جوان آنلاین: ماه‌ها بود تصاویر دردناک کودکان نحیف و صف‌های طولانی برای یک لقمه نان در غزه، محور اصلی خبر‌ها و رسانه‌ها بود، روندی که میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان به خیابان‌ها آورد، اما سازمان ملل از تأیید واژه «قحطی» برای رویداد‌های غزه طفره می‌رفت. حالا اما، سازمان ملل هم سرانجام تأیید کرده که شرایط باریکه غزه با معیار‌های بین‌المللی قحطی منطبق است؛ اعترافی دیرهنگام که بلافاصله موجی از واکنش‌های جهانی از استرالیا تا قلب خاورمیانه، از آنجا تا اروپا و قلب امریکا را برانگیخته است.
کمیسیون طبقه‌بندی وضعیت غذایی (IPC) وابسته به سازمان ملل روز جمعه رسماً قحطی در غزه را تأیید کرد و سازمان ملل به ناچار اعلام کرد: این وضعیت، «فاجعه‌ای ساخت بشر، محکومیتی اخلاقی و شکست تمدن خودِ انسان است.» براساس معیار‌های IPC، اعلام قحطی زمانی ممکن می‌شود که سه شاخص بحرانی همزمان تحقق یابد: اول، دست‌کم ۲۰ درصد جمعیت در شرایط گرسنگی شدید و غیرقابل دسترسی به غذا باشند، دوم بیش از ۳۰درصد کودکان دچار سوءتغذیه حاد شوند، و سوم، دست‌کم دو نفر از هر ۱۰ هزار نفر در روز به دلیل گرسنگی یا بیماری‌های ناشی از گرسنگی جان ببازند و حالا تمام این معیار‌ها در غزه محقق شده است. گزارش IPC تأکید دارد که در شهر غزه و شمال باریکه، تمامی این معیار‌ها تحقق یافته است. بیش از نیمی از جمعیت غزه در وضعیت «گرسنگی مطلق» زندگی می‌کنند. پزشکان محلی می‌گویند «دنده‌های بیرون‌زده و اندام استخوانی» بیماران بهترین شاهد این فاجعه است. این نخستین بار است که در منطقه‌ای خارج از آفریقا، سازمان ملل وقوع قحطی را تأیید می‌کند. سازمان ملل می‌گوید: «قحطی فقط مسئله غذا نیست؛ فروپاشی عمدی سیستم‌هایی است که امکان زندگی انسان را فراهم می‌کنند.» سازمان ملل همچنین تأکید کرده که اسرائیل به‌عنوان نیروی اشغالگر وظیفه مطلق دارد غذا و دارو را تضمین کند؛ و بی‌عملی آن دیگر پذیرفتنی نیست. از همه بدتر اینکه شیوع قحطی کامل، همان‌طور که کمیسیون طبقه‌بندی وضعیت غذایی و آژانس‌های سازمان ملل توصیف کرده‌اند، کاملاً قابل‌اجتناب بوده است. به گفته کارشناسان، شمار زیادی از خانواده‌ها عملاً چیزی برای خوردن ندارند، نرخ سوءتغذیه در میان کودکان به سطوح بی‌سابقه رسیده و مرگ‌ومیر ناشی از گرسنگی در حال افزایش است.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد در این مورد باز هم از نام بردن اسرائیل خودداری کرده و قحطی غزه را «فاجعه‌ای ساخته دست بشر، یک کیفرخواست اخلاقی و شکست خود بشریت» می‌خواند. او گفته است: «مردم گرسنه هستند. کودکان در حال مرگ هستند و کسانی که وظیفه اقدام دارند، شکست می‌خورند. ما نمی‌توانیم اجازه دهیم این وضعیت با مصونیت از مجازات ادامه یابد.» سازمان جهانی بهداشت هم دیروز در گزارشی جداگانه گفته که شرایط غزه «از حد فاجعه فراتر رفته است». این سازمان رژیم صهیونیستی را متهم کرد که کمک‌های بشردوستانه - از غذا تا دارو - را عملاً به ابزاری برای جنگ بدل کرده و حتی یک انبار دارویی وابسته به WHO در داخل غزه را منهدم ساخته است. به گفته این سازمان، مقادیر زیادی تجهیزات و دارو در مرز‌ها انباشته شده و اجازه ورود نمی‌یابد.
