن به اتهام فساد مالی تحت پیگرد قانونی قرار گرفته است. شراکت او در دولت نتانیاهو در عمل به معنای زیر پا گذاشتن این قول بود و بعد با قبول نخستوزیری دورهای و تعیین نتانیاهو برای دور اول در عمل قدرت کافی را در اختیار نتانیاهو قرار داد تا او را به حاشیه براند. نتیجه اشتباهات گانتس این شد که حتی اعضای ائتلاف او هم در مورد بودجه به نظر او احترام نگذاشتند. لیست سفید و آبی گانتس در انتخابات مارس ۳۳ کرسی را به دست آورده بود، اما حالا نظرسنجیها میگویند که در انتخابات آینده بیش از شش کرسی به دست نخواهد آورد. این خبری خوب برای نتانیاهوست که توانسته رقیب سه دوره گذشته را به طور کامل حاشیهنشین کند، اما خبر بد هم در راه است.
رقیب جدی
برخلاف انتظارها، رقیب جدی نتانیاهو در انتخابات آینده نه از احزاب چپ و نه مثل گانتس از راست میانه است بلکه فردی از جبهه راست افراطی خود نتانیاهو است و حتی گفته میشود او در مواضع راستگرایانه خود از نتانیاهو هم افراطیتر است. گیدئون ساعر تا همین چند وقت پیش به عنوان نفر دوم بعد از نتانیاهو در حزب لیکود شناخته میشد که برای ریاست بر حزب رقابتی سخت با نتانیاهو داشت و حتی سعی کرد در انتخابات درونحزبی دسامبر ۲۰۱۹ او را سرنگون کند. او در آن انتخابات به شکلی بسیار سخت باخت، زیرا نتانیاهو با کسب ۶/ ۷۲ درصد آرا هم او را شکست داد و هم موقعیت خود را در حزب مستحکم کرد. آن نتیجه به ساعر ثابت کرد در لیکود دیگر جایی ندارد و در نهایت حزب خود را به نام تیکوا هادشاه، امید نو، در هشتم دسامبر تأسیس کرد تا جبههای جدید علیه نتانیاهو باز کند. سیاستهای افراطی ساعر باعث شده تا حزب او در این مدت کم مورد توجه قرار بگیرد به نحوی که نظرسنجیها نشان میدهند او بین ۱۵ تا ۲۴ کرسی را در انتخابات به دست خواهد آورد و اگر نتواند لیکود نتانیاهو را پشت سر بگذارد، دست کم دومین حزب در کنست آینده خواهد بود. در واقع، او از آن دست راستیهای افراطی است که همواره با تشکیل دولت فلسطینی مخالفت کرده و حتی مخالف دادن تابعیت به فلسطینیهایی است که در داخل سرزمینهای اشغالی ساکن هستند. این موضعگیری او به خصوص مورد توجه شهرکنشینهایی است که مسئله دولت فلسطینی مشکل آنهاست و از سوی دیگر، او با سیاستهای لیبرالی در عرصه اجتماعی نگاه فعالان مدنی را نیز به سوی خود جلب کرده و گذشته از این، شعار ضدفساد او هم شخص نتانیاهو را هدف گرفته و هم طرفدارانی را حتی از جبهه راست میانه به سمت او جلب کرده است.
انتخابات سخت
شکی نیست که ساعر و حزب او انتخابات سختی را برای نتانیاهو رقم خواهد زد. خروج زئیف الکین از کابینه نتانیاهو و پیوستن او به حزب ساعر نماد روشنی از این سختی کار نتانیاهوست. الکین سالها متحد و حامی جدی نتانیاهو بود و حتی به گفته روزنامه یدیعوت آحرونوت، او به خوبی از دروغهای نتانیاهو آگاه بود و حتی در برخی از این دروغها با نتانیاهو شریک نیز بود. پشت کردن الکین به نتانیاهو میتواند حکایت از این داشته باشد که الکین متوجه سقوط نتانیاهو در انتخابات آینده شده و خواسته تا وقت هست خود را نجات بدهد. خبر بدتر برای نتانیاهو این است که دادگاه او در فوریه آینده و چند هفتهای قبل از انتخابات برگزار میشود و این اتفاق میتواند ضربه سنگینی به او در گرماگرم رقابتهای انتخاباتی بزند. گذشته از این موارد، نتانیاهو در انتخابات آینده و برخلاف سه مورد قبلی برخوردار از حمایت جدی کاخ سفید نخواهد بود، زیرا در آن موقع، دونالد ترامپ سر کار نخواهد بود و به جای او جو بایدن میآید که معلوم نیست با او چه معاملهای بکند. تمام این معادلات و قد علم کردن رقیبی مثل ساعر باعث شده تا بسیاری از تحلیلگران انتخابات آینده را سختترین انتخابات نتانیاهو بدانند و حتی برخی احتمال میدهند که این انتخابات میتواند به ۱۰ سال نخستوزیری متوالی او پایان دهد.