سرویس جامعه جوان آنلاین: رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در دیدار با سفیر فرانسه گفته است: «اتحادیه اروپا از ترامپ به تحریمها پایبندتر است، زیرا محیطزیست در تحریمهای امریکا نبود، اما اتحادیه اروپا امکانات محیطزیستی را هم از ایران گرفت.» شاهد این حرف آقای کلانتری هم سفر هفته گذشته مقامات اتحادیه اروپا به کشور است که حتی حاضر نشدند به دلیل تحریم نفت ایران، در خصوص بهرهمندی از فناوریهای کاهشدهنده مصرف سوختهای فسیلی، شنونده باشند و این وضعیت در تهران، به افزایش سطح ازن در هوا انجامید.
تحریمها میتواند وضعیتی خطیر و پیچیدهای برای بخشهایی از کشور ایجاد کند، اما به دلایلی میتوان گفت شرایط برای محیطزیست میتواند حتی گرانبارتر از دیگر بخشها باشد.
تفسیر غلط اروپا از کاربرد دوگانه
بـه موجـب مصـوبه ۵ نوامبر ۲۰۱۸ ایالات متحده امریکا صادرات هـر نـوع تکنولـوژی با کاربرد دوگانه بـه ایـران ممنـوع اعـلام شـد. ممنوعیت انتقال تکنولوژیهای دارای کـاربرد دوگانـه یـا حسـاس بستگی به تفسیر کشور صادرکننده دارد.
اتحادیه اروپا در این زمینه سختگیریهای بیمورد زیادی انجام داده و ایران را از فناوریهای مفید محیطزیستی محروم کرده است. «کاتالیستهای تیتانیومی» و «تونلهای سولار آلومینیومی» تنها دو نمونه از فناوریهایی هستند که در جایگاههای سوخترسانی برای مقابله با اکسید گوگرد کاربرد دارند، ولی از ارسال آنها به کشور جلوگیری شده است. این محصولات در لیست واردات از آلمان و جمهوری چک وجود داشته که از صادرات آنها جلوگیری شده است.
ایران، قربانی تغییر اقلیم
این نوع از تحریم ممکن است هر طیف گستردهای از تکنولوژی را در بربگیرد. طبیعـی است که این امر به تکنولوژیهای حساس مرتبط با محیطزیست نیز ارتبـاط داشـته باشد.
روز گذشته عیسی کلانتری در دیدار با «فیلیپ تیهبو» سفیر فرانسه در ایران در خصوص همکاریهای مشترک دو کشور بحث و تبادل نظر کردند.
معاون رئیسجمهور به کنفرانس تغییرات اقلیمی موسوم به «کاپ ۲۵» یا «کنوانسیون پاریس» که در کشور شیلی برگزار میشود، اشاره کرد و گفت: «درخصوص مقابله با تغییر اقلیم نیاز به عزم جهانی است. وقتی امریکا و برخی کشورهای تولیدکننده کربن خود را کنار بکشند، کشورهای کوچکتر کاری نمیتوانند انجام دهند. کشور ما در اثر همین تغییرات اقلیمی ۲۰درصد از بارش خود را در ۱۰سال گذشته از دست داده، در واقع هم بارشها کم شده و هم هوا گرمتر شده است که در نتیجه نیاز به آب بیشتر میشود و در نهایت دچار کم آبی شدهایم، جمهوری اسلامی ایران جزو اولین قربانیان تغییر اقلیم در جهان است.»
هزینه ۳ میلیاردی محیطزیست
رئیس سازمان حفاظت محیطزیست با بیان اینکه دولت ایران سالانه بیش از ۳ میلیارد دلار در موضوعات محیطزیستی هزینهکرده و این هزینهها در شرایط تحریمهای ظالمانه هم انجام شده است، افزود: «به نظر میرسد اتحادیه اروپا از ترامپ به تحریمها پایبندتر است؛ زیرا محیطزیست در تحریمهای امریکا نبود، اما اتحادیه اروپا امکانات محیطزیستی را هم از ایران گرفته است.»
