جوان آنلاین: اما نکته قابلتوجه پیرامون فیلمهای مهم و مؤثر با موضوع زنان در سینمای دفاع مقدس اینکه اغلب آنها توسط فیلمسازان مرد ساختهشدهاند درحالیکه سینمای دفاع مقدس سه فیلمساز زن دارد که از بین آنها به جرت میتوان گفت که زنانهترین روایت از حضور زنان در هشت سال جنگ تحمیلی مربوط منیره قیدی با فیلم ویلاییها است، فیلمی سراسر زنانه که حتی خرده داستانهایش هم زنانه است از همین رو باید ویلاییها را در فهرست چهار دهه فیلمهای دفاع مقدس یک اثر کاملاً متفاوت و خاص دانست.
صدالبته که فیلمهای، چون «شیار ۱۴۳» و یا حتی «دستهای ناپیدا» توسط کارگردانهای خانم و حتی با روایت محوری زن ساختهشده است، اما حضور شخصیت مرد در خلق خرده داستانها و قصههای فرعی در این آثار بهوضوح قابلتشخیص است درحالیکه ویلاییها همانطور که بیان شد حتی در بیان خرده داستانهایش نیز از قصه زنان استفاده کرده.
منیره قیدی حتی در فیلم بعدیاش نیز روایتگر زنان این بار نه در قامت پشتیبانی بلکه در خط مقدم شده است و ازاینرو حتی او را نیز یک فیلمساز خاص و متفاوت در سینمای دفاع مقدس و ژانر جنگی باید نامید.
منیره قیدی در نخستین گام فیلمسازیاش به سوژه مغفول مانده و بکری پرداخته است که میتوان آن را گنجینه تمامعیار در حوزه دراماتیک نامید. ماجرای بیمارستان شهید کلانتری در اندیمشک دقیقاً بهمثابه معدنی از دراماتیکترین روایتها در هشت سال دفاع مقدس است، از ویلاهای مسکونی اطراف آن بگیر تا رخت شور خانه بیمارستان که بعدها از آن بهعنوان حوض خون نیز یادکردند همگی مملو از قصهها و روایتهای زنان در جنگ تحمیلی است که متأسفانه در سینمای ایران آنچنانکه بایدوشاید بدان پرداخته نشده است.
«ویلاییها» داستان ناگفته زنان و کودکانی است که فرسنگها دور از خانه و کاشانه خود در شهرکی نزدیک به جبهههای جنگ زندگی میکنند درحالیکه کمی آنسوتر مردانشان در حال دفاع از کشور هستند.
مهمترین برگ برنده ویلاییها موقعیت مرکزی روایت آن است. موقعیتی بکر یعنی زندگی سرشار از اضطراب خانوادههای فرماندهان جنگ که کمتر در سینمای جنگ ایران به آن پرداختشده و نشان از پتانسیل معنازایی و معنا آفرینی نامحدود این سینما دارد. درواقع منیر قیدی نشان میدهد که میتوان با انتخاب ایدهای که حتی روی کاغذ هم جذاب و تازه به نظر میرسد، مخاطب خسته از فیلمهای کلیشهای در ژانر دفاع مقدس را با ابعاد پنهان حال و هوای جنگ آشنا کرد.
نقطه قوت کار قیدی ازلحاظ ساختاری، انتخاب ساختاری ساده و صمیمی است. درواقع سوژه پتانسیل آن را داشت که کارگردان به سمت به رخ کشیدن مهارتهایش چه در تصویرپردازی و چه فرم روایی حرکت کند، اما به این نقشه راه هوشمندانه رسیده که چنین سوژهای ایجاب میکند که روایتی ساده و صمیمی را برای بسط و گسترش ایده مرکزی امتحان کرد.
اما آنچه مشخص است اینکه ویلاییها نشان داد ساخت فیلم با محتوای زنان در دفاع مقدس بهمثابه گنجینه نامحدود است که میتوان بینهایت فیلم با نگاه روز و برای نسل جدید تولید و اکران کرد، سینمایی که سالهاست به دلایل مختلف و متعدد به آفت کلیشهای شدن مبتلا شده و سالبهسال نیز مخاطبانش را از دست میدهد.