جوان آنلاین: چهارمین دور مذاکرات ایران و امریکا در مسقط هم برگزار شد؛ مذاکراتی که به رغم همه حرف و حدیث‌های صفر و صدی، اعضای تیم مذاکره‌کننده ایران آن را «روبه‌جلو» و «مفید» ارزیابی کردند، هرچند برای اولین بار لفظ «دشوار» و «صریح» را نیز برای مذاکرات به کار بردند و به نظر می‌رسد طرف امریکایی هم کمابیش همین نگاه را به مذاکرات دیروز مسقط دارد.
به گزارش «جوان»، سید عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران عصر دیروز بعد از پایان دور چهارم مذاکرات ایران و امریکا در عمان، گفت که این دور «نسبت به سه دور گذشته جدی‌تر و صریح‌تر بود.» او گفته که «می‌شود الان گفت که در مورد موضوعات اختلافی بیشتر بحث شده و مواضع به‌هم نزدیک شده و می‌شود» و این را هم روشن کرد که می‌توان «این دوره را رو به‌جلو ارزیابی کرد.»
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه هم در پایان مذاکرات، در یک توئیت نوشت: «دور چهارم مذاکرات غیرمستقیم ایران و امریکا به پایان رسید؛ مذاکراتی دشوار، اما مفید برای درک بهتر مواضع یکدیگر و یافتن راه‌های منطقی و واقع‌بینانه برای رسیدگی به اختلافات. دور بعدی توسط عمان هماهنگ و اعلام خواهد شد.» این توئیت بقایی که برای اولین بار در آن، از لفظ «دشوار» استفاده شده در کنار تعبیر عراقچی که گفته این دور «جدی‌تر و صریح‌تر» بود، نشان می‌دهد که دوطرف در دور چهارم، مواضع خود را راست و پوست‌کنده‌تر از قبل با همدیگر مطرح کرده‌اند و همین هم باعث شده که مجبور باشند به تعبیر بقایی، دنبال راه‌حل‌های «واقع‌بینانه» و «منطقی» برای برطرف کردن دشواری‌ها بروند. دست‌کم تا لحظه تنظیم این گزارش، مقام‌های شناخته‌شده امریکایی موضع‌گیری رسمی درباره مذاکرات دیروز نداشته‌اند ولی یک مقام ارشد امریکایی به آسوشیتدپرس گفته که «ایالات متحده از دور چهارم مذاکرات با ایران دلگرم خارج شد.» همین موضع را، یک مقام امریکایی در گفت‌و‌گو با آکسیوس نیز تکرار کرده: «ما از نتیجه امروز دلگرم شده‌ایم و مشتاقانه منتظر نشست بعدی‌مان هستیم که در آینده نزدیک برگزار خواهد شد.» همچنین رویترز از قول یک منبع ارشد دولت امریکا گزارش داد که توافق حاصل شد تا مذاکرات برای ادامه همکاری از طریق مسائل فنی ادامه یابد.
نتیجه «مفید» هرچند «دشوار» دور چهارم مذاکرات با امریکا در حالی رقم خورد که مواضع استیو ویتکاف، نماینده دونالد ترامپ در گفت‌و‌گو با سایت خبری دست‌راستی برت‌بارت‌نیوز، نگاه‌های صفر و صدی را بر مذاکرات حاکم کرده بود. ویتکاف در این گفت‌و‌گو گفته بود که ایران باید تأسیسات غنی‌سازی اتمی نطنز، اراک و قم را نابود کند، باید فوراً سطح غنی‌سازی اورانیوم را کاهش دهد، مواد هسته‌ای را به خارج از کشور منتقل کند و برنامه هسته‌ای خود را به یک برنامه صرفاً غیرنظامی تبدیل نماید. او همچنین گفته بود که «اگر گفت‌و‌گو‌های یک‌شنبه آینده با ایران ثمربخش نباشد، ادامه نخواهد یافت و باید مسیر دیگری در پیش بگیریم.» اظهارنظری که در کنار این گزارش سی‌ان‌ان که روز شنبه نوشته بود که تیم کارشناسی همراه ویتکاف نخواهد بود، گمانه‌زنی‌های بدبینانه درباره مذاکرات را تقویت کرد. با این حال، دیروز خبرنگار صدا و سیما گزارش کرد که تعداد اعضای هیئت امریکایی در این دور از مذاکرات کم نبوده است.
به دنبال راه‌حل‌های مبتکرانه
اینکه دیروز جزئیات مورد مذاکره روی میز چه چیز‌هایی بوده، هنوز مشخص نیست. عباس عراقچی بعد از پایان دور چهارم گفت: «ما بر سر اصل غنی‌سازی اورانیوم مصالحه نخواهیم کرد، اما درصد و سطوح غنی‌سازی می‌تواند مورد بحث قرار گیرد.» او توضیح داده که «از نظر ما غنی‌سازی حتماً باید ادامه پیدا کند، البته ممکن است برای اعتمادسازی در سطح آن به‌مدت کوتاهی محدودیت ایجاد شود.» در حالی که به گفته وزیر خارجه عمان، «دور پنجم مذاکرات پس از مشورت طرفین با مقامات عالی‌رتبه خود برگزار خواهد شد»، رسیدن مذاکرات به مرحله‌ای که بقایی آن را دشوار نامید و عراقچی از لفظ صریح برای توصیف آن استفاده کرده، نشان می‌دهد که گفت‌و‌گو‌ها به نقطه‌ای رسیده که دو طرف باید به دنبال راه‌حل‌های مبتکرانه برای پل زدن بین مواضع صفر و صدی باشند. بدر البوسعیدی، وزیر خارجه عمان گفته که این گفت‌و‌گو‌ها حاوی ایده‌های مفید و ابتکاری بود که نشان‌دهنده تمایل مشترک برای دستیابی به توافقی شرافتمندانه است.
