سرویس سبک زندگی جوان آنلاین: امروزه در شرایطی قرار داریم که افراد جامعه بیش از نیمی از وقت خود را به رسانه‌های دیجیتال و به‌خصوص شبکه‌های اجتماعی اختصاص می‌دهند، در عصری که مردمانش اخبار سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و حتی مطالعات روزانه خود را در شبکه‌های اجتماعی پیگیری و دنبال می‌کنند، باید به این مقوله توجه ویژه‌ای نشان داد. برخی تحلیلگران اعلام کرده‌اند متولدین سال ۸۰ به بعد دارای ژن D (dijital) هستند؛ یعنی کسانی که تمام عمرشان در عصر دیجیتال بوده‌اند و علاقه‌شان، بازی‌ها و تفریحات‌شان در این فضا شکل گرفته است. حال باید این سؤال را از خود بپرسیم که برای مواجهه با متولدین دارای ژن D چقدر آماده‌ایم؟!
در حوزه رسانه ما با دو وضعیت روبه‌رو هستیم: ۱-وضعیت جهانی. ۲- وضعیت ایران. وضعیت ایران بسیار بغرنج است، اما چرا؟ زیرا در بازه شش ساله رشد ۳۵ درصدی فناوری را در بین مردم شاهد بودیم و سؤال اینجاست که آیا این رشد ۳۵ درصدی به رشد آگاهی مردم، والدین و فرزندان انجامیده است؟ در مرحله اول یک چتر مفهومی و مصداقی می‌سازیم و آن حلقه‌های سواد رسانه‌ای است. هشت رسانه‌ای که پیرامون چرخه سواد رسانه‌ای مدنظر است، عبارتند از کتاب، روزنامه، مجله، رادیو، تلویزیون، سینما، اینترنت و گوشی تلفن همراه. باید در نظر داشته باشیم که در منزل ما این هشت رسانه چگونه مدیریت می‌شود؟ حلقه نخست، دسترسی است که شامل خرید، سایز، میزان استفاده و نحوه استفاده می‌باشد. در زمان خرید به برنامه‌های نصب شده روی گوشی خود و فرزندتان توجه کنید. میزان ساعات و اوقاتی که از گوشی استفاده می‌شود، باید تحت نظارت والدین باشد. در روز چند ساعت از رسانه استفاده می‌کنند؟ چه اوقاتی را به استفاده از رسانه اختصاص می‌دهند و. مهم‌ترین چرخه سواد رسانه‌ای در حلقه دسترسی قرار دارد، زیرا نظارت و کنترل فرزندان در استفاده از فضای سایبری یکی از مهم‌ترین مباحث در حوزه سواد رسانه است. حلقه دوم تحلیل و ارزیابی پیام‌هاست. باید توجه کنیم هر رسانه‌ای که ما از آن استفاده می‌کنیم، قرار است چه پیامی را به ما منتقل کند؟ چه بازی‌ها و برنامه‌های مفیدی را به فرزندانمان معرفی کرده‌ایم؟ فرزندان ما با چه نظارتی بازی‌های دیجیتال را انتخاب می‌کنند؟ سواد رسانه‌ای به انسان‌ها کمک می‌کند تا پیام‌های رسانه‌ای را تحلیل کرده و ضمن پی بردن به ماهیت آن‌ها توانایی خنثی کردن پیام‌های رسانه‌ای نامطلوب را داشته باشند. حلقه سوم، خلق و تولید محتواست. ما در حوزه فضای مجازی فقط ۳ درصد تولید داریم، سواد رسانه‌ای که خلق و تولید نداشته باشد، ویترین و نمایشی بیش نیست. حلقه چهارم عمل غیر‌رسانه‌ای (کنش و کنش‌گری) است. حلقه کنش یعنی در محیط استرس‌زا اگر نقش عاطفی خود را پر رنگ نکنیم، رسانه جایگزین می‌شود. به‌عنوان مثال اگر در خانواده فردی دچار استرس شد، باید باقی افراد خانواده با محبت خود به او کمک کنند و آن استرس را از بین ببرند. رسانه‌ها به راحتی می‌توانند بر جسم و روان افراد تأثیر بگذارند. از زمان فرا‌گیر شدن گوشی‌های همراه پزشکان با مراجعاتی از سوی جوانان رو به‌رو شده‌اند که دچار بیماری به نام سندروم بینایی کامپیوتری بودند. در سندروم بینایی کامپیوتری افراد نزدیک‌بین هستند، پزشکان هیچ یافته‌ای مبنی بر ضعیف شدن چشم ارائه نکرده‌اند، اما به‌وجود آمدن عارضه‌هایی مانند قرمزی چشم، خشکی چشم، چروک اطراف چشم و نزدیک بین شدن چشم قطعی است. برای حفاظت از چشمان خود در مقابل آسیب‌های رسانه‌ای چه کاری می‌توانیم انجام دهیم؟
۱- قانون ۲۰، ۲۰، ۲۰: هر ۲۰ دقیقه یک استراحت ۲۰ ثانیه داشته باشید و به فاصله ۲۰ فوتی یعنی شش متری آنطرف‌تر را نگاه کنید. این کار ماهیچه‌های تمرکز‌کننده در داخل چشم را آرام می‌کند و علاوه بر این آرامش ماهیچه‌های خارجی را نیز به دنبال دارد.
