فیلم وسریالها علاوه برداشتن نقش سرگرم کننده میتوانند در آموزش بینندگان نیز سهم مهمی را ایفا کنند، موضوعی که در چند سال اخیرسعی شده تا حد قابل توجهی مورد توجه قرار بگیرد. با این حال در بیشتر موارد، با وجود برده شدن نام برخی از کارشناسها حقوقی و انتظامی در تیتراژ پایانی بعضی از فیلم و سریالها، در مواردی شاهد آن هستیم که به بینندگان اطلاعات غلط داده میشود و هیچ مقامی چه قضایی یا انتظامی دراین زمینه اعتراضی نمیکنند.
این درحالی است که به گفته بسیاری ازکارشناسان قضایی و پلیسی آموزش صحیح میتواند تا حد قابل توجهی در بالابردن آگاهی وآموزش شهروندان به عنوان یکی از ارکانهای حقوق شهروندی تأثیرگذار باشد.
دراین میان باید به دو سریال اخیر «پدر»، و «ستایش» که اخیراً از تلویزیون پخش شد، اشاره کرد، که مسائل قضایی و پلیسی به صورت غلط در این دو مجموعه به تصویر کشانده شد، که در این یادداشت میتوان به نمونههایی از آن اشاره کرد.
در مجموعه پدر، وقتی پلیس وارد صحنه قتل عموی لیلا میشود و او را در صحنه میبینند، به عنوان مظنون به قتل بازداشت میشود و در پلیسآگاهی با تهدید افسرپرونده به قتل اعتراف میکند و در دادگاه حکم قصاص صادر میشود و به قول وکیل پرونده این حکم در دادگاه تجدیدنظر (که البته صحیح آن دیوان عالی کشوراست) به تأیید میرسد و دست آخر با رضایت پسرمقتول، لیلا از قصاص نجات پیدا میکند و پس از دستگیری و اعتراف قاتل اصلی، تازه او از زندان آزاد میشود.
این درحالی است که باتوجه به مدارک و لوازم نوین کشف جرم به ندرت امکان دارد، بیگناهی قصاص شود یا بتوان پلیس را فریب داد.
از این که بگذریم باید به عموی لیلا اشاره کرد که در تمامی مدت با جعل مدارک هم پلیس و هم قضات را فریب داد و تازه پس از به قتل رسیدن او و بازگشت پسرش که در مواجه با حاج علی میگوید: این پولها را پدرکشته شدهاش به حساب دفترچه بانکیاش واریزکردهاست و برای او نیست و باید به حاج علی بازگردد، اصلاً در هیچ کجای سریال نه قاضی و نه پلیس با وجود امکاناتی که برای اثبات جعلی یا واقعی بودن مدارک موجود است به این مهم پی نمیبرند.
از موارد مختلف آموزشهای قضایی و حقوقی غلط این سریال که بگذریم، نوبت به مجموعه ستایش میرسد، دراین مجموعه، همسر صابر نقشه قتل میکشد و با اجیر کردن قاتل چند نفر را میکشد و با وجود تمامی مدارکی که پلیس دارد و مطمئن است که زن دوم صابر در تمامی قتلها دست دارد، تا زمانی که نقشه قتل فردوس کشیده میشود و به مرحله اجرا درنمیآید، پلیس وارد عمل نمیشود، این درحالی است که تمامی مدارک علیه اوست، شاید هم ادعا شود برای لطمه نخوردن به داستان و به درازا کشانده نشدن و جذابیت فیلم موضوع به این صورت رقم میخورد.
با این حال، به عنوان خبرنگاری که درسالهای نه چندان دور در حوزه دادگاهها و پلیس فعالیت داشتهام توقع بر این است که حالا که قراراست، وجود کارشناس قضایی و خصوصاً پلیس در این مجموعهها حس شود، حداقل برای زیرسؤال نرفتن مسائل حقوقی و پلیسی دقت لازم در این خصوص شده و اطلاعات غلط به بینندگان داده نشود.