پیش از مذاکرات دیروز از قول ویتکاف در گفت‌و‌گو با سایت کمتر شناخته شده برتباتز نقل شد که «باید تأسیسات غنی‌سازی ایران برچیده شوند و تهران نباید سانتریفیوژ داشته باشد.» او همچنین گفته بود که «ایران برای داشتن یک برنامه هسته‌ای غیرنظامی نیازی به توانایی غنی‌سازی اورانیوم ندارد»، ولی غروب دیروز از قول کاخ سفید نقل شد که «هر دور از گفت‌و‌گو‌ها با ایران، نسبت به قبل، جزئی‌تر و دقیق‌تر» می‌شود؛ موضعی که در صورتی که دقیق ابراز شده باشد، نشان می‌دهد که مقام‌های امریکایی برخلاف مواضع لختی که گهگاه درباره «غنی‌سازی و سانتریفیوژ صفر» مطرح می‌کند، پشت میز مذاکره با واقعیت‌های جدید روبه‌رو می‌شوند. عباس عراقچی دیروز بعد از مذاکرات گفت که «به طرف مقابل گفتیم اظهارات ضدونقیض به مذاکرات کمکی نمی‌کند و باید این روش را اصلاح کند.» او تأکید کرد: «به آنها گفتیم اگر این موضوع را تکرار کنند ما هم ناچار همان کار را خواهیم کرد.»
هشدار پیشا مذاکراتی عراقچی
عراقچی صبح دیروز پیش از سفر به مسقط مشورت‌هایی را در تهران انجام داده بود. وزیر امور خارجه عمان، ظهر دیروز، پیش از آغاز مذاکرات غیرمستقیم در گفت‌وگویی نسبتاً مفصل، عراقچی را در جریان ترتیبات و تمهیدات پیش‌بینی‌شده برای انجام این دور از گفت‌و‌گو‌ها قرار داد. عراقچی پیش از شروع مذاکرات، با انتقاد از صحبت‌های ضدونقیض مقامات امریکایی که اشاره به موضع استیو ویتکاف، مذاکره‌کننده امریکا در مذاکرات بود، گفته بود: «ما متأسفانه صحبت‌های ضدونقیضی از سوی آنها می‌شنویم و صحبت‌های طرف مقابل در داخل میز مذاکره و بیرون از مذاکره مواضع متفاوتی است و این یکی از مشکلات ما در این مذاکرات است.» به گفته وزیر خارجه ایران برعکس طرف مقابل، جمهوری اسلامی ایران مواضع شناخته‌شده‌ای دارد که بر پایه اصولی قرار دارد. ما در یک خط کاملاً مستقیم حرکت کردیم و مواضع ما کاملاً روشن است. برنامه هسته‌ای ایران از پایه‌های حقوقی و قانونی قوی برخوردار است و همواره تحت نظارت آژانس بوده و خواهد بود و داشتن فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای جزو حقوق مردم ایران است که قابل مذاکره و معامله نیست.» وزیر خارجه تأکید کرد: غنی‌سازی یکی از دستاورد‌ها و افتخارات ملت ایران است. برای این غنی‌سازی هزینه سنگینی پرداخت شده است، خون دانشمندان هسته‌ای ما پای این دستاورد است و قطعاً قابل معامله نیست و این موضع روشن ما بوده و هست.» ویتکاف در گفت‌و‌گو با سایت دست راستی برتباتز گفته بود که ایران باید تأسیسات غنی‌سازی اتمی نطنز، اراک و قم را نابود کند. او تأکید کرده بود که ایران باید فوراً سطح غنی‌سازی اورانیوم را کاهش دهد، مواد هسته‌ای را به خارج از کشور منتقل کند و برنامه هسته‌ای خود را به یک برنامه صرفاً غیرنظامی تبدیل نماید. هیچ‌گونه برنامه غنی‌سازی در ایران نباید ادامه یابد و سه سایت اصلی نطنز، فردو و اصفهان باید به‌طور کامل برچیده شوند.
اروپاییان ناظران منفعل شده‌اند
عباس عراقچی دیروز در یادداشتی در هفته‌نامه لوپوئن فرانسه که همزمان با مذاکرات منتشر شد، از سه قدرت اروپایی خواست از «استراتژی تقابل» در برنامه هسته‌ای ایران پرهیز کنند و تأکید کرد: «این استراتژی تقابل خطر ایجاد یک بحران جهانی گسترش سلاح‌های هسته‌ای را به همراه دارد که در وهله اول خود اروپایی‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد.» عراقچی در یادداشت خود در این هفته‌نامه فرانسوی نوشته: «سه کشور اروپایی (فرانسه، آلمان و بریتانیا) باید از خود بپرسند که چگونه به این بن‌بست رسیدند.» او افزوده است: «آنها به جای تعدیل استراتژی خود، موضعی تقابل‌آمیز اتخاذ کرده‌اند و حقوق بشر یا روابط مشروع ایران با روسیه را دستاویزی برای فاصله گرفتن دیپلماتیک قرار داده‌اند.» به نوشته عراقچی، در مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و امریکا، دیپلمات‌های اروپایی نقشی بیشتر از ناظران منفعل ندارند و رکود فعلی اروپا در حال آسیب رساندن به تمامی طرفین است. ژان نوئل بارو، وزیر امور خارجه فرانسه، در اواخر آوریل (دو هفته پیش) گفت که اگر فعالیت‌های هسته‌ای ایران اروپا را تهدید کند، فرانسه همراه با آلمان و بریتانیا «برای اعمال مجدد همه تحریم‌ها» که یک دهه پیش لغو شده بودند، «یک ثانیه هم تردید نخواهند کرد.»