خیابان‌ها مملو از معترضان
در آنکارا وزیر خارجه ترکیه گفت: «سازمان ملل دیر به حقیقت رسید، اما همین دیر هم بهتر از هرگز است. حالا وقت عمل است، نه کلمات.» در لندن، گروهی از معترضان مقابل دفتر نخست‌وزیر پلاکارد‌هایی با شعار «قحطی تأیید شد، سکوت کافی است» برافراشتند. در استکهلم هزاران نفر با پرچم فلسطین راهپیمایی کردند و شعار دادند: «نان برای غزه، آزادی برای فلسطین.» ۴۰ شهر در سراسر استرالیا نیز شاهد یکی از گسترده‌ترین تظاهرات‌های تاریخ این کشور بود و راهپیمایان که خواستار تحریم‌ها و پایان تجارت تسلیحاتی استرالیا با رژیم صهیونیستی بودند، حمایت بیش از ۲۵۰ نهاد اجتماعی و اتحادیه از جمله شورای کار ویکتوریا، اتحادیه‌های نیو ساوث ولز، اتحادیه کارگران هانتر، اتحادیه‌های استرالیای غربی و شورای کارگران ساحل جنوبی را داشتند. در سیدنی و ملبورن بیش از نیم‌میلیون نفر به خیابان‌ها آمدند و به گفته برگزارکنندگان، «بریزبین» استرالیا شاهد بزرگ‌ترین تجمع حامیان فلسطین در تاریخ این شهر بود، به طوری که رماه ناجی، سخنگوی «عدالت برای فلسطین مَگَن‌جین» روز یک‌شنبه خطاب به جمعیت حاضر در بریزبین گفت: «این بزرگ‌ترین تجمع حامی فلسطین است که این شهر تاکنون دیده است.»
در استانبول، رباط و تورنتو تجمعات کم‌سابقه‌ای برپا شد. شماری از فعالان در شهر‌های استانبول، آنکارا و ازمیر در ترکیه در حمایت از غزه و ملت فلسطین، دست به یک اعتصاب غذای ۲۴ ساعته همراه با تحصن مردمی زدند. سئول پایتخت کره جنوبی شاهد برگزاری تظاهرات علیه رژیم صهیونیستی در حمایت و یاری مردم غزه بود. اهالی شهر طنجه مراکش طی راهپیمایی متوالی خود در حمایت از غزه و مخالفت با سیاست گرسنگی دادن به فلسطینی‌ها در این منطقه، شعار دادند: مردم خواهان پایان دادن به عادی‌سازی (رژیم صهیونیستی) هستند. در هلند، ۹ وزیر کابینه استعفا دادند و دلیل آن را ناتوانی دولت در مواجهه با فاجعه انسانی غزه دانستند. در پارلمان کانادا، بحثی داغ برای توقف فوری صادرات سلاح به اسرائیل شکل گرفت و در فرانسه، گروهی از نمایندگان مجلس با صدور بیانیه‌ای مشترک خواستار «بازنگری کامل روابط با تل‌آویو» شدند. حتی در امریکا، صدا‌های مخالفت با رژیم صهیونیستی با صدای بلندتری شنیده می‌شود. برخی نمایندگان کنگره گفتند: «وقتی خود سازمان ملل قحطی را تأیید می‌کند، ادامه حمایت بی‌قید و شرط از اسرائیل غیرقابل دفاع است.» سناتور برنی سندرز و جمهوریخواه جنجالی مارجری تیلور گرین هر دو، از دو سر طیف سیاسی، بر ضرورت فشار فوری به اسرائیل تأکید کردند؛ اتفاقی که در امریکا کم‌سابقه است. «نیویورک‌تایمز» به سکوت آشکار امریکا در قبال اعلام رسمی قحطی در غزه توسط سازمان ملل، با وجود خشم اتحادیه اروپا و سراسر جهان اشاره کرد و نوشت که «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور امریکا، با وجود اشاره در ماه گذشته به قحطی در نوار غزه، هنوز در مورد گزارش سازمان ملل اظهار نظری نکرده است. «مایک هاکبی»، سفیر امریکا در فلسطین اشغالی نیز گفته که سازمان ملل در حالی در غزه قحطی اعلام کرده که ۹۲درصد مواد غذایی در این منطقه به سرقت می‌رود و سپس به حماس فروخته می‌شود.
