سرویس جامعه جوان آنلاین: همه‌گیری بیماری ویروس کرونا اگرچه تبعات زیادی برای سلامت و اقتصاد جامعه داشت، اما نمایشی از همدلی و همراهی مردم را به تصویر کشید. در این میان برخی از نیرو‌های جهادی همچون بسیجیان و طلاب بیش از پیش به میدان آمدند و کار‌های بر زمین مانده را سر و سامان دادند. طلبه‌های خواهر حوزه‌های علمیه برای مقابله با کرونا و کمک به بیماران کرونایی، خانواده‌های آنان و کادر پزشکی و درمان، فعالیت‌های متنوعی را ساماندهی کردند. حضور خواهران طلبه در آرامستان‌ها و انجام مراسم تدفین و تحصیل بیماران کرونایی با توجه به ترس و نگرانی از انتشار ویروس و چالش‌هایی که باعث شده بود این اموات بر زمین بمانند، یکی از نمونه‌های فعالیت طلاب جهادی بود. هرچند حضور خواهران طلبه برای انجام مراسم غسل و کفن اموات کرونایی یکی از برجسته‌ترین فعالیت‌های این طلبه‌ها بود، اما فعالیت‌های آنان به همین جا ختم نمی‌شد. فعالیت‌های متنوع و متعدد بانوان طلبه از دوخت ماسک و گان گرفته تا پخت غذا برای بیماران کرونایی و خانواده‌های آنان و همچنین حضور در بیمارستان‌ها برای تسلی دادن به بیماران و همراهی با کادر پزشکی و همچنین فعالیت‌های مشاوره‌ای برای خانواده‌هایی که عزیزی را از دست داده‌اند بخشی از کار‌هایی است که خواهران طلبه جهادی انجام داده‌اند. سراغ ماندانا جلالی، مدیرکل تبلیغ حوزه‌های علمیه خواهران رفتیم تا بخشی از فعالیت‌های طلاب خواهر در روز‌های سخت کرونایی را از زبان وی به تصویر بکشیم.
خانم جلالی! ظاهراً خواهران طلبه جهادی برای مقابله با کرونا و کمک به بیماران فعالیت‌های متعددی را ساماندهی کردند. درباره این فعالیت‌ها توضیح دهید. اینکه خواهران طلبه جهادی در چه حوزه‌هایی برای کمک به مقابله با کرونا و بسیج ملی شکست کرونا فعالیت می‌کنند؟
فعالیت طلاب خواهر جهادی در ۱۰ محور انجام می‌گیرد. نخست بخش پشتیبانی است که در این بخش خواهران ما دوخت ماسک و گان و این کالا‌ها را انجام می‌دهند. در بخش بعدی فعالیت‌های خیریه‌ها و مراکز نیکوکاری را داریم. خیریه‌های خواهران حوزوی در بحث پشتیبانی خانواده‌های نیازمندان و همچنین رسیدگی به خانواده بیماران بسیار فعال بوده‌اند.
علاوه بر این‌ها حضور میدانی در بیمارستان‌ها را داشته‌ایم. هم به عنوان کمک به کادر خدماتی و هم مشاوره و همدلی با بیماران.
غسل و کفن کرونایی‌ها یکی از چالش‌هایی بود که با همراهی طلاب جهادی حوزه علمیه در بخش خواهران و برادران هم اکنون در حال ساماندهی است. درباره حضور خواهران طلبه برای غسل و انجام مراسم عبادی اموات توضیح دهید.
یکی از مهم‌ترین محور‌های فعالیت بانوان طلبه حضور در آرامستان‌هاست، به خصوص در روز‌های نخست که مردم وحشت داشتند و شرایط به گونه‌ای بود که آرامستان‌ها بعضاً به وظایف اصلی خود عمل نمی‌کردند، طلاب جهادی خواهر و برادر برای حضور در این خط مقدم آماده شدند. در حال حاضر هم تقریباً وضعیت در تمام آرامستان‌های کشورمان مثل قبل است و خواهران و برادران طلبه ما کماکان در این مکان‌ها برای اجرای مراسم غسل و تدفین اموات کرونایی حضور دارند.
علاوه بر این‌ها خواهران طلبه در بسیاری از شهرها برای پشتیبانی از بیماران کرونایی که ترخیص می‌شوند و خانواده‌ها غذای گرم می‌پزند به خصوص خانواده‌هایی که خانم خانه دچار بیماری شده است. پشتیبانی از بیماران کرونایی بستری در بیمارستان‌ها با تهیه آبمیوه، کمپوت، تهیه سوپ میکس شده یا عصاره گوشت برای بیماران بدحال هم از دیگر کار‌هایی است که طلاب حوزه‌های علمیه خواهران دراین ایام انجام می‌دهند.
