جوان آنلاین: رادیو فرهنگ در تازهترین برنامهی «کتاب فرهنگ» از گروه تاریخ و اندیشه در ادامه رویدادملی ایران جان گلستان ایران چهارشنبه ۱۹ آذر ساعت ۲۰ تا ۲۱ با موضوع بررسی «رمان ماتیخان» روی موج افام ۱۰۶، مخاطبان را به سفری تاریخی به شمال ایران میبرد؛ جایی که دردِ کوچ و بیهویتی مردم ترکمن در سایه سیاستهای اجباری حکومت پهلوی شکل گرفت.
رمان ماتیخان نوشته عبدالرحمن اونق بازسازی تاریخی مهاجرت و استقرار ترکمنها در حوالی رود اترک است؛ روایتی از مردمانی نجیب و آزاده که در فاصله کوتاهی میان سنت و اجبار حکومتی قرار گرفتند، از برداشتن روسری و روبنده (باشماق) زنان گرفته تا تغییر شیوه زندگی و از دست رفتن ایل و خانه.
در این برنامه، عبدالرحمن اونقث نویسنده اثر با حضور در محل برنامه دربارهی چرایی پرداخت به این موضوع و اهمیت احیای هویت قوم ترکمن سخن میگوید. همچنین حسین پایینمحلی کارشناس کتاب بهصورت تلفنی از زاویه تاریخ شفاهی و ضرورت توجه به روایتهای بومی در ادبیات ملی صحبت میکند.
در بخش دیگر، موسی جرجانی کارشناس فرهنگ ترکمن نیز از منظر زبان، واژهشناسی و مفاهیم فرهنگی این اقوام به تعبیر کلمات بومی، چون چکدرمه (غذای سنتی ترکمنها) و باشماق (روبندهی زنان ترکمن) میپردازد.
بخشهایی از این رمان با صدای گرم مسعود فروتن. خوانده خواهد شد و بخش کوتاهی درباره آثار نوشتهشده پیرامون مردم ترکمن نیز پخش میشود. در بخش «قاب متن»، احمد محمدتبریزی از اقتباس نمایشی صحرا مرد و طرح ساخت سریال ماتیخان سخن خواهد گفت؛ صحبتی که پیوند ادبیات و تئاتر را برجسته میکند.
تهیهکننده برنامه کتاب فرهنگ چهارشنبهها محمدرضا حاجحیدری کارشناس مجری محمدعلی مومنی، و سردبیر و نویسنده مطهره آخوندی هستند. این برنامه در قالب ویژهای از رادیو فرهنگ، گروه تاریخ و اندیشه با محور شعار «ایران جان، گلستان ایران»، بهصورت زنده ساعت ۲۰ از گرگان روی آنتن رادیو فرهنگ میرود.
با «ماتیخان»، رادیو فرهنگ از دل تاریخ صدایی را بازمیخواند که سالها خاموش بود — صدای زنان و مردمانی که خاکشان را با هویت خود یکی میدانستند.
