جوان آنلاین: سیدجمال ساداتیان در اولین نوبت از سلسله نشست‌های تخصصی این برنامه در سال ۱۴۰۴، درباره مبنای افول یا پیشرفت سینما توضیح داد: ما همیشه در وزارت ارشاد دچار تناقض هستیم و نمی‌دانیم هربار که فیلم می‌سازیم چگونه باید پروانه ساخت و پروانه نمایش بگیریم؛ چون متر و معیاری وجود ندارد.
تهیه‌کننده فیلم «زن و بچه» به کارگردانی سعید روستایی ادامه داد: برای ساخت فیلم «زن و بچه» پنج ماه پله‌های وزارت ارشاد دولت قبل را بالا و پایین کردیم و در آخر صراحتا به ما گفتند مجوز ساخت این فیلم را به شما نمی‌دهیم. اما یک ماه بعد دولت جدید روی کار آمد و بسیار از ما استقبال و از فیلمنامه تعریف کرد. پس از آن فیلم به جشنواره کن راه یافت و با نواقص و نقد‌های کم و زیادی که پیرامون آن هست، بخشی از جامعه هم امروز آن را دوست دارد.
وی ادامه داد: این فرصت پس از پنج سال برای کشور به وجود آمد که بتواند در جشنواره کن حضور داشته باشد و از کیان سینمای ایران دفاع کند. اما نکته این است که این فیلمنامه بر چه اساس و با چه معیاری ابتدا رد و سپس پذیرفته شد؟ تصور من این است که معاونت سینمایی هم فردی عمل می‌کند. در مواجهه با فیلمنامه‌ای شبیه «زن و بچه» در اظهارات تنها یک کلمه کلی به اسم سیاه نمایی وجود دارد.
ساداتیان با تاکید بر همراهی دولت جدید برای گرفتن مجوز ساخت فیلم «زن و بچه» گفت: ما هفته پیش هم که به کمیسیون فرهنگی مجلس رفتیم، متوجه شدیم دوستان به‌شدت مشغول نمادسازی هستند. خواهش کردیم نماد‌ها را کنار بگذارند. برخی‌ها آتشی در وزارت ارشاد ریختند و به شدت وزیر را تحت فشار قرار دادند که چرا به «زن و بچه» مجوز ساخت و اکران داده است؟ گویی در همه موارد به صورت فردی عمل می‌شود؛ یعنی متر و اندازه‌ای ندارد. اینکه شما می‌گویید چه چیزی باید داشته باشیم، من می‌گویم باید متری داشته باشیم که بتوانیم بر اساس آن سینما و فیلم‌ها را قضاوت کنیم.
دعوا‌های سیاسی‌تان را به بیرون سینما ببرید!
در ادامه نشست دبیر شورای صنفی نمایش اظهار کرد: بهترین کار این است که در خواست کنیم دوستان به دعوا‌های خود در فضایی خارج از سینما ادامه دهند. منظور این است که این افراد دعوا‌هایی با وزیر یا دولت دارند، بعد سر مجوز ساخت یا اکران فیلم مطرح می‌کنند. برای مثال بلایی که سر فیلم «آدم برفی» آوردند. به یاد داریم که بعدا همین فیلم بار‌ها در تلویزیون پخش شد! یا برای فیلم «مارمولک» که چند سال بعد تلویزیون آن را پخش کرد. یعنی ما اساسا درگیر مسائلی هستیم که ربطی به سینما ندارد. در دهه هشتاد هم همین بود و تمام رشد‌های ما به علت سیاست‌های دولت نیست؛ بلکه حاصل تلاش‌های فردی بوده است. یعنی یک نسلی پس از دهه ۶۰ در دهه ۸۰ وارد سینما شدند و فیلم‌های خوبی ساختند.
مهدی کرم‌پور ادامه داد: این افراد سعی کردند فیلم‌هایی بسازند که با دنیا ارتباط بگیرد و این اتفاق تبدیل به نهضتی در دهه ۸۰ شد که دهه پُررونق سینمای ایران را به لحاظ ساخت فیلم‌های خوب رقم زد. آن زمان مردم برای گرفتن بلیت و تماشای فیلم‌ها در جشنواره‌ها صف می‌بستند و سینمای ایران را بسیار بیشتر دوست داشتند. سینما آزادی در دهه هشتاد برای ورودی جشنواره فجر داربست می‌بست تا صف مردم را کنترل کند، اما الان چنین چیزی نداریم و افراد راحت به سینما می‌آیند. این موضوع نیاز به آمار ندارد و با چشم هم می‌توان دید.
