جوان آنلاین: سردار مجتبی باستان رئیس سازمان بسیج دانش‌آموزی کشور در گفتوگو با «جوان» می‌گوید اعتقاد داریم همه دانش‌آموزان ما بسیجی هستند، چون بسیج یک فرهنگ و تفکر بوده و مهم‌ترین هدف ما در عرصه جهاد دانش‌آموزی، ترویج روحیه ایثار، انفاق و از خودگذشتگی در بین دهه هشتادی و نودی‌هاست. نسل کنونی دهه هشتادی و نودی‌ها نسل طلایی کشور هستند به شرط آنکه به آنها اعتماد کنیم، هویت بدهیم و مسئولیت سپاری کنیم؛ این نسل، همان نسلی است که ایران اسلامی را در آینده نه چندان دور به موفقیت‌های مختلفی خواهد رساند به شرط اینکه به آنها اعتماد کنیم، مسئولیت و هویت بدهیم. متن گفتوگو با او را در ادامه می‌خوانید.
چقدر امروز می‌توان نوجوان ایرانی را با روحیه‌ای مشابه شهید فهمیده و نسل دفاع مقدس توصیف کرد؟ به‌نظر شما فرهنگ بسیجی در میان نسل جدید چقدر بازتعریف شده است و چه جایگاهی دارد؟
سالروز شهادت حسین فهمیده در تقویم رسمی کشور به نام روز نوجوان و روز بسیج دانش‌آموزی نامگذاری شده است. شهید والامقام الگویی بی‌نظیر برای نسل نوجوان کشور است. شهیدی که ویژگی‌های بسیار زیادی دارد و این ویژگی‌ها برای نسل کنونی درس آموز است. ویژگی‌هایی که در فصل پنج سند تحول بنیادین آموزش و پرورش مثل ایمان، خداباوری، تلاشگری، جهانی اندیش، دانا، توانگر و پرسشگر اشاره شده است. البته نسل کنونی نیز به لطف الهی این ویژگی‌ها را دارند، چراکه این نسل در میادین مختلف با این ویژگی‌ها برای ایران اسلامی نقش آفرینی کرده‌اند. کسب رتبه‌های برتر در المپیاد‌های علمی بین‌المللی و جهانی و کسب مدال‌های رنگارنگ ورزشی، حضور در گروه‌های جهادی برای کمک به محرومان و ولی نعمتان انقلاب و جمع‌آوری کمک‌های مؤمنانه بخشی از این نقش آفرینی است. نسل کنونی دهه هشتادی و نودی‌ها نسل طلایی کشور هستند به شرط آنکه به آنها اعتماد کنیم، هویت بدهیم و مسئولیت سپاری کنیم. این نسل، همان نسلی است که ایران اسلامی را در آینده نه چندان دور به موفقیت‌های مختلفی خواهند رساند، به شرط اینکه به آنها اعتماد کنیم، مسئولیت و هویت بدهیم.
آیا آمار دقیقی از تعداد گروه‌های جهادی دانش‌آموزی در کشور دارید؟ این گروه‌ها بیشتر در چه زمینه‌هایی فعال هستند و در یک‌سال گذشته چه دستاورد‌های شاخصی داشته‌اند؟
تعداد گروه‌های جهادی در بسیج دانش‌آموزی در کشور بیش از ۱۲ هزار گروه جهادی است، این گروه‌های جهادی دانش‌آموزی در زمینه کمک‌های مؤمنانه، طرح شهید عجمیان (مرمت، بهسازی و شاداب‌سازی مدارس، امور عمرانی سبک) و همکلاسی مهربان (تأمین لوازم التحریر برای همکلاسی‌های نیازمند) فعالیت دارند. در یک‌سال گذشته بیش از ۱۵هزار کلاس درس را مرمت، بازسازی، شاداب‌سازی و تعمیر کردند. بیش از ۳۰۰ هزار بسته لوازم‌التحریر در قالب طرح همکلاسی مهربان به دانش‌آموزان کم برخوردار اهدا کردند. مهم‌ترین هدف ما در عرصه جهاد دانش‌آموزی، ترویج روحیه ایثار، انفاق و از خودگذشتگی در بین دهه هشتادی و نودی‌هاست.
