همزيستي شوينده، درنده و جونده در بازار مولوي

پول كلان مي‌دهيم نجاست مي‌خريم!

بعد از مدت‌ها خرده خريد كردن تصميم گرفتم صبح جمعه، اول وقت به‌جاي مغازه به مغازه گشتن يكراست بروم بازار مولوي تا در نهايت با چند مغازه گشتن هرچيزي را كه از مواد شوينده و بهداشتي نياز دارم بخرم. بعد از كلي كنجكاوي كردن تازه متوجه شدم در چند قدمي بازار مولوي مي‌توان عمده هرچيزي را پيدا كرد از شيرمرغ گرفته تا جان آدميزاد. يك عمده فروشي مي‌گويم يك چيزي مي‌شنويد!

اينجا يعني بازار مولوي همانقدركه مي‌شود راحت ماكاروني و پودر ژله كيلويي خريد، همانقدر هم راحت و چه بسا راحت‌تر مي‌توان سنجاب، آفتاب‌پرست، مار، قناري، همستر، ميمون، خرگوش، سگ، گربه و گنجشك خريد.

بازار داغ فروش حيوانات به رغم منع قانوني و شرعي


از يك طرف مجلس تصويب مي‌كند كه حضور حيوانات در سطح شهر ممنوع است و پيگرد قانوني دارد، از طرف ديگر هم پليس راهنمايي و رانندگي خبر از توقيف خودروهاي حامل حيوانات مي‌دهد. در مقابل اين گوشه شهر همه نوع حيواني وجود دارد و بسيار راحت به فروش مي‌رسد. خبري از مخفي‌كاري يا قاچاق نيست و حيوانات كاملاً علني و عادي به‌فروش مي‌رسند. نه تنها خود حيوانات بلكه تجهيزات و ابزار لازم براي نگهداري آنها هم به‌فروش مي‌رسد و خلاصه اينكه همه چيز مهياست.


فكر نكنيد محدوديت‌هاي قانوني باعث مي‌شود اين بازار مكاره روزهاي وسط هفته تعطيل باشد. اصلاً يكي از فروشنده‌ها مي‌گفت در تمام روزهاي هفته فروش همه حيوانات برقرار است! اين را براي من مي‌گفت كه فكر مي‌كرد پول لازم براي خريد را همراه ندارم. بازار مولوي يكي از اين مناطق است كه در طول هفته خصوصاً روزهاي جمعه تا دلت بخواهد انواع و اقسام حيوانات براي فروش به چشم مي‌خورد سگ، گربه، ميمون، خرگوش، كبوتر، همستر، قرقاول، طوطي، مينا، زاغ، مار، خروس، قناري و حتي گنجشك راحت به فروش مي‌رسد.


اين بازار هيچ جاي ترديدي براي خريد نكردن باقي نگذاشته، مثلاً وقتي بهانه مي‌كنيد كه پول كافي همراه ندارم از شما مي‌پرسند چقدر پول داري و چه مي‌خواهي؛ در كمتر از نيم ساعت برايت پيدا مي‌كنند و مي‌آورند. حتي اگر بهانه بياوري كه نژادش برايم مهم است، برايت حيواني را مي‌آورند كه شناسنامه اصالت دارد و اگر بهانه سالم بودنش را بياوريد، سريع برايت كارت واكسني رو مي‌كنند كه از صفحات پاسپورت بيشتر نشان و رقم دارد.


فكر اينكه بهانه نبودن تجهيزات يا لوازم نگهداري باعث شود از اين معركه دربرويد را نكنيد چون «تا لب‌تر كني خودم برات هم شناسنامه، هم كارت واكسن، ظرف غذاي مخصوص، صندلي ويژه و اسباب‌بازي رو هم جور مي‌كنم». اين را يكي از فروشنده‌ها در جواب بهانه‌تراشي‌ام مي‌گويد.
اينجا افرادي هستند كه متخصص راه‌اندازي يك باغ‌وحش هستند! توي گوشي‌هايشان پر است از عكس و فيلم مربوط به حيواناتي كه خريد و فروشش جرئت مي‌خواهد؛ از شير گرفته تا ببر و پلنگ و مار و تمساح، گوشي تلفن همراهشان در حقيقت ويترين باغ‌وحشي است كه در منزل دارند. وقتي سر قيمت به توافق برسي آن وقت مي‌تواني براي خريد با آنها بروي محلي كه اين حيوانات را نگهداري مي‌كنند.


بازار سگ و گربه در اينجا داغ داغ است. انواع سگ‌ها با نژادهاي مختلف و اقسام گربه‌ها با رنگ‌هاي گوناگون. بچه‌هاي كم‌بضاعت در اين منطقه بيشتر از 100هزار تومان و 200هزار تومان براي حيواناتي كه دوست دارند نمي‌دهند شايد براي همين است كه وقتي سراغ يك سگ پاكوتاه نژاد آلماني را مي‌گيرم مي‌گويند قيمتش بالاي 4ميليون تومان است و البته در اينجا خبري از آن سگ‌ها نيست اما دلال‌هاي اين بازار كارت ويزيت‌هايي دارند كه وقتي با آنها تماس بگيري در يك كلينيك دامپزشكي مي‌تواني سگ يا گربه‌اي را كه دوست داري بخري.


حتي اگر توان خريد نداريد نگران نباشيد! از اين بازار آرزو به دل بيرون نمي‌رويد چون مي‌توانيد در ازاي پرداخت چند هزار تومان با هر حيوان از هر نژادي كه مي‌خواهيد عكس بگيريد و براي پز دادن به دوستان در فضاي مجازي منتشر كنيد.