دبیر شورای صنفی نمایش درباره حضور ارشاد در صنعت سینما گفت: بزرگ‌ترین کاری که ارشاد می‌تواند انجام دهد این است که با سینما کاری نداشته باشد. در حقیقت بنیاد فارابی، حوزه هنری، اوج و... باشند و از فیلم‌هایی که می‌خواهند، حمایت کنند، اما کسی به فیلمسازان دیگر کاری نداشته باشد.
خطای ادراکی و گرفتاری در سیاهچاله توسعه‌نیافتگی
در ادامه امیر قادری خطاب به سجاد نوروزی گفت: شما به‌عنوان مدیر سینما آزادی که مستقیم با مخاطب و مشتری روبه‌رو هستید، در طی این سال‌ها چه تفاوتی دیدید؟
نوروزی با اشاره به اینکه ما دچار یک لوپ توسعه نیافتگی شده‌ایم، عنوان کرد: این لوپ توسعه نیافتگی را حال حاضر در ناترازی آب و برق و گاز می‌بینیم که تئوریسن‌های توسعه از آن به‌عنوان سیاهچاله توسعه نیافتگی یاد می‌کنند. یعنی وقتی دچار خطای ادراکی شویم و بر پایه آن عملیاتی را برنامه‌ریزی کنیم، برنامه هر چقدر جلو می‌رود، خطا‌های خود را نشان می‌دهد، اما ما سعی می‌کنیم با مسکنی آن را ترمیم کنیم و به حیات خود ادامه می‌دهیم تا زمانی که ناترازی آشکار می‌شود.
وی ادامه داد: حالا اگر همین خطای ادراکی را برای سینما در نظر بگیریم باعث می‌شود تا فکر کنیم اگر حرفی منتقدانه گوشه یک فیلم باشد به زیان و خسران امنیت ملی می‌انجامد. اما واقعا فیلمی در ایران نبوده است که پس اکران به اصطلاح شرّی درست کرده باشد.
در تأیید این نکته، ساداتیان با بیان اینکه مشکل توقیف فیلم «به رنگ ارغوان» پنج سال طول کشید تا امکان اکران به‌دست بیاورد، تصریح کرد: زمانی که قرار شد بالاخره فیلم اکران شود، یک سری گفتند ممکن است پس از اکران فیلم مردم شعار بدهند! به همین دلیل تا مدتی تعدادی افراد لباس شخصی هنگام اکران فیلم در سالن‌ها می‌نشستند تا ببیند اگر مردم واکنشی نشان دادند، چه کنند! اما بعد دیدند مردم بسیار راحت فیلمشان را می‌بینند و می‌روند.
نوروزی با اشاره به مصادیق دیگری از خطای ادراکی در مسئولان، گفت: کار به جایی رسیده است که نماینده مجلسی در یک سخنرانی شگفت‌آور می‌گوید آقای وزیر فیلم‌های شما در این شش الی یک سال اخیر، باعث افزایش طلاق در جامعه ما شده است! این ادعا در حالی است که تمام سینمارو‌های جامعه ایران در بهترین حالت ۷ میلیون نفر هستند و در جامعه ۹۰ میلیون نفری ما کلا ۷ میلیون نفر ممکن است سه الی چهار بار بلیط بخرند و به سینما بروند، حالا شما مقایسه کنید که در سال ۱۳۶۸ و ۱۳۶۹ در جریان حمله صدام به ایران ۸۰ میلیون قطعه بلیط سینما در ایران ۳۵ میلیون نفری به فروش رفته که این خود بحث دیگری است.
مدیر پردیس سینمایی آزادی با اشاره به کپی در سینمای امروزی گفت: زمانی که با کرونا مواجه شدیم، سینمای کمدی بالا آمد. سپس همه شروع کردند کپی کردن از فیلم «فسیل»، عین روز مشخص بود که اعتماد مخاطب از دست می‌رود و اکنون ممکن است با چند تولید خوب، سینمای غیرکمدی بالا بیاید؛ اما همچنان نگران کپی فیلم‌ها و کمدی‌های دسته چندم هستم. مشکل سینمای ایران در ابتدای امر سه چیز است؛ فیلمنامه، فیلمنامه و فیلمنامه. ما به صورت جدی با این مشکل مواجه هستیم.