با توجه به تفاوت‌های نسل امروز با نسل جنگ، بسیج دانش‌آموزی چگونه تلاش کرده است دستاورد‌های نوجوانان دوران دفاع مقدس مانند ایثار و فداکاری را به زبان امروز برای نوجوانان بازگو و منتقل کند؟
با توجه به ارتباط بسیار نزدیک با دانش‌آموزان می‌توان دریافت این جوهره و درونمایه ایثار، فداکاری و از خودگذشتگی در درون دانش‌آموزان وجود دارد که به نمونه‌های زیادی می‌توان مثل شهید علی لندی، دانش‌آموزان المپیادی، دانش‌آموزان ورزشی مدال آور و دانش‌آموزان جهادگر اشاره کرد. در این راستا برای نشر و ترویج روحیه ایثارگری، مقاومت، شجاعت و شهادت، بسیج دانش‌آموزی با کمک معاونت پرورشی وزارت آموزش و پرورش و تشکل‌های دانش‌آموزی برنامه‌های متنوعی برای تقویت و ترویج این روحیه برای دانش‌آموزان برنامه‌ریزی کرده است. برگزاری اردو‌های راهیان نور برای ۳۰۰ هزار دانش‌آموز، برگزاری اردو‌های پیشرفت و امید برای ۵۰۰ هزار دانش‌آموز، برگزاری اردو‌های شمیم نور (اردو‌های یک روزه در باغ موزه‌های دفاع مقدس و گلزار شهدای شهرستان‌ها)، برگزاری یادواره‌های مدرسه‌ای (لاله‌های روشن) در مدارس، برگزاری کنگره ۳۶ هزار شهید دانش‌آموز در سال تحصیلی جاری و برگزاری پویش‌های متنوع و مسابقات کتابخوانی در این زمینه از جمله مواردی است که باید به آن اشاره کرد. نکته بسیار مهم این است که بیشتر این برنامه‌ها از سوی خود دانش‌آموزان برگزار می‌شود که این برگزاری و مدیریت میدانی به نهادینه کردن این فرهنگ کمک خواهد کرد.
در رویداد‌هایی نظیر جنگ ۱۲ روزه اخیر، آیا شاهد کنشگری یا واکنشی از سوی بسیج دانش‌آموزی بودیم؟ نقش نوجوانان در تحلیل، روایت یا هم‌افزایی با جبهه مقاومت چگونه تبیین شده است؟
بسیج دانش‌آموزی اقدامات زیادی را در این موضوع انجام داد که بخشی از آنها را مطرح خواهیم کرد. در این راستا درس آمادگی دفاعی برای ۲میلیون دانش‌آموز تدریس می‌شود که از طریق دبیرخانه کشور اعلام شده است سه جلسه از این درس به تبیین جنگ تحمیلی ۱۲ روزه اختصاص داده شود. حضور اساتید، پیشکسوتان و فعالان تربیتی، فرهنگی و بصیرتی در مدارس برای تبیین زوایا و ابعاد مختلف جنگ تحمیلی اخیر برای دانش‌آموز اقدام دیگری است. در گام سوم راه‌اندازی گروه‌های شهید فهمیده در مدارس سراسر کشور است که بر این اساس گروه‌های امدادی، خدماتی و دفاعی برای خطرات احتمالی در آینده از بین دانش‌آموزان متوسطه دوم برای امداد رسانی و خدمت رسانی تشکیل شده است. همچنین پویش‌های مختلفی برای نقش آفرینی، کنشگری و ارتقای روحیه حماسی و رجزخوانی برای مقابله با رژیم صهیونیستی و امریکای جنایتکار شکل گرفته است. راه‌اندازی پویش همدلی برای همدردی با دانش‌آموزان غزه و جمع‌آوری کمک‌های نقدی برای کمک به مردم مظلوم فلسطین از دیگر اقدامات انجام شده در این زمینه است.
