سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: اتفاق خوب شبکه ۳ سیما ضریب دادن به سینمای مستند و پخش آثار مستند است که فارغ از محتوا زمینه رشد و دیده شدن بیشتر این قالب را به دنبال دارد.
اهمیت پخش مستند از شبکه ۳
در مجموعه شبکه‌های تخصصی سیما، شبکه مستند نیز وجود دارد که وظیفه ذاتی‌اش پخش این آثار است. این شبکه زمانی یکی از محبوب‌ترین شبکه‌های تلویزیونی بود و اکنون نیز با برگزاری جشنواره تلویزیونی مستند، جایگاه خود را نزد علاقه‌مندان به مستند‌های تلویزیونی تثبیت کرده است ولی فرق اساسی که میان شبکه تخصصی مستند و شبکه سراسری ۳ وجود دارد در این است که شبکه مستند مختص علاقه‌مندان به مستند است و شبکه ۳ به عنوان پربیننده‌ترین شبکه تلویزیون، محل رجوع همه نوع طیف بیننده است؛ از افرادی که مجموعه‌های داستانی را دوست دارند گرفته تا طرفداران پروپاقرص مسابقات ورزشی و به خصوص فوتبال تا دوستداران مسابقات تلویزیونی که در این شبکه «عصر‌جدید» را از شبکه ۳ تماشا می‌کنند.
شبکه ۳ در این شرایط و در حالی که کنداکتور فشرده پخش دارد، زمان پیک بیننده را به پخش مستند اختصاص داده است و این اقدام باعث شده تا همه بیننده‌های این شبکه، فارغ از اینکه به مستند علاقه داشته باشند یا خیر، پای تماشای اثری مانند «قدیس» بنشینند. بازتاب‌های پخش قدیس نشان داد که شبکه ۳ انتخاب درستی را برای شامگاه روز دوم مرداد تدارک دیده بود و مخاطبان خود را در مواجهه با یک اثر مستند به تفکر و تحقیق درباره ابعاد زندگی احمد شاملو فراخواند؛ اتفاقی که از همان زمان پخش تا حتی اکنون که چند روزی از آن گذشته، اثرات خود را باقی گذاشته است.
پس از پخش قدیس نیز شبکه ۳ سیما مستند «راه طی شده» را درباره مهدی بازرگان نخست وزیر دولت موقت پخش کرد. اگرچه این مستند پیش از این از شبکه مستند سیما پخش شده بود ولی پخش مجدد آن از شبکه ۳ سیما، باز هم ضریب بیشتری به آن بخشید. می‌توان گفت که در هفته گذشته، شبکه ۳ سیما به تنهایی باعث جهش جایگاه مستند در تلویزیون شده است.
رویکرد شبکه ۳ به مستند
تغییر مدیریت در شبکه ۳ سیما و انتخاب مدیری جوان برای این شبکه تلویزیونی، تغییراتی را در سطوح زیرین مدیریت به همراه داشت، از جمله این تغییرات، آمدن محسن یزدی به این شبکه و قبول مسئولیت قائم مقامی بود. یزدی برای علاقه‌مندان به مستند، نامی آشناست.
این مدیر جوان پیش از حضور در تلویزیون، مدیریت مرکز مستند سوره حوزه هنری را برعهده داشت و پیش از آن نیز تهیه کنندگی چند اثر مستند را تجربه کرده بود. آشنایی و علاقه قائم مقام جدید شبکه ۳ به سینمای مستند، باعث شد تا در مدت کمی پس از حضور وی در این شبکه، شاهد رشد پخش آثار مستند باشیم. طبق شنیده‌های «جوان» شبکه ۳ سیما نگاه ویژه‌ای به سینمای مستند و پخش آثار مستند با رویکرد انقلابی و دغدغه‌مند اجتماعی خواهد داشت.
یزدی در مصاحبه‌ای با اشاره به فحاشی روشنفکرنما‌ها پس از پخش «قدیس» می‌گوید: «روش متمدنانه روشنفکرنما‌ها در فضای مجازی برای آنچه دوست ندارند فحش‌های رکیک و پرحجم است و طوری سازندگان چنین کار‌هایی را بمباران می‌کنند تا طرف را مجبور به واکنش کنند. این امر پس از پخش مستند قدیس هم مانند همه محصولات اینچنینی اتفاق افتاد. اگرچه کارگردان مستند روز گذشته توضیحاتی داد که مخالفان سیاسی فیلم را ناامید کرد.»
وی با بیان اینکه روشنفکرنما‌ها باید متوجه باشند که شرایط عوض شده و ما امروز شاهد محصولات خوب و متنوع در جبهه انقلاب هستیم، می‌افزاید: «روزگاری آن‌ها فیلم می‌ساختند و ما به محتوا‌های آن‌ها اعتراض می‌کردیم، آن‌ها در جواب اعتراض ما می‌گفتند شما هم در جواب، فیلم بسازید. حالا ما هم خدمت دوستان عرض می‌کنیم که چرا از پخش یک اثر اینچنین آشفته می‌شوید؟ شما هم به جای فحاشی فیلم بسازید.»
شبکه ۳ سیما سراغ تولید مستند می‌رود
یزدی می‌گوید: «شبکه ۳ ظرفیت مستند را خیلی بالاتر از این چیزی که الان هست می‌داند و ما معتقدیم مستند‌های جذاب می‌تواند به بخش مهمی از انتخاب مخاطبان تبدیل شود و قصدمان این است که این را با وجود مستندسازان خوبی که در کشور داریم به اثبات برسانیم.»
وی در واکنش توهین‌هایی که به تلویزیون و شبکه ۳ برای پخش قدیس شده است، تصریح می‌کند: «روند تولید و پخش این محصولات در شبکه ۳ ادامه‌دار خواهد بود.»
با ورود شبکه ۳ به چرخه تولید مستند و اهمیت این شبکه در میان شبکه‌های تلویزیونی، می‌توان پیش‌بینی کرد که مستندسازان اقبال خوبی به همکاری برای ساخت مستند و پخش آن از شبکه ۳ سیما خواهند داشت.
مستند؛ دریچه‌ای به آگاهی
هنوز هم از نظر فعالان سینمای مستند، تلویزیون مرجع اصلی تماشای این ژانر سینمایی است. با وجود آنکه تلاش‌هایی برای کشاندن مردم به سینما‌ها برای دیدن مستند صورت می‌گیرد ولی هنوز فاصله زیادی میان میزان مخاطب مستند در تلویزیون وجود دارد و پایگاه اصلی مستند هنوز هم تلویزیون است.
این ژانر مهم سینمایی به دلیل اینکه برگرفته از آگاهی و حقیقت است، بیننده خود را به تفکر و آموزش و پژوهش دعوت می‌کند و از این لحاظ یکی از جذاب‌ترین و در عین حال فنی‌ترین ژانر‌های سینمایی است. حضور پررنگ مستند در تلویزیون می‌تواند باعث ارتقای آگاهی در میان مخاطبان سیما شود.
