سرویس سیاسی جوان آنلاین: این اجلاس در حالی به میزبانی و محوریت ایران برگزار شد که یک روز پیش از آن نشست شورای امنیت سازمان ملل برای بررسی اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ به زنجیره‌ای از انتقادات به رفتار امریکا با ایران تبدیل‌شده بود؛ نشستی که وزیر خارجه امریکا کوشید از آن بهانه‌ای برای توجیه تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران که پاییز امسال منقضی خواهد شد، تبدیل کند، اما با انتقاد شدید کشور‌های مختلف به خاطر خروج امریکا از برجام مواجه شد و برخلاف انتظار امریکا نشان دادند از طرح تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران حمایت نمی‌کنند.
دکتر روحانی در ابتدای این نشست طی سخنانی تحریم یکجانبه امریکا علیه سوریه را محکوم کرد و گفت: اعمال تحریم‌های یکجانبه و غیرانسانی تازه موسوم به سزار از سوی امریکا، تداوم تلاش‌های مذبوحانه این کشور با هدف رسیدن به امیال نامشروع سیاسی خود در سوریه است. این اقدام رژیم امریکا نوعی تروریزم اقتصادی و ناقض حقوق بشردوستانه و حاکمیت ملت‌هاست.
تداوم حمایت ایران از سوریه با قدرت بیشتر
رئیس‌جمهور سپس به اصول اساسی و تغییرناپذیر سه کشور ایران، روسیه و ترکیه در موضوع سوریه یعنی لزوم حفظ یکپارچگی و تمامیت ارضی، احترام به حاکمیت ملی و استقلال سوریه و تعیین سرنوشت این کشور تنها به دست مردم آن از طریق گفتگو‌های سوری- سوری و بدون مداخله خارجی اشاره کرد و گفت: امروز در حالی اجلاس مجازی سران روند آستانه را برگزار می‌کنیم که جهان با معضلی به نام پاندمی ویروس کرونا مواجه است و مردم سوریه نیز از این بیماری مستثنا نیستند. در شرایط شروع این ویروس که مشکلات بهداشتی و اقتصادی گسترده‌ای را در این کشور ایجاد نموده و در نتیجه نیاز به دسترسی‌های بشردوستانه از جمله اقلام پزشکی و دارویی به منظور مقابله با این پاندمی و تسکین آلام مردم سوریه را ضروری می‌نماید، رژیم امریکا در ادامه تحریم‌های گذشته و تلاش‌های مذبوحانه خود برای فشار بر مردم سوریه تحریم‌های یکجانبه و غیرانسانی تازه‌ای موسوم به سزار را با هدف رسیدن به امیال نامشروع سیاسی خود تحمیل کرده است. این اقدام رژیم امریکا، تروریسم اقتصادی است که ناقض حقوق بین‌الملل، حقوق بشر، حقوق بشردوستانه بین‌الملل و حاکمیت ملت‌هاست.
روحانی تأکید کرد: جمهوری اسلامی ایران ضمن محکوم نمودن هرگونه تحریم علیه ملت‌ها در جهان خصوصاً سوریه، تأکید می‌کند که به حمایت‌های خود از مردم و دولت مشروع سوریه با قدرت بیشتری ادامه خواهد داد. این اقدامات نامشروع و غیرانسانی رژیم امریکا هیچ‌گونه خللی در اراده کشور‌های دوست و متحد سوریه ایجاد نخواهد کرد و امریکا مطمئن باشد آنچه را که از طریق فشار نظامی و توسل به گروه‌های تروریستی به دست نیاورده، نمی‌تواند از طریق ابزار فشار اقتصادی و مجازات مردم سوریه به دست آورد.
بحران سوریه راه حل نظامی ندارد
رئیس جمهور تأکید کرد: امروز با گذشت ۹ سال از آغاز بحران سوریه، جمهوری اسلامی ایران همچنان معتقد است تنها راه حل بحران سوریه سیاسی بوده و راه حل نظامی ندارد. ما به عنوان کشور‌های ضامن روند آستانه، همواره از گفتگو‌های سوری- سوری در چارچوب توافقات ایجاد شده در روند آستانه حمایت نموده و بر عزم خود برای مبارزه با تروریسم داعش و القاعده و تمامی مجموعه‌های ذیل آن در تمامی منطقه از جمله سوریه تأکید می‌نماییم.
رئیس جمهور در این بخش از سخنان خود از سردار شهید سلیمانی به عنوان قهرمان مبارزه با تروریسم یاد کرد و گفت: امروز در شرایطی با افتخار از مبارزه با تروریسم سخن می‌گوییم که فداکاری‌های زیادی در این راه صورت گرفته است. لازم می‌دانم از تمامی شهدای مبارزه با تروریسم به ویژه در رأس آن‌ها شهید سپهبد قاسم سلیمانی یاد کنم. کسی که ادعای مبارزه با تروریسم را دارد قهرمان مبارزه با تروریسم در منطقه و همراهانش را به شهادت می‌رساند و این نشانه ادعای دروغین رژیم امریکا در مبارزه با تروریسم است. او تأکید کرد: مبارزه با تروریسم تا محو کامل آن از سوریه و به طور کلی منطقه ادامه خواهد داشت. روحانی از حضور نامشروع نیروهای اشغالگر رژیم امریکا در خاک سوریه به عاملی بی‌ثبات‌کننده برای سوریه و کل منطقه یاد کرد و تأکید کرد: ضروری است هر چه سریع‌تر نیروهای تروریست امریکایی از کل منطقه به ویژه سوریه خارج شوند و حاکمیت دولت سوریه در تمامی سرزمین آن گسترش یابد. روحانی همچنین گفت: لازم است به افزایش دامنه تجاوزات رژیم صهیونیستی به خاک سوریه اشاره و این قبیل اقدامات تجاوزگرانه را به شدت محکوم نمایم. اقدامات رژیم صهیونیستی در کنار اشغال منطقه جولان علاوه بر نقض حاکمیت سوریه، به عنوان عامل بی‌ثباتی و تهدیدکننده صلح و امنیت منطقه بوده و پیامد‌های آن متوجه این رژیم اشغالگر خواهد شد.