در شرایطی که نوجوانان امروز با دغدغه‌های متفاوتی درگیر هستند، چه برنامه‌هایی برای حفظ، تقویت و تداوم روحیه ایثار، همدلی و مسئولیت‌پذیری در میان دانش‌آموزان اجرا شده است؟
ما بسیج دانش‌آموزی و به طور کلی بسیج را یک فرهنگ و تفکر می‌دانیم و اعتقاد داریم همه دانش‌آموزان ما بسیجی هستند، چون بسیج یک فرهنگ و تفکر است. ما برنامه‌های متنوع بسیج دانش‌آموزی را با کمک همه دانش‌آموزان و معلمان برای تک‌تک دانش‌آموزان برگزار می‌کنیم و از این رو در بیشتر مدارس برنامه‌های بسیج دانش‌آموزی برگزار می‌شود. در بیش از ۶۵ هزار مدرسه برنامه‌های بسیج دانش‌آموزی برگزار شده است. در اجرای برنامه‌ها یک نکته اساسی برای ما مهم است که این برنامه‌ها توسط خود دانش‌آموزان برگزار شود. ما تلاش داریم به آنها مسئولیت بدهیم و اعتماد کنیم که ثمره این مسئولیت سپاری، هویت دهی و اعتماد، کنشگری و نقش آفرینی نسل طلایی در اجرای برنامه‌های فرهنگی، تربیتی، بصیرتی و اجتماعی می‌شود.
بر اساس آخرین آمار، کدام استان‌ها در زمینه طرح‌های بسیج دانش‌آموزی عملکرد موفق‌تری داشته‌اند و دلیل این موفقیت چه بوده است؟
همه استان‌ها فعالیت‌های خوبی داشته‌اند، اما استان‌های خوزستان، آذربایجان غربی، اصفهان، کرمان، خراسان رضوی، تهران، مازندران و مرکزی فعالیت‌های مؤثر و متنوعی داشته‌اند. دلیل این موفقیت بسیج یکپارچه از ظرفیت‌ها، تعامل و هم افزایی با آموزش و پرورش، توجه به نیاز‌ها و سلایق دانش‌آموزان، تنوع برنامه‌ها، استفاده از ظرفیت فضای مجازی و همکاری و تعامل با معلمان و مربیان و همکاری با تشکل‌ها بوده است.
اگر بخواهید یک جمع‌بندی از فعالیت‌های بسیج دانش‌آموزی در طول یک سال گذشته ارائه دهید، مهم‌ترین اقدامات، چالش‌ها و دستاورد‌های این سازمان چه بوده است؟
بهره‌گیری از فضای مجازی و تعریف برنامه‌های متناسب با ذائقه و نیاز دانش‌آموزان، شبکه‌سازی در فضای مجازی و حقیقی، تعامل و هم افزایی با ارکان آموزش و پرورش، بهره‌گیری از بسیج ظرفیت‌ها، به کار‌گیری شبکه مربیان غیرسازمانی برای کمک به مدارس، ترویج روحیه ایثار، مقاومت و شهادت در مدارس و مسئولیت سپاری به دانش‌آموزان در اجرای برنامه‌ها از مهم‌ترین اقدامات است. همچنین توجه به کنشگری و نقش آفرینی دانش آموزان در کلان برنامه‌ها، هم اندیشی و توجه به ظرفیت نخبگانی در طراحی و اجرای برنامه‌ها، مبنا قراردادن اندیشه‌های انقلاب در طراحی و برنامه‌ها، توجه به مقوله مهم الگودهی و الگوسازی در مدارس با توجه به سیره و سبک زندگی شهدا، توجه به ارتباط سه رکن تربیتی، مسجد، خانواده، مدرسه در برنامه‌ها، مربی محوری و توجه به نقش بسیار مهم مربی در تأدیب و تربیت و برنامه‌ها، توجه به امید آفرینی و بیان دستاورد‌ها و موفقیت‌های ایران اسلامی، توجه به هویت ملی و انقلابی در برنامه ریزی‌ها، توجه به جهاد تبیین و بصیرت افزایی در برنامه‌ها و توجه به مقوله نشاط، شادابی و طراوت در برنامه‌ها از جمله اهم برنامه‌های بسیج دانش‌آموزی در یک‌سال گذشته در راستای انتقال ارزش‌ها و مفاهیم انقلاب اسلامی به دانش‌آموزان بوده است.
