سرویس اقتصادی جوان آنلاین: محمود علیزاده، معاون حقوقی و فنی مالیاتی سازمان امور مالیاتی کشور به بیان جزئیاتی از اجرای قانون مالیات بر خانههای خالی پرداخت.
۱- چه عاملی باعث شده که اجرای قانون مالیات بر خانههای خالی بعد از تصویب به تعویق بیوفتد؟
طبق ماده ۵۴ مکرر قانون مالیاتهای مستقیم مصوب ۳۱/۴/۱۳۹۴، اجرای قانون مالیات بر خانههای خالی باید به استناد «سامانه ملی املاک و اسکان کشور» صورت گیرد که طبق تبصره ۷ ماده ۱۶۹ مکرر قانون، طراحی این سامانه برعهده وزارت راه و شهرسازی گذاشته شده است. در اواخر سال ۱۳۹۸ توسط وزارت راه و شهرسازی، بستر نرم افزاری این سامانه آماده دریافت اطلاعات از دستگاههای ذیربط بوده و با تعاملات خوبی که با مراجع مربوط صورت گرفته است این مهم در حال پیگیری و انجام است.
اما لازم به ذکر است، «سامانه ملی املاک و اسکان کشور» به صورت رسمی و با اطلاعات مورد نیاز به منظور اخذ مالیات تاکنون در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار داده نشده است؛ بنابراین با توجه به مفاده ماده ۵۴ مکرر، شناسایی واحدهای مسکونی خالی از سکنه میبایست صرفا از طریق سامانه صورت پذیرد و متعاقب آن فرایند مطالبه مالیات متعلقه صورت بگیرد؛ لذا تا زمانی که امکان شناسایی توسط سامانه مذکور بوجود نیاید امکان مطالبه مالیات امکانپذیر نیست.
۲- چه سازمانها و ارگانهایی متولی اجرای این قانون هستند؟
تکمیل سامانه ملی املاک و اسکان کشورکه یک سیستم اطلاعاتی بزرگ است، مستلزم همکاری و تعامل بین دستگاههای متعددی از قبیل شهرداری ها، وزارتخانه های راه و شهرسازی، امور اقتصادی و دارایی (سازمان مالیاتی کشور)، نیرو، نفت (شرکت ملی گاز ایران)، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات (شرکت ارتباطات زیرساخت و شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران)، کشور (سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور) و سازمانهای ثبت اسناد و املاک کشور و ثبت احوال کشور و دستگاههای خدماترسان از قبیل آب، برق، گاز، تلفن ثابت و همراه و شرکت پست است که این هم افزایی علاوه بر بستر نرمافزاری مستلزم الزامات قانونی نیز بوده است.
اما به طورکلی، همان طور که در سوال قبل هم اشاره شد، وزارت راه و شهرسازی متولی راه اندازی سامانه مذکور و سازمان امور مالیاتی کشور متولی اخذ این مالیات پس از تکمیل و تحویل سامانه خواهد بود.
۳- خانههایی که مشمول این قانون میشوند، چه شرایطی دارند؟
واحدهای مسکونی واقع در شهرهای با جمعیت بیش از یکصدهزار نفر که به استناد سامانه مزبور به عنوان واحد خالی شناسایی میشوند، مشمول این ماده هستند. خانههای خالی از سکنهای که بدون عذر قانونی بیش از یکسال خالی باشند، از سال دوم به بعد مشمول این مالیات خواهد بود.
۴- تشخیص این شرایط به چه شکل است؟
سامانه ملی املاک و اسکان کشور با پردازش اطلاعاتی که از مراجع و دستگاههای ذیربط دریافت میکند، مشخص مینماید که هر دارنده کد ملی دارای چه تعدادی ملک در شهرهای با جمعیت بیش از یکصدهزار نفر بوده و در کدام ملک سکونت دارد. در این مرحله، سامانه با پارامترهایی از قبیل مصرف آب، برق، گاز و کارکرد تلفن ثابت و دیگر شاخصهای نظارتی در دسترس، مبادرت به شناسایی خانههایی میکند که در طول سال خالی بوده و متعلق به یک کد ملی باشد. در نهایت چنانچه این ملک در سال دوم نیز دارای شرایط خانه خالی را داشت به عنوان مشمول این مالیات به سازمان امور مالیاتی کشور معرفی میگردد.
لازم به ذکر است، چنانچه اختلافی بین دارنده خانه خالی و سامانه مذکور وجود داشته باشد، با تمهیدات قانونی دیده شده قابل اعتراض و بررسی مجدد است، به نحوی که متولی این سامانه و سازمان امور مالیاتی کشور تمام مساعی خود را در جهت تشخیص صحیح شروط مشمولیت واحدهای مسکونی مورد بررسی و رعایت عدالت مالیاتی معطوف داشته اند.
۵- سازوکار این قانون به چه شکل است، آیا میزان مالیات بسته به مساحت، قیمت، منطقه و قدمت ساختمان بستگی دارد یا خیر؟
از آنجاییکه مالیات بر خانههای خالی به میزان نسبتی از مالیات بر درآمد اجاره املاک مشمول مالیات شده اند، واحد مسکونی که به عنوان مشمول مالیات بر واحد خالی به سازمان امور مالیاتی کشور معرفی میشود، بر اساس آخرین ضوابط اجرایی تعیین ارزش اجاری املاک در سامانه مربوطه بر اساس پارامترهایی از قبیل مساحت زیربنا، منطقه جغرافیایی محل ملک و قدمت ساختمان، میزان مالیات آن محاسبه و به اطلاع دارنده خانه خالی رسانده میشود.
به عنوان مثال، واحد مسکونی که طی سه سال متوالی مشمول مالیات بر خانه خالی شده است، در سال سوم مشمول مالیاتی معادل یک سال اجاره دادن میشود و چنانچه چهار سال متوالی خالی بوده باشد، به میزان یک و نیم (۱.۵) برابر مالیات یک سال اجاره از دارنده آن مطالبه میشود.