پس از سخنان رئیس جمهور کشورمان، ولادیمیر پوتین و رجب طیب اردوغان، رؤسای جمهور روسیه و ترکیه به طرح دیدگاه‌های خود درباره اوضاع سوریه پرداختند و ضمن تأکید بر حفظ تمامیت این کشور و مبارزه با تروریسم، تحریم‌های یکجانبه علیه این کشور را محکوم کردند.
بیانیه پایانی
مذاکرات سه‌جانبه سران ایران، روسیه و ترکیه پس از نشست خبری وارد گفتگو‌های خصوصی شد و در پایان با صدور بیانیه‌ای به اجلاس خود پایان دادند. رؤسای جمهوری اسلامی ایران، فدراسیون روسیه و جمهوری ترکیه در یک بیانیه مشترک بر تعهد قوی خود به حاکمیت، استقلال، وحدت و تمامیت ارضی جمهوری عربی سوریه و همچنین به اهداف و اصول منشور ملل متحد تأکید کردند. حسن روحانی، ولادیمیر پوتین و رجب طیب اردوغان در این بیانیه مشترک که در ۱۴ بند تدوین شده است، با تأکید بر اینکه منازعه سوریه هیچ راه‌حل نظامی نداشته و تنها از طریق روند سیاسی سوری سوری با تسهیل گری سازمان ملل وفق قطعنامه ۲۲۵۴ شورای امنیت سازمان ملل قابل حل و فصل خواهد بود، عزم خود را برای مقابله با دستور کار‌های جدایی‌طلبانه با هدف تضعیف حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه و نیز تهدید امنیت ملی کشور‌های همسایه ابراز نمودند.
سران سه کشور ایران، روسیه و ترکیه در بخشی از این بیانیه تأکید کردند: تمامی تلاش‌ها برای ایجاد واقعیات جدید میدانی به بهانه مبارزه با تروریسم، از جمله ابتکارات غیرمشروع خودمختاری را مردود و عزم خود را برای مقابله با دستور کار‌های جدایی طلبانه با هدف تضعیف حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه و نیز تهدید امنیت ملی کشور‌های همسایه ابراز می‌کنند.
تداوم همکاری تا نابودی داعش و گروه‌های تروریستی
سران اجلاس آستانه همچنین بار دیگر بر عزم خود مبنی بر تداوم همکاری به منظور نابودی نهایی داعش، جبهه النصره و تمامی دیگر افراد، گروه‌ها، تشکل‌ها و موجودیت‌های وابسته به القاعده یا داعش و سایر گروه‌های تروریستی مشخص شده از سوی شورای امنیت سازمان ملل تأکید کردند و بر طبق حقوق بین‌الملل بشردوستانه، خواستار محافظت از غیرنظامیان و زیرساخت‌های غیرنظامی شدند.
رؤسای جمهور ایران، روسیه و ترکیه در بیانیه مشترک خود ضمن ابراز نگرانی عمیق نسبت به شرایط انسانی در سوریه و تأثیر همه‌گیری کووید-۱۹، کلیه تحریم‌های یکجانبه مغایر با حقوق بین الملل، حقوق بین الملل بشردوستانه و منشور ملل متحد را به ویژه در شرایط همه‌گیری کووید-۱۹ مردود دانستند و بر ضرورت حیاتی فراهم نمودن دسترسی بشردوستانه سریع، امن و بلامانع در سراسر سوریه برای تسکین آلام مردم سوریه تأکید کردند.
آن‌ها همچنین بار دیگر بر این عقیده خود تصریح کردند که منازعه سوریه هیچ راه‌حل نظامی نداشته و تنها از طریق روند سیاسی سوری ـ سوری با تسهیل‌گری سازمان ملل وفق قطعنامه ۲۲۵۴ شورای امنیت سازمان ملل قابل حل و فصل خواهد بود. سران نشست فوق‌العاده اجلاس آستانه سپس بر لزوم احترام به تصمیمات حقوقی شناخته شده بین‌المللی از جمله مفاد قطعنامه‌های ذی‌ربط سازمان ملل در رد اشغال جولان سوریه به ویژه قطعنامه ۴۹۷ شورای امنیت سازمان ملل تأکید و تصمیم دولت امریکا در خصوص جولان اشغالی سوریه را که نقض فاحش حقوق بین‌الملل محسوب شده و صلح و امنیت منطقه‌ای را به خطر می‌اندازد محکوم کردند. رؤسای جمهور حملات نظامی رژیم صهیونیستی را در سوریه بی‌ثبات‌کننده و ناقض حاکمیت و تمامیت ارضی آن کشور و تشدید‌کننده تنش در منطقه تلقی کردند.
علاوه بر موضوع سوریه، سران ایران، روسیه و ترکیه بر قصد خود مبنی بر تقویت هماهنگی‌های سه‌جانبه در عرصه‌های مختلف به منظور افزایش همکاری‌های مشترک اقتصادی تأکید کردند.