۲- زودتر پلک بزنیم: این کار باعث انتقال رطوبت به غشای چشمی می‌شود.
۳- استراحت چشمی: با کار‌های ساده‌ای همچون گرم کردن پارچه و روی چشم گذاشتن آن به چشم خود استراحت دهیم.
استفاده از گوشی در زاویه ۶۰ درجه به مرور زمان باعث تغییر شکل ستون فقرات شده و عارضه گردن پرانتزی را به دنبال خواهد داشت. برای محافظت از ستون فقرات چه کار‌هایی می‌توان انجام داد؟ ۱- گوشی‌های همراه را حتی‌الامکان کنار گذاشته و از رایانه استفاده کنید. ۲- انجام ورزش‌های خاص. ۳-گوشی‌ها را در تراز چشم قرار دهید. مغز مکانیسمی به نام ساعت مغز دارد. ساعت مغز با خورشید که طیف نوری آبی دارد، هورمون‌های پویایی ترشح می‌کند. طیف نوری موبایل هم آبی است، اگر در تایم قبل خواب با گوشی کار کنیم، به دلیل داشتن طیف نوری آبی مغز هورمون پویایی ترشح کرده و دچار بی‌خوابی می‌شویم. در مورد قلب تنها اختلالی که اثبات شده اختلال در ضربان قلب (آریتمی قلبی) است. برای محافظت از قلب گوشی‌ها را از خود فاصله بدهید، مخصوصاً هنگام خواب همچنین در زمان بازی کودکان با تلفن همراه آن را در حالت هواپیما قرار دهید. هنگامی که با یک دست تایپ می‌کنید بعد از مدتی هم عصب انگشت شما دچار کشیدگی شده و درد می‌گیرد و هم اعصاب در ناحیه مچ دست متورم شده و با فشار آوردن به تونلی که آن‌ها را در برگرفته دچار درد‌های عجیبی در این ناحیه می‌شوید. تأثیر رسانه در حوزه روان نیز بسیار گسترده است. گاهی افراد در فضای مجازی دچار اختلالات روحی و روانی می‌شوند که ممکن است در طولانی‌مدت عوارض جدی و وخیمی را به دنبال داشته باشد و برخی از آن‌ها عبارتند از:
خود شیفتگی: نوعی اختلال شخصیت است، زمانی که فرد توانایی درک دیگران را از دست می‌دهد و دیگران را پله شهرت خود می‌کند. خودنمایی: خودشان را به‌صورت افراطی به نمایش می‌گذارند؛ خودنمایی در برخی موارد به مدلینگ می‌رسد.
خودفراموشی: خودفراموشی نوع دیگری از اختلالات روانی است که پیامد‌های آن حواس‌پرت شدن، سردرگمی، آشوب، فرار از مشکلات، بی‌معنایی و پوچ‌گرایی است.
دیگر‌ستیزی: آزارگری، گستاخی و بی‌ادبی نسبت به دیگران.
دیگر‌خواهی: تغییر نگرش نسبت به جنس مخالف، بلوغ زودرس و...
دیگر‌بینی: دیگران و غریبه‌ها را بدون در نظر گرفتن خطرات احتمالی ببینیم و با آن‌ها ارتباط برقرار کنیم.
وادادگی: در هر زمان و تحت هر شرایطی از رسانه استفاده می‌کنند.
وابستگی: فناوری برای عده‌ای بهشت موعود است و بدون آن خود را پوچ و بی‌ارزش می‌دانند، طوری که زندگی بدون اینترنت و فضای سایبری برای اینگونه افراد جهنمی بیش نیست. هدف از بیان این مطالب این بود که بدانیم جسم و روان ما متأثر از محیط است؛ محیط اجتماعی و محیط رسانه‌ای. در محیط رسانه‌ای اگر ما مراقب نباشیم و احتیاط نکنیم جزو قربانیان فضای مجازی خواهیم بود و باید توجه داشته باشیم که سواد رسانه‌ای به‌عنوان یکی از شش سواد مطرح شده از سوی یونسکو در عصر حاضر مانند ابزاری جهت ایمنی و سلامت جسم و روح ما در مواجهه با خطرات احتمالی این فضا عمل می‌نماید و داشتن سواد‌رسانه‌ای سدی بزرگ در برابر آسیب‌های مخرب این فضاست.
*پژوهشگر حوزه رسانه
عالی بود. ممنون از جوان آنلاین بابت مطالب خوبتون 