در بعضي موارد نادر هم در اين بازار مي‌شود گزينه‌هايي را پيدا كرد كه شناسنامه و لوازم حيوان بسيار گران‌تر و ناياب‌تر از خود اوست.


صدالبته كه اينجا هم مثل بسياري از فروشگاه‌هاي ديگر هنوز خارجي‌ها گران‌تر از داخلي‌هاست اما يكي از فروشندگان مي‌گويد: «گربه ايراني اينجا قيمتش بالاتر است». بعد در حالي كه توي گوشي تلفن همراهش فيلم يك گربه بازيگوش را نشانم مي‌دهد، مي‌گويد: «اين ناناز را مي‌بيني. همين سه روز پيش فروختمش به يك آقا تو بالاشهر 5 ميليون تومان». بعد ادامه مي‌دهد: «براي دختر كوچكش مي‌خواست. مي‌بيني. اصل گربه است لامصب».

5 ميليون تومان هزينه خريد يك گربه؟! مگر عقلش كم بوده يا پولش اضافي كرده كه اينطور حيف و ميلش كرده؟ آمديم و فردا صبح كه از خواب بيدار شد گربه از خواب بلند نشد يعني به همين راحتي 5 ميليون تومان پر؟!

دوست دارم فكر كنم فروشنده جوان لاف زده و براي بازارگرمي دروغ گفته اما اين دوست داشتن من با مرور يك خاطره تكه پاره مي‌شود. خوب يادم هست چندي پيش به طور اتفاقي با شخصي برخورد كردم كه گربه سياهي به همراه داشت. 3ميليون تومان برايش آب خورده بود. گربه سياه و بازيگوشي كه «ملوس» صدايش مي‌كرد. خودش مي‌گفت گربه ماده است براي همين ملوس صدايش مي‌كنم چون ملوس يك اسم دخترانه است.

حكم شرعي نگهداري حيوانات چيست؟

اگر بخواهيم يك بررسي جامع داشته باشيم بايد ببينم حكم دين اسلام در مورد نگهداري اين نوع حيوانات چيست و آيا نگهداري سگ و خوك در منزل حرام است؟ بين ساير حيوانات خانگي اين موضوع چه فرقي دارد؟ آيا نگهداري حيوانات ديگر از جمله گرگ، شير و... داخل خانه هم اشكال دارد يا نه؟


حجت‌الاسلام والمسلمين سجاد موروثي مدرس حوزه و دانشگاه در اين باره مي‌گويد: نگهداري از سگ، مانعي ندارد و جايز است، خصوصاً اگر فايده‌اي مثل نگهباني، پاسبان گله، صيد و شكار و... بر آن مترتب باشد. البته اسلام توصيه‌اي به نگهداري سگ در خانه نكرده است، به ويژه كه سگ نجس‌العين است و يك مسلمان بايد براي عبادت و... احكام طهارت و نجاست را رعايت نمايد.  در ميان همه حيوانات خوك جز مستثني‌ها نيست بنابر‌اين سگ و خوك - اگر چه اصل نگهداري آنها جايز است - ولي به خاطر نجس‌العين بودنشان، نياز به اجتناب بيشتري دارند، خصوصاً خوك كه فوايد نگهداري كمتري هم دارد.


نگهداري گربه هم جايز است ولي اگر موي او همراه لباس نمازگزار باشد نماز با اشكال مواجه مي‌شود لذا بايد اين مسائل مورد توجه قرار گيرند. نگهداري حيوانات ديگر مانند گرگ، شير و... نيز مانند گربه، جايز است ولي مدفوع و بول آنها نجس است و موي آنها هم نبايد همراه نمازگزار باشد.

همه اين جايز بودن‌ها در حالي است كه بول و مدفوع حيوانات حرام گوشتي كه خون جهنده دارند نجس است، لذا بول و مدفوع گربه و خرگوش نيز همين حكم را دارد و نجس است. حتي بول و مدفوع حيواناتي كه حرام گوشت هستند ولي خون جهنده ندارند نيز نجس است، بنا بر احتياط واجب.


در مورد پرندگان هم كه بسياري امروز فتوا مي‌دهند پرندگان منع نگهداري ندارند بايد بگويم بنابر نظر آيات عظام امام(ره) و بهجت(ره)، فضله پرندگان حرام گوشت، نجس است. آيت‌الله زنجاني در اين باره گفته‌اند فضله پرندگان حرام گوشت، بنابر احتياط واجب نجس است.
بنابر نظر ساير مراجع عظام گلپايگاني خويي، اراكي، سيستاني، صافي، فاضل، تبريزي، مكارم نيز فضله پرندگان حرام گوشت، پاك است.

در پاسخ به اين سؤال كه نگهداري خزندگاني مثل لاك‌پشت چه حكمي دارد و آيا آنها هم مدفوع و ادرار دارند، آزاد نگاه داشتن آنها در محيط خانه اشكالي دارد بايد بگويم بر اساس حكم شرعي اگر لاك‌پشت خون جهنده دارد - كه اگر رگ آن را ببرند خون با جهش و جستن خارج مي‌شود - فضولات او نجس است و اين دقيقاً حكمي است كه بين مراجع عظام مشترك است.


اما اگر لاك‌پشت خون جهنده ندارد، بنا بر نظر اكثر مراجع عظام بول و مدفوع آن نجس است، بنا بر احتياط واجب و در مقابل بر اساس فتواي آيات عظام خويي و تبريزي بول و مدفوع حيوان حرام‌گوشتي كه خون جهنده ندارد، پاك است.