جوان آنلاین: وزارت امور خارجه آلمان روز چهارشنبه اعلام کرد که یوهان وادفول وزیر امور خارجه آلمان با ایوت کوپر وزیر امور خارجه انگلیس و ژان نوئل بارو وزیر امور خارجه فرانسه، در حاشیه نشست گروه هفت دیدار کرد. بر اساس پیامی که در شبکه اجتماعی ایکس منتشر شد، سه کشور ادعا کردند که پس از اجرای سازوکار پس‌گشت، «این بر عهده ایران است که شفافیت واقعی درباره برنامه هسته‌ای خود را تضمین کند.»
این ادعا در حالی مطرح می‌شود که سه کشور اروپایی پس از گذشت ۱۰ سال بدعهدی و بی‌عملی در اجرای تعهدات برجامی، مهرماه‌گذشته و در آستانه انقضای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، با سوءاستفاده از سازوکار حل اختلاف، فرآیند پس‌گشت (اسنپ‌بک) را فعال کردند؛ اقدامی که از نگاه جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان کشوری مسئولیت‌پذیر در تعهدات بین‌المللی، شلیک به پای خودِ اروپا تعبیر شد.
مجید تخت‌روانچی، معاون وزیر امور خارجه کشورمان، در این باره گفته است: اروپایی‌ها یک اشتباه بزرگ کردند و به نوعی به خودشان ضربه زده و به پای خود شلیک و خود را حداقل از مباحث هسته‌ای با ما حذف کردند.
وی با بیان اینکه ایران اهل دیپلماسی و پیشبرد کار به صورت مسالمت‌آمیز است تاکید کرد: «گفتوگو شرایط خاصی دارد و واقعیت‌هایی هستند که باید در کار دیپلماتیک رعایت شوند.»
در حالی که تروییکای اروپایی اصرار دارد با اجرای سازوکار پس‌گشت، قطعنامه‌های شورای امنیت علیه ایران احیا شده تا به‌اصطلاح از این نمد برای خود کلاهی در روند مذاکرات هسته‌ای بدوزد، کارشناسان بین‌المللی در درستی این روایت تردید دارند.
پیتر جنکینز، سفیر پیشین انگلیس در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، تأکید کرده است که با پایان اعتبار قطعنامه ۲۲۳۱ در ۲۶ مهرماه، هیچ‌یک از تحریم‌های پیش از سال ۲۰۱۵ که به‌زعم اروپا از مسیر اسنپ‌بک دوباره اعمال شده‌اند، مبنای حقوقی ندارند.
جمهوری اسلامی ایران، چین و روسیه نیز پس از فرارسیدن موعد انقضای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت طی بیانیه‌ای مشترک، اعلام کردند که تمامی محدودیت‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران پایان یافته و مفاد قطعنامه‌های پیشین لغو شده است.
به این ترتیب انتظار می‌رود که دستورکار موسوم به راستی‌آزمایی و بازرسی فعالیت‌های اتمی ایران در پرتو قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد از نشست آتی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که هفته آینده در وین برگزار خواهد شد، حذف شود.
در همین پیوند، سفرای سه کشور در وین طی یک هفته گذشته دو جلسه دیپلماتیک در خصوص مسأله هسته‌ای ایران برگزار و مواضع خود را در آستانه برگزاری نشست شورای حکام هماهنگ کردند. آن‌ها روز گذشته نیز با مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دیدار و در خصوص دستورکار نشست آتی شورا تبادل نظر کردند.
میخائیل اولیانوف، سفیر و نماینده دائم روسیه نزد سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین، دیشب با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی ایکس، به کنایه از تقلای تروییکای اروپایی برای نقش‌آفرینی در موضوع هسته‌ای ایران تصریح کرد: «روسیه، چین و ایران بازیگران اصلی در موضوع مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران هستند. آن‌ها تا حد زیادی تعیین می‌کنند که اوضاع چگونه پیش برود.»
این دیپلمات روس با بیان اینکه تروییکای اروپایی نیز حق دارد دیدگاه خود را بیان کند، خاطرنشان کرد: «اما توانایی آن‌ها برای ایفای نقشی مثبت بسیار مورد تردید است.»
جمهوری اسلامی ایران نیز تأکید دارد که طرف اروپایی اراده و ظرفیت لازم را برای ایفای نقشی سازنده در روندهای منطقه‌ای و جهانی ندارد. اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه، در این رابطه تصریح کرد: سه کشور اروپایی باید نشان دهند که واقعاً اراده و توان لازم را دارند تا بتوانند به‌عنوان طرفی معتبر و قابل اتکا در مذاکرات عمل کنند. متأسفانه تا امروز چنین چیزی مشاهده نشده و حتی شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد طرف اروپایی خود نیز به ناتوانی یا بی‌ارادگی‌اش در ایفای نقش مثبت و سازنده در تحولات بین‌المللی اذعان دارد.
واقعیت این است که برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران همواره تحت فشار سیاسی و اتهامات بی‌اساس غرب قرار داشته است. پیش از برجام، کشورهای غربی با امنیتی‌سازی این موضوع کوشیدند از ابزار تحریم و تهدید نظامی علیه ایران استفاده کنند، اما بسته شدن پرونده «ابعاد احتمالی نظامی» (PMD) در سال ۱۳۹۴ این بهانه را از میان برداشت.
ایران پس از امضای برجام به تمامی تعهدات خود پایبند ماند، اما آمریکا در سال ۱۳۹۷ به‌طور یکجانبه از توافق خارج شد و اروپا نیز نتوانست تعهدات خود را اجرا کند در نتیجه، ایران در چارچوب حقوق برجامی خود گام‌هایی در کاهش تعهدات برداشت. مذاکرات احیای برجام نیز به دلیل تعلل و زیاده‌خواهی‌های غرب به نتیجه نرسید.
ایران طی هفت سال گذشته همه مسیرهای دیپلماتیک را با حسن نیت آزموده است، اما خواسته‌های بی‌پایان و غیرمنطقی اروپا و آمریکا این تلاش‌ها را به بن‌بست کشاند. ایران بارها تأکید کرده است که برای دستیابی به توافقی پایدار و قابل‌اعتماد که تحریم‌ها را به‌صورت تضمین‌شده لغو کند و مانع از سوءاستفاده در آینده شود، آمادگی دارد.
