
سه ماه از همهپرسی اقلیم نگذشته، كردها در سلیمانیه، اربیل و شهرهای دیگر كردستان عراق در اعتراض به وضع معیشتی به خیابانها آمدند و خواستار سرنگونی حكومت اقلیم شدند. جنبشهای تغییر و جماعت اسلامی خروج خود را از حکومت اقلیم کردستان اعلام كردند. رئیس پارلمان اقلیم استعفا كرده و نخستوزیر عراق نیز گفته در حمایت از شهروندان كرد مداخله خواهد كرد.
کردهای اقلیم کردستان از روز دوشنبه در اعتراض به وضعیت معیشتی و پرداخت نکردن حقوق كارمندان دولت به خیابانها آمدهاند. این اعتراضات كه ابتدا با حضور هزاران نفر شروع شد، دیروز ابعاد گستردهای به خود گرفت. روز چهارشنبه در شهر سلیمانیه مردم در میدان اصلی شهر موسوم به «درسرا» شعار سقوط دولت را سر دادند و خواستار تشکیل فوری دولت وحدت ملی و حل اختلافات با بغداد شدند. تظاهراتکنندگان خشمگین برای سومین روز متوالی با آتش زدن مقرهای احزاب مختلف، به اعتراضات خود ادامه دادند. شاهدان عینی در شهرستان «رانیه» در شرق «سلیمانیه» گفتند که این تظاهرات همچنان ادامه دارد و تظاهراتکنندگان به مقرهای احزاب کردی نظیر گوران و جنبش اسلامی کردستان و جماعت اسلامی حمله کردند. تصاویری كه از خیابانهای سلیمانیه و دیگر شهرها منتشر شده است، نشان میدهد كه مردم خشمگین ماشینها را آتش زدهاند و دود غلیظی آسمان شهر را فرا گرفته است. به گزارش شبكه السومریهنیوز، این تظاهرات در برخی شهرها به درگیری با پلیس محلی و بازداشت شماری از معترضان منجر شد. نیروهای امنیتی بیش از ۳۰ تظاهرکننده را در شهر «کویه» در اربیل بازداشت و شماری را نیز در سلیمانیه زخمی کردند. با به خشونت کشیده شدن اعتراضات در اقلیم کردستان عراق بازارها و مغازههای خیابانهای مرکزی شهرهای سلیمانیه، حلبچه و سید صادق بسته بود. نیروهای امنیتی در حلبچه نیز تظاهرات مردم را با توسل به زور متفرق کردند. این اقدام پس از به آتش کشیدن دفتر حزب اتحادیه میهنی کردستان در این شهر صورت گرفت.
یاسین عبدالله، از فعالان مدنی در منطقه کردستان در گفتوگو با شبكه السومریهنیوز، گفت که پس از حمله تظاهراتکنندگان به مقرهای احزاب، مقامات مسئول در این احزاب نیز پرچمهای خود را پایین آوردند و مقرها را به طور مسالمتآمیز و در احترام به معترضان، به آنها تسلیم کردند. تظاهراتکنندگان در ادامه خواستار تخلیه شهر از نیروهای امنیتی و تحویل عناصری شدند که موجب کشته شدن شماری از شهروندان کرد شدند. از سوی دیگر پایگاه خبری «بغدادنیوز» به نقل از یک منبع آگاه نوشت که افراد مسلح ناشناس، مقر پلیس «بازیان» در جنوب استان سلیمانیه را به آتش کشیدند. دیروز در شهرستان «کویسنجق» واقع در استان اربیل نیز معترضان در اعتراض به سیاست دولت منطقه کردستان، برای سومین روز متوالی تظاهرات کردند و به زبانهای مختلف کردی، عربی و انگلیسی شعار دادند و خواستار پرداخت حقوقهای معوقه و استعفای دولت شدند و سپس وارد مقر جنبش التغییر شدند. زانا سعید، نماینده جماعت اسلامی کردستان در مجلس عراق گفت:« آتش زدن و نابودی برخی از اماکن در تظاهرات سلیمانیه، از شدت خشم و ناامیدی شهروندان اقلیم کردستان حکایت دارد». زانا سعید به خبرگزاری «السومریهنیوز» گفت: « نظام حاکم بر اقلیم کردستان مستحق نه تنها تظاهرات، بلکه یک انقلاب و کودتا است، چراکه زمامداران اقلیم به خواست مردم کردستان و درخواستهای بینالمللی و محلی پاسخ نمیدهند و تنها به منافع خود و شرکای حزبیشان توجه دارند و در تمامی زمینهها ناکام ماندهاند.»