اعتماد مخاطب به سینمای کمدی چگونه از دست رفت؟
در ادامه ساداتیان در جواب به این سوال که موقعیت فعلی سینمای ایران را چگونه می‌بینید، مطرح کرد: قطعا وقتی ما محصولی را تولید می‌کنیم، آن را به دست مصرف‌کننده برسانیم پس باید بر اساس ذائقه او عمل کنیم. متاسفانه ما دچار یک سری تعارض هستیم و به همان دلیلی که متراژ مشخصی نداریم. یعنی بر اساس سلایق و نیاز جامعه کاری را می‌سازیم و با یک عقبه‌ای که همیشه قرار بوده یک سری چیز‌ها نباشند، اما همیشه هستند، دچار تعارضات می‌شویم. با همین تصور باید بگویم که سال‌گذشته سینمای ایران ۱۵ میلیارد تومان فروخته است، اما ۳۵ میلیارد تومان نیز بدهی دارد.
وی ادامه داد: ما «پیرپسر» را اکران کردیم، اما سینما در ۲ هفته گذشته چه واکنشی به فیلم‌هایی که مورد پسندش بوده نشان داده است؟ اگر ما فیلم مورد علاقه مخاطب را بسازیم، مخاطب حاضر است ۱۲ شب تا یک بامداد وقت بگذارد و فیلم ببیند. جالب است بدانید که در پردیس سینمایی هدیش ۵ روز آپارات سینما خاموش نشد. کجای دنیا چنین رکوردی وجود دارد؟ پس اگر ما محصولمان را بر اساس ذائقه مخاطب ارایه دهیم، مخاطب پای کار است، اما وقتی چنین محصولی نیست، مخاطب هم نداریم.
ساداتیان درباره گردش مالی سینما گفت: ساده‌ترین راه این است که بگذارند سینما مسیر اصلی خود را طی کند و مردم سالی یک‌بار به سینما بروند، می‌شود ۸۰ تا ۹۰ میلیون نفر مخاطب و این یعنی ۶ تا ۸ هزار میلیارد تومان گردش مالی برای سینمای ایران و اگر این گردش مالی ادامه پیدا کند، منِ سینمادار و تهیه‌کننده دستم در جیب خودم است و هیچ نیازی به دولت ندارم و با پولی که در سینما دستم را می‌گیرد کار با شرایط بهتری می‌سازم. اما وقتی اقتصاد سینما ضعیف می‌شود، شرایط تغییر می‌کند. ۲ هزار میلیارد فروش سال گذشته، هزار و ۵۰۰ میلیارد برای فیلم طنز و ۵۰۰ میلیارد آن برای ۲ فیلم اجتماعی بوده است. زمانی که فیلم «متری شیش و نیم» را ساختم، گران‌ترین فیلم آن زمان بود، اما ضرر نکردم و جامعه هم به آن علاقه پیدا کرد. این تصورات غلط است که فیلمسازی نباید گران باشد و اگر بگذاریم سینما مسیر خود را طی کند، ما اقتصاد شکوفایی خواهیم داشت.
این تهیه‌کننده سینما تاکید کرد: ما در چهار سال گذشته تقریبا حضور بین‌المللی خود را از دست داده بودیم. خودمان با دست خودمان شرایطی ایجاد کردیم که فیلم‌های زیرزمینی شروع به تولید کردند. امسال با ضوابط جمهوری اسلامی فیلم ساختیم و بالاخره به جشنواره کن رفتیم. بالاخره یک اثر زنده و پویا نقد و درباره آن حرف زده می‌شود. هر کس تعابیر متفاوتی از فیلم دارد، اما خب حداقل این فیلم توانست پرچم جمهوری اسلامی را در محافل فرهنگی به اهتزاز درآورد و دوباره اسم سینمای ایران را مطرح کند. ما از ظرفیت سینمای ایران می‌توانیم پول دربیاوریم و بار فرهنگی کشور را در محافل بین‌المللی به نمایش بگذاریم.
اجرای ایده شناوری قیمت بلیت سینما‌ها
کرم پور با اعلام این خبر که ما باید بلیت شناور را اجرایی کنیم و به زودی این کار انجام خواهد شد، گفت: ما بلیت را در ۴ قیمت خواهیم داشت. صبح‌ها برای دانشجویان، یک روز نیم‌بها، پایان هفته و قیمت سانس‌های معمولی خواهیم داشت. این مقدار قیمت سینما یک رفتار کمونیسمی است.
نهمین جلسه از سلسله نشست‌های تخصصی «سینما رو به آینده» و اولین نوبت از این رویداد در سال ۱۴۰۴ با موضوع بررسی نسبت گیشه با سینمای ایران با حضور مهدی کرم‌پور، سیدجمال ساداتیان، سجاد نوروزی و به میزبانی امیر قادری در پردیس سینمایی آزادی برگزار شد.
سلسله نشست‌های «سینما رو به آینده» با هدف واکاوی چالش‌های پیش‌روی آینده سینمای ایران به صورت ماهانه و به همت سازمان سینمایی سوره برگزار می‌شود.