اعتراضات در داخل
اعتراضات به جنگ، حالا از زاویه‌ای متفاوت در شهر‌های سرزمین‌های اشغالی نیز به اوج رسیده است؛ اعتراضاتی که عمدتاً حول محور جنگ در نوار غزه و کارشکنی در بازگرداندن اسرای صهیونیست شکل گرفته است. رسانه‌های اسرائیلی گزارش دادند که نتانیاهو هفت بار مسیر دستیابی به آتش‌بس را خنثی کرده است، حتی زمانی که حماس شروط کلیدی را پذیرفته بود. هزاران نفر در تل‌آویو و دیگر شهر‌های اسرائیل با شعار‌هایی علیه ادامه جنگ و تصمیمات تندروانه کابینه به خیابان‌ها آمدند. این اعتراضات عمدتاً در مقابل خانه‌های مقامات ارشد کابینه از جمله «یسرائیل کاتس» وزیر جنگ و «ایتامار بن‌گویر» وزیر امنیت داخلی برگزار شد. معترضان بن‌گویر را به مانع‌تراشی در مسیر توافق تبادل اسرا و در نتیجه کشته شدن اسرای صهیونیست متهم کردند و با در دست داشتن تصاویر زندانیان، او را «تروریست و قاتل» خطاب کردند. خانواده‌های اسرای اسرائیلی با هشدار درباره فدا شدن فرزندان شان در جنگی بی‌پایان، از دولت خواستند برای بازگرداندن اسرا و توقف عملیات اشغال غزه اقدام فوری کند. تحت تأثیر همین اعتراضات، مخالفت‌ها در سطح سیاسی نیز شدت یافته است. «بنی گانتس»، رئیس سابق ستاد ارتش و رهبر حزب «آبی- سفید»، با ارائه طرح تشکیل دولت وحدت ملی شش‌ماهه، تأکید کرده است که اولویت اصلی این کابینه کوتاه‌مدت باید پیشبرد توافق تبادل اسرا و سپس برگزاری انتخابات در بهار ۲۰۲۶ باشد. گانتس کابینه فعلی را ناکارآمد و تقسیم‌کننده جامعه دانسته و بر ضرورت به حاشیه راندن افراط‌گرایان و تضمین آزادی اسرای صهیونیست تأکید کرده است. پیشنهاد او شامل تدوین قوانین جدید خدمت سربازی برای همه، از جمله حریدی‌ها، و ایجاد شبکه امن برای امضای قرارداد تبادل است. با این حال، درگیری میان سران کابینه و مقامات نظامی شدت یافته است.
«بزالل اسموتریچ» وزیر دارایی و «ایتامار بن گویر» وزیر امنیت داخلی، با «ایال زامیر» رئیس ستاد کل ارتش بر سر پیشبرد عملیات اشغال غزه و تخلیه غیرنظامیان فلسطینی به اختلاف برخاسته‌اند. این درگیری‌ها، که حتی به مشاجره لفظی در جلسات کابینه منجر شده، نشان‌دهنده شکاف عمیق میان جناح‌های تندرو و میانه‌رو در تصمیم‌گیری‌های امنیتی است. در سطح عملیاتی، ارتش اسرائیل با آغاز مرحله دوم عملیات «ارابه‌های گدعون» تلاش دارد کنترل کامل نوار غزه را در دست گیرد و طرح اشغال شهر غزه با فراخوان ۶۰هزار نیروی ذخیره تصویب شده است. با این حال، منابع نظامی اذعان دارند که شبکه تونل‌های حماس پیچیده‌تر از تصور است و ارتش اسرائیل تاکنون تنها بخشی از این زیرساخت‌ها را تخریب کرده است. این پیچیدگی، در کنار مقاومت حماس و فشار بین‌المللی برای جلوگیری از بحران انسانی، شرایطی بحرانی را در نوار غزه رقم زده است.