حوزه دیگر فعالیت ما بحث مشاوره‌های تلفنی و مشاوره‌های حضوری است. مشاوره‌های حضوری هم اغلب مواقعی که خواهران ما برای توزیع غذا یا بسته‌های درمانی در خانه افراد و خانواده بیماران و متوفیان می‌روند با همراهی خواهران مشاورمان انجام می‌شود.
تسلی دادن به خانواده‌های داغدار یکی از بحث‌هایی است که ما به طور جدی دنبال می‌کنیم. این داغ مقداری سنگین‌تر از فوت عزیزان در شرایط عادی است؛ چراکه خانواده‌ها نمی‌توانند به شکل مرسوم مراسم برگزار و عزاداری کنند. به همین دلیل هم خواهران طلبه برای برگزاری مراسم‌های ختم مجازی به خانواده‌های داغدار کمک و با آن‌ها همراهی می‌نمایند.
در بحث فضای مجازی هم بحث‌های دینی برقرار است. در کنار آن محتوا‌هایی هم برای تقدیر و تشکر از کادر درمانی تدارک دیده شده است. بخش جدی‌تری هم به چگونگی گذراندن اوقات فراغت در ایام فاصله‌گذاری اجتماعی به واسطه بیماری کرونا و بخشی دیگر هم با موضوع مثبت‌اندیشی و به باشی در خانواده‌ها و بحث‌های دینی و امیدبخشی و امیدآفرینی جزو کار‌هایی است که خواهران ما انجام می‌دهند.
اشاره داشتید برای همراهی با بیماران کرونایی و خانواده‌ها غذای گرم، آبمیوه و کمپوت از سوی طلبه‌های خواهر تهیه و در میان مردم توزیع می‌شود. چگونه و بر چه اساسی این کار‌ها ساماندهی و هزینه‌های آن تأمین می‌شود و در نهایت چگونه افراد را شناسایی و این اقلام را در میان آن‌ها توزیع می‌کنید؟
هزینه‌های این کار کاملاً مردمی است. همین حالا در یکی از خیریه‌هایی که در شهر قم ما برای سرکشی آمده‌ایم ۵۰ جعبه سیب برای تهیه کمپوت اهدا شده است. مراکز خیریه و نیکوکاری‌هایی که خود خانم‌های طلبه دارند هم با همکاری مردم در این زمینه فعال هستند. آشپزخانه‌های مساجد و خود حوزه‌های علمیه هم در خدمت این حرکت است. بدین منظور ناظران بهداشتی برای تأیید شرایط بهداشتی پخت غذا حضور می‌یابند و مکان و شرایط را از نظر شاخص‌های بهداشتی تأیید می‌کنند.
غذایی که داخل بیمارستان می‌خواهد برود باید ویژگی‌های خاص خودش را داشته باشد و آزمایش شود و به خصوص نکاتی درباره آن رعایت گردد. به طور نمونه اینکه میزان شکر یا نمک آن حد مجازی دارد که باید رعایت شود. با همکاری شبکه بهداشت و همکاری بزرگوارانی که آشپزخانه‌هایشان را در اختیار قرار داده‌اند این ماجرا اتفاق افتاده و مدیریت می‌شود. البته این کارکردش هزینه مالی بسیار بالایی هم دارد. در یکی از خیریه‌هایی که ما برای سرکشی آمده‌ایم دوستان ما در ایام آغازین ماه شعبان پنج گوسفند قربانی کردند تا برای بیمارستان‌ها و نقاهتگاه‌ها در سطح شهر قم غذا بپزند و توزیع کنند که نمونه این کار‌ها در سراسر کشور بسیار دیده می‌شود.
به طور مثال در شهرستان رباط کریم خواهران طلبه ما یک روز به تمام بیمارستان هلیم داده بودند. یک بیمارستان ۵۰۰ تختخوابی با کادر درمانی‌اش چیزی حدود ۸۰۰ نفر می‌شوند.
فعالیت‌های شما در سطح تمام کشور است؟
بله، مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران در ۲۸ استان کشور به جز استان‌های خراسان رضوی، شمالی و جنوبی فعال است. البته با اپیدمی بیماری کرونا به طور کلی مرزبندی‌های اینچنینی برداشته شده و همه در تمام نقاط کشور مشغول یاری دادن به یکدیگرند و در واقع با هم کار می‌کنیم.
