راننده پرخاشگر رانندهای است که با توسل به خشونت، قصد انجام اعمال خلاف مقررات راهنمایی و رانندگی را دارد. اعمالی مثل تغییر مسیر ناگهانی و خطرناک، سبقت غیرمجاز، رعایت نکردن فاصله مناسب طولی و عرضی، بوق زدنهای مکرر، استفاده از نور بالا برای تنبیه دیگران، حرکت سریع و تعقیب و گریز خودرویی، سرعتهای نابهجا، مانور و تغییر مسیر بهطور مکرر، اشغال طولانی خط سبقت، ترمزهای ناگهانی و مکرر، انحراف از مسیر اصلی و عبور از خط مقابل برای رهایی از ترافیک غیرروان و قانونشکنی و دیگر رفتارهای ناپسند همراه با فحاشی و هتاکی به دیگران، در کارنامه رانندگی افراد پرخاشگر کاملاً مشهود است. از عوامل مؤثر در بروز رفتار پرخاشگرانه رانندگان میتوان به صرف زمان، معطلی و کندی ترافیک، بیحوصلگی و شتاب زدگی، مشکلات روانی راننده، عوامل ژنتیکی، آلودگیهای صوتی موجود در محیط و تأثیر آلودگی هوا بر سیستم عصبی اشاره کرد.
رانندگان پرخاشگر به نوعی دچار هیجانزدگی یا آزردگی هیجانی هستند که این مسئله میتواند متأثر از سهمؤلفه اصلی باشد که در نخستین قدم نشانه وجود خصوصیات شخصیتی بیقرار، بیدقت و ناشکیباست.
دومین خصیصه قدرتطلبی و زورمداری برخی از رانندگان و سومین خصیصه بیپروایی... تعداد محدود و انگشت شماری از رانندگان است که این مسئله باعث برخی شرایط روانی و نگرشهای نامطلوب درآنها میشود.
هنگامی که راننده پرخاشگر در شب پشت سر راننده جلویی خود با نور بالا حرکت میکند، زمانی که راننده پرخاشگر سرعت راننده عقبی خود را با حرکت کند میگیرد یا هنگامی که راننده پرخاشگر با سرعت بالا و با بوقهای ممتد قصد تنبیه سایر رانندگان را دارد همه از نوع رفتارهای رانندگی پرخاشگری وسیلهای است.
هر چند که سطح پرخاشگری افراد از موقعیتی به موقعیت دیگر فرق میکند، ولی افراد از لحاظ تداوم رفتارهای پرخاشگرانه در طول زمان با هم فرق دارند. افرادی که در هنگام رانندگی دست به رفتارهای رانندگی پرخاشگرانه میزنند، در موقعیتهای دیگر و عادی زندگی نیز افرادی با آستانه تحمل پایین و پرخاشگر هستند. کسی که پرخاشگری در معابر داشته باشد در صورت مشاهده به عنوان جرم تلقی و به استناد قوانین چنین افرادی دستگیر و به عنوان اخلال در نظم عمومی به مراجع قضایی معرفی میشوند. البته کنترلهای پلیس بعضاً به طریق سیستمی بوده که متعاقب آن رفتارها، مالک وسیله نقلیه نیز شناسایی و احضار و به مرجع قضایی معرفی میشود.
*معاون اجتماعی و فرهنگ ترافیک ناجا