جوان آنلاین: متأسفانه ما در پرداختن مکتوب به تاریخ ضعفهای زیادی داریم. هرچقدر ما در تاریخ شفاهی مردمی خوشصحبت و