چه تدابیر بهداشتی حفاظتی در نظر گرفته شده تا خواهرانی که داوطلب فعالیت در حوزه‌های مختلفند و در این روز‌ها در کنار مردم و به خصوص بیماران کرونایی هستند خودشان به بیماری دچار نشوند؟
یک بحث بسیار جدی این است که کسانی که جزو گروه‌های حساسند یا کسی در خانواده‌شان از گروه‌های حساس است به هیچ وجه حق فعالیت حضوری ندارند. افراد بالای ۴۵ سال با وجود استقبال زیادی که داشتند به هیچ وجه اجازه خدمت‌رسانی حضوری نداشتند. بحث فاصله‌گذاری اجتماعی را هم خیلی جدی گرفتیم. به طور نمونه جایی که الان خواهران ما مشغول بسته‌بندی کالا‌ها هستند مکانی ۵۰۰ متری است که ۹ نفر در آن فعالند. البته کار به صورت ۲۴ ساعته انجام می‌شود، اما برای جلوگیری از تجمع تعداد پایین افراد حضور می‌یابند. در بیمارستان‌ها و آرامستان‌ها هم افراد با تجهیزات کامل حضور پیدا می‌کنند. چند نفر از خواهرانی که در خط مقدم کار می‌کردند دچار بیماری شدند، اما خدا را شکر بیماری‌شان بسیار سبک بود و رد شد. ما از حضور و فعالیت‌های اجتماعی این افراد هم جلوگیری کردیم تا مبادا ناقل ویروس باشند و برای کسی مشکل به‌وجود بیاید.
گفتید در بحث مشاوره هم خواهران حوزوی فعالیت دارند. با چه بحران‌هایی بیشتر مواجه هستیم و چه توصیه‌هایی می‌توان برای بازگشت آرامش به جامعه داشت؟
مرگ عزیزان همیشه سخت و جانکاه است، اما این عزیزان پیش چشم خانواده‌شان و بدون اینکه بتوانند کاری برای آن‌ها کنند از بین رفته‌اند که تحمل این درد را سخت‌تر می‌کند، به خصوص اینکه این بندگان خدا بسیار مظلوم دفن می‌شوند. ما خانواده‌هایی داریم که همه خانواده گرفتار شده‌اند و یکی از اعضا هم فوت کرده است. خیلی وقت‌ها خواهر و برادر‌ها نمی‌توانند به خاطر شرایط در کنار هم حضور داشته باشند و یکدیگر را تسلی دهند. چون کسی نیست این‌ها را تسلی دهد افسردگی پس از سوگ ضریب دو چندان پیدا می‌کند. این بزرگترین مسئله‌ای است که خانواده‌ها با آن مواجه هستند و مدیریت احساسات را در چنین شرایطی بسیار سخت می‌کند. این بزرگترین معضلی است که مختص بیماری کرونا مشاوران ما با آن درگیر هستند. با تمام این‌ها باید امید را به مردم برگرداند و کاری کرد تا تسلی پیدا کنند. برگزاری مجالس ختم مجازی و ختم قرآن می‌تواند این افراد را تا حد زیادی آرام کند. خود ما سرکار خانم داوودی، معاون آموزش حوزه‌های خواهران از همکارانمان را اوایل سال بر اثر بیماری کرونا از دست دادیم و طلاب در سراسر کشور نزدیک به ۱۰۰ ختم قرآن برای ایشان انجام دادند و پنج سال نماز قضا به صورت خودجوش برای ایشان تقبل کردند که این توانست خانواده ایشان را بسیار تسلی دهد.
اینجا بود که ما از نزدیک مشکلات خانواده متوفیان ناشی از کرونا را لمس کردیم. در این موارد امکان جمع شدن اعضای خانواده در کنار هم وجود دارد که تسلای دل داغداران باشد. به هر حال اینکه نمی‌شود عزاداری کرد، شانه‌ای نیست تا افراد داغدیده سر بر آن بگذارند و تسلی یابند یا آغوشی که یکدیگر را دریابند و از درد و رنج هم بکاهند وجود ندارد و این مسئله شرایط بسیار سختی را به‌وجود می‌آورد، اما می‌شود کار‌هایی برای تسکین آلام افراد انجام داد. در برخی موارد ما داشتیم خانواده‌های متوفی را که در خیریه‌ها حضور پیدا می‌کردند و داوطلب می‌شدند تا با دست خودشان کمک‌ها را به خانواده نیازمندان برسانند و وقتی با واکنش و قدردانی خانواده‌های نیازمند مواجه می‌شدند این خانواده‌ها می‌گفتند این مسئله خیلی برای ما تسلی‌بخش است.
در مجموع به نظر می‌رسد با همدلی و هم افزایی اجتماعی می‌توانیم این دوران سخت را پشت سر بگذاریم به هرحال روز‌های خوب به زودی فرا خواهد رسید.
به نظر می‌رسد کرونا با تمام دردسر‌ها و ناراحتی‌ها که در پی داشت موجب شد تا برخی عادات غلط ما تغییر کند، به طور مثال مراسم‌هایی از قبیل ختم دچار تجمل‌گرایی و حواشی متعددی شده بود که حالا با انتشار ویروس کرونا ناگزیر شده‌ایم این چالش‌ها را برطرف و رفتارهایمان را اصلاح کنیم. خیلی وقت‌ها مراسم‌هایی که برای اموات انجام می‌شد جز نمایش ثروت و چشم و همچشمی نبود که هم خانواده متوفی را در زحمت و مشکل می‌انداخت و هم در نهایت در اغلب موارد تأثیری به حال میت نداشت، اما با چالش بیماری کرونا و لزوم اجرای فاصله‌گذاری اجتماعی خانواده‌هایی که عزیزی را از دست داده‌اند با صرف هزینه‌های مراسم‌های معمول در امور خیریه موجب می‌شوند تا روح آن فرد هم به آرامش بیشتری برسد. به عنوان یک بانوی حوزوی در این باره چه نظری دارید؟
بله قطعاً همین طور است و این کمک‌ها و هزینه‌ها در بهترین جای ممکن صرف می‌شوند. خصوصاً اینکه این بیماری تعداد زیادی از افراد را بیکار کرده و تبعات اقتصادی بسیاری برای خانواده‌ها و جامعه در پی داشته است، بنابراین در اینچنین شرایطی حمایت و کمک خانواده‌های داغدار از خانواده‌های بی‌بضاعتی که در بحران کرونا دچار آسیب‌های اقتصادی شده‌اند موجب تسلی خانواده داغداران می‌شود و هم خانواده‌های بی‌بضاعت را به آرامش روانی و اقتصادی نسبی می‌رساند و هم این اتفاق بسیار مبارک و خوبی است.
درباره برگزاری مراسم ختم مجازی صحبت کردید. این مراسم‌های ختم مجازی به چه صورت برگزار و چه کار‌هایی در این روز‌های سخت انجام می‌شود؟
در ارتباطی که با خانواده‌های عزیزانی که در جریان بیماری کرونا جان خود را از دست می‌دهند اعلام می‌شود که حوزه خواهران آمادگی دارد تا برای برگزاری مراسم ختم این عزیزان به صورت مجازی با خانواده‌ها همکاری داشته باشد. این مجلس ختم‌های مجازی معمولاً به صورت گروه‌هایی که در فضای مجازی تشکیل می‌شود اتفاق می‌افتد. کار به این صورت است که معمولاً افراد مختلف دوستان و اعضای خانواده را در گروهی که به این هدف تشکیل می‌شود عضو می‌کنند. معمولاً ساعت و زمان خاصی برای جمع شدن اعضا به صورت مجازی اعلام می‌شود؛ درست شبیه مراسم‌های ختم عادی.
اگر خانواده تقاضا داشته باشد یک سخنرانی کوتاه ذکر مصیبت به صورت فایل‌های صوتی ضبط شده و به اشتراک گذاشته می‌شود. کار دیگری که می‌توان در این جلسات ختم مجازی انجام داد برگزاری مراسم‌های ختم قرآن و ختم صلوات است؛ درست شبیه مراسم‌های حقیقی اینجا هم به مدت زمان حدود یک ساعت و نیم تا دو ساعت افراد به صورت مجازی دور هم جمع می‌شوند و ثواب عبادات و دعا‌هایی که خوانده می‌شود به روح متوفی هدیه می‌گردد.
در اغلب موارد، چون اعضای گروه‌ها، همکاران، دوست یا فامیل هستند، معمولاً این گروه‌ها باقی می‌ماند. مواردی داشته‌ایم که گروه‌هایی برای ختم مجازی تشکیل شده، کار‌های خیر را ساماندهی کرده و انجام می‌دهند. این بسیار جالب است که علاوه بر آرامش خانواده متوفیان می‌تواند منجر به انجام کار‌های خیر هم شود. تشکیل مجالس مجازی ختم، دعا و مراسم‌های معنوی کار سختی نیست و در هر خانواده و فامیلی یک نفر می‌تواند این موضوع را مدیریت کند و این امکانات حداقلی نیاز دارد که در شبکه‌های اجتماعی معمول امکانپذیر است.
