سرويس ايران جوان آنلاين: چند روز پیش بود که روزنامه جوان در گزارشی به فرونشست‌ها در نقاط مختلف کشور پرداخت. در آن گزارش عنوان شده بود که بر اساس نتایج مطالعاتی که چندی پیش در مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی صورت گرفته، هم اکنون ۱۸ استان از ۳۱ استان ایران در زون با خطر بالای فرونشست زمین قرار دارند. حال، با توجه به گسترش فرونشست‌ها و درگیری اکثر استان‌ها با این پدیده و نتایج تحقیقاتی که دیگر هیچ جای شک و وقت کشی باقی نگذاشته است، در کمال تأسف می‌شنویم «هیچ قانون محکم و مشخصی در موضوع مقابله با پدیده فرونشست زمین و متولی خاصی برای نحوه برخورد با این پدیده وجود ندارد.»
آخرین خبری که در مورد فرونشست‌ها اعلام شد، مربوط به شهرستان کاشمر در استان خراسان‌رضوی بود. فرونشست‌هایی که مدیر آبفای این شهرستان را واداشت تا از واژه فاجعه استفاده کند و بگوید: «متأسفانه شکاف‌های دشت کاشمر فاجعه‌بار و نگران‌کننده شده به طوری که در پایین دشت این شهر شکاف‌های عمیقی بر اثر خشکسالی ایجاد شده است.» کاشمر آخرین فرونشست نیست، همان‌طور که اولین هم نبود و به استناد نتایج مطالعاتی که در مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی صورت گرفته، در حال حاضر ۱۸ استان ایران در زون با خطر بالای فرونشست زمین قرار دارند. استان‌هایی مانند خراسان‌رضوی، اصفهان، البرز، یزد، همدان، سمنان، کرمان و قم که هرکدام چندین میلیون جمعیت را در دل خود جای داده‌اند و حتی پایتختی که کلکسیونی از مشکلات و معضلات است و حالا به فرونشست‌ها هم آراسته شده است، در کنار دیگر مناطقی که می‌توان تصاویر فرونشست‌های وحشتناکشان را در شبکه‌های اجتماعی و خبرگزاری‌ها به وفور دید.
نه قانون داریم نه متولی مشخص
نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که اصفهان در میان محدوده‌های شهری واقع بر زون‌های با خطر بالای فرونشست زمین، جزو مناطقی است که وضعیت نامطلوب‌تری دارد. با این اوصاف و در شرایطی که بخش‌های زیادی از اصفهان درگیر فرونشست‌ها شده و نگرانی از وقوع این پدیده در نقاط دیگر هم بالاست، اما هیچ مسئول و سازمان و نهادی خودش را وارد بازی نکرده و گویی وظیفه‌ای در این راستا برای کسی تعریف نشده است. این ادعا را می‌توان از حرفهای رئیس آب منطقه‌ای شهرستان اردستان متوجه شد، وقتی که گفت: «قانون محکم و مشخصی در موضوع مقابله با پدیده فرونشست زمین وجود ندارد و متولی خاصی برای نحوه برخورد با این پدیده وجود ندارد.» فریدون دری با بیان اینکه کسانی که آب مازاد در کارت‌های سهمیه آب دارند افرادی هستند که به تولید کشور کمک نمی‌کنند، به ایسنا گفته که در حال حاضر از مجموع ۲۲۰ چاه آب، کشاورزان بیش از ۷۰ چاه آب مازاد دارند. وی با تأکید بر اینکه در جامعه امروزی کمتر مسئولی به فکر فرونشست زمین است، افزود: «همه افراد دنبال سهمیه آب برای مصارف کشاورزی و صنعتی خودشان هستند و هیچ کس به موضوعات و اتفاقات مهم فرونشست و شوری آب توجه نمی‌کند.»
آمار چاه‌های غیر مجاز دردی دوا نمی‌کند
هم اکنون در شهرستان اردستان فرونشست‌ها یکی یکی رخ می‌نمایند و به آرامی جای خود را در میان خانه‌ها و زیرساخت‌های اصلی شهر باز می‌کنند. مثل اینکه آن‌ها هم خوب فهمیده‌اند این مسئولان از حوادث و فجایع بزرگ هم درس نمی‌گیرند، چه برسد به این اتفاقات کوچک و بدون تلفات جانی!
در همین رابطه رئیس آب منطقه‌ای شهرستان اردستان با اشاره به موضوع فرونشست زمین در شهرستان اردستان، گفته: «تا زمانی که این‌گونه فرونشست‌های ضعیف به منازل و تأسیسات زیربنایی آسیب نزند خطرات چندانی را به وجود نمی‌آورد و به همین علت خطر این موضوع را حس نمی‌کنیم.» با اینکه فرونشست‌هایی در اردستان به وقوع پیوسته و مردم هم گزارش‌های آن را به مسئولانی که از دفتر و محل کار خود خارج نمی‌شوند، داده‌اند، اما هنوز همین مسئولان آماری درستی برای ارائه ندارند. دری هم با تأیید موضوع فرونشست در نقاط مختلف شهرستان اردستان، گفته: «آمار دقیقی را نمی‌توانیم درباره این موضوع بیان کنیم، ولی در نقاط مختلف شهرستان مخصوصاً شرق شاهد فرونشست زمین هستیم. طی دو سال گذشته سطح آب در شهرستان ۳۰ سانتی‌متر اُفت داشته و این موضوع در سال گذشته به ۴۰ سانتی‌متر افت افزایش یافته است.»
رئیس آب منطقه‌ای شهرستان اردستان با اشاره به چاه‌های غیرمجاز در شهرستان اردستان، ادامه داد: «موضوع چاه و برداشت‌های غیرمجاز را در مناطق کوهستانی شهرستان داریم در همین راستا ۲۸۰ چاه غیرمجاز شناسایی شده که ۲۱ مورد آن با توجه به میزان مصرف در اولویت بسته شدن قرار دارد. همچنین از ابتدای سال‌جاری تاکنون ۱۵ چاه غیرمجاز پر شده یا مسدود شده است.» وی با بیان اینکه هم‌اکنون در شهرستان اردستان ۲۲۰ حلقه چاه آب فعال داریم که سالانه ۱۵۰ میلیون مترمکعب آب مصرف می‌کنند، افزود: «در حال حاضر حدود ۴۵ میلیون مترمکعب بیلان آب در شهرستان اردستان منفی است که باید جبران شود. در دو دهه اخیر میزان شوری آب از ۳۷۰۰ به۴۷۰۰ رسیده است که باعث از بین رفتن قنات‌های ارزشمند در سطح دشت و پدیده فرونشست زمین شده است.»