کلانتری با انتقاد از تحریمها و تأثیر منفی آن در محیطزیست و تغییر اقلیم به سفیر فرانسه در ایران گفت: تحریمها میتواند به تنش آبی، تنش غذایی، گسترش گرد و غبار و آلودگی هوا منجر شود. در شرایط تحریم به منابع آبی کشور فشار میآید و ما باید منابع غذایی را تأمین کنیم که در این شرایط به آب بیشتری نیاز است. تحریمها باعث شده همکاریهای محیطزیستی هم قطع شود.»
سفیر فرانسه بهدنبال حل مشکلات
معاون رئیسجمهور تصریح کرد: «ما تلاشمان را انجام میدهیم، اما تحریمها بازدارنده است. اگر تحریمها نباشد بیش از ۱۲درصد کاهش تولید کربن خواهیم داشت. ما امیدوار هستیم دولت فرانسه و اتحادیه اروپا یاریگر ما در این مسیر باشند.»
سفیر فرانسه نیز در این دیدار گفت: «کاملاً با نکات شما موافق هستم و مقابله با تغییر اقلیم نیاز به عزم جهانی همه کشورها دارد. ما اختلافات عمیقی با امریکاییها داریم. فرانسه، آلمان و بریتانیا از تحریمها علیه ایران به شدت نگران هستند و شرکتهای اروپایی هم به دلیل این تحریمها نمیتوانند کار خاصی انجام دهند.»
در پایان این دیدار، طرفین بر ضرورت پیگیریهای بیشتر برای حلوفصل موضوعات ملی و جهانی محیطزیستی تأکید کردند.
زیان فرانسویها به محیطزیست جالب اینجاست که خودروسازهای فرانسوی اگر همکاریهای خود را متوقف نمیکردند و موتورهایی با استاندارد یورو ۵ داشتیم، به جای ۸۵ میلیون لیتر سوخت در روز به ۶۰ میلیون میرسیدیم. به گزارش مرکز پژوهشهای مجلس این رقم معادل صرفهجویی ۱۲۰هزار بشکه نفت در روز میشود که در نتیجه ۷درصد کربن کمتری تولید خواهد شد.
ضمن اینکه تحریم و کاهش منابع مالی دولت قاعدتاً میتواند باعث تقلیل امکانات و استانداردهای حفاظت محیطزیست نیز بشود. هم اکنون نیز شمار محیطبانها و پاسگاههای محیطبانی در ایران کمتر از استاندارد معمول جهانی است و تحریمها میتواند این استاندارد را برای کشور باز هم ضعیفتر کند.
برنامههایی که قربانی تحریم شد
انتقـال فنـاوریهای زیستمحیطی در اسـناد متعـدد بینالمللـی بـه ویـژه اعلامیـه ریـو، دسـتور کـار ۲۱ (یک برنامه عمل داوطلبانه و غیرالزامآور است که از سوی سازمان ملل و در رابطه با توسعه پایدار ارائه شدهاست) و کنوانسـیون تغییرات آب و هوایی، به عنوان تعهد کشورهای توسعهیافتـه در برابـر کشـورهای در حـال توسـعه و کمتر توسعه یافته ذکر شده است.
اعمال تحریمهای فراقطعنامهای یکجانبـه از سوی کشورها و برخی سازمانهای بینالمللی از جمله اتحادیه اروپا، مانع بزرگی در تحقـق کمک کشورهای توسعه یافته به سایر کشورها محسوب میشود.
اعلامیـه ریـو و دسـتور کـار ۲۱ از ویژگی الزامآوری در حد کنوانسیونهای محیط زیستی برخوردار نیستند؛ با این وجـود اصـولی را بیان میکنند که میتواند هدایتکننده دولتها و جامعه بینالمللی باشند و در اسناد و معاهـدات بعدی به قواعد الزامآور منجر شوند.