اغلب شهرهای منطقه کردستان از روز دوشنبه، شاهد تظاهرات گسترده مردمی است و ساکنان این منطقه خواستار بهبود سطح معیشتی و پرداخت حقوق معوقه هستند. به دلیل قطع مسیرهای انتقال نفت اقلیم از سوی عراق و تركیه، این منطقه در ماههای اخیر در وضعیتی بحرانی قرار داشته است. علاوه بر مشکلات اقتصادی موجود، برگزاری رفراندوم جدایی و تشدید اختلافات میان بغداد و اربیل به این مشکلات افزوده است. بروز اختلافات در بین كردها از زمان بركناری مسعود بارزانی رئیس سابق اقلیم شروع شده و در روزهای اخیر به بالاترین حد خود رسیده است. به گفته ناظران، اتفاقات سیاسی در داخل عراق همچون برگزاری رفراندوم در شرایطی که دولت اقلیم توانایی تأمین نیازهای اولیه شهروندانش را نداشت، ایجاد بحران در روابط با همسایگان، درگیریهای حزبی در اقلیم، و ناتوانی دولت در حل اختلافات با بغداد موجب بدبینی و بیاعتمادی شدید مردم به دولتمردان و سیاستمداران شده است.
حمایت احزاب از معترضان
باوجود اینکه در برخی شهرها مردم دفتر احزاب جماعت اسلامی و جنبش تغییر را به آتش کشیدهاند اما با بالا گرفتن اعتراضات جنبش تغییر، جماعت اسلامی و جریان نسل جدید از معترضان حمایت کردند. حزب جماعت اسلامی خواستار انحلال دولت اقلیم و کنارهگیری حزب دموکرات از رأس قدرت شده است. جنبش تغییر و جماعت اسلامی خروج خود از حکومت اقلیم کردستان را اعلام کردند.
براساس این گزارش، جنبش تغییر همچنین اعلام کرد که یوسف محمد، رئیس پارلمان کردستان و عضو این جنبش از این پس دیگر عهدهدار این مسئولیت نخواهد بود. تاوگه احمد، نماینده جنبش تغییر در گفتوگو با خبرگزاری «عین العراقنیوز» از حیدر العبادی، نخستوزیر عراق خواست فوراً برای پایان دادن به تظاهرات کنونی در سلیمانیه مداخله کند.
العبادی: مداخله میكنیم
همزمان با تشدید درگیریها در اقلیم، حیدر العبادی از مسئولان كردستان خواست به تظاهرات مسالمتآمیز مردم در این اقلیم احترام بگذارند. وی افزود:« بغداد هرگز در برابر هرگونه تعرضی به شهروندان در اقلیم کردستان سکوت نخواهد کرد». نخستوزیر عراق تأکید کرد: «امکان پرداخت همه حقوق کارمندان اقلیم به دلیل گسترش فساد وجود ندارد.» العبادی در ادامه در پی انتشار گزارشهایی از کشته شدن تعدادی از تظاهرکنندگان در شهرهای اقلیم تهدید کرد، برای دفاع از شهروندان در این اقلیم وارد عمل خواهد شد. از سوی دیگر، نچیروان بارزانی، نخستوزیر كردستان كه به آلمان سفر كرده است، در ارتباط با خشونتها در اقلیم پیام داد. وی در این پیام گفت: «اقلیم کردستان مرحله حساسی را سپری میکند. من مطالبات شما معترضان را درک میکنم. اعتراضات مسالمتآمیز حق مشروع شما است. لذا از شما میخواهم که از طریق راهکارهای مسالمتآمیز اعتراضاتتان را مطرح کنید.» وی تأكید كرد:« در این شرایط سخت، قدرت ما در اتحاد ما است. ما در گذشته شرایط سختی را سپری کردیم و من مطمئن هستم که گام هایمان در آینده بهتر خواهد بود.»
تغییر حاكمان تنها راهحل
همزمان با بالا گرفتن درگیریها، برخی مقامات كردستان ایجاد تغییرات اساسی در اقلیم را تنها راهحل بحران میدانند. رابون معروف، نماینده مستقل پارلمان کردستان، تنها راه نجات اقلیم کردستان از بحرانهای سیاسی و اقتصادی کنونی را تغییر حاکمان این اقلیم میداند و تأکید دارد که مردم از انجام اصلاحات سیاسی در نظام حاکمیتی اقلیم کردستان ناامید شدهاند و برای اولین بار بر مطالبه تغییر دولت تأکید دارند. معروف در مصاحبه با خبرگزاری كردپرس گفت:« اقلیم کردستان با بحرانی عمیق مواجه شده است و دولت اقلیم حتی قادر به تأمین حقوق ماهانه کارمندان و آغاز دوباره پروژههای عمرانی نیست، به همین دلیل مردم کردستان هیچ امیدی به حزب دموکرات کردستان و اتحادیه میهنی برای انجام دادن اصلاحات اساسی در دولت و بهبود وضعیت ندارند و خواستار پایان دادن به حاکمیت این دو حزب هستند.» این نماینده كرد در ادامه به نقش ایران در منطقه نیز تأكید كرد و گفت: «ما در دولت جدید روابط با ایران را به پیش برده و بهبود خواهیم بخشید. ما از ایران و دیگر کشورها و جامعه جهانی درخواست داریم از مردم کردستان پشتیبانی کنند تا به حاکمیت این اقلیت غارتگر پایان دهیم و دولتی را تأسیس کنیم تا منافع اقلیم کردستان، بغداد، ایران، ترکیه و جامعه جهانی را براساس منافع مشترک و گفتوگو تثبیت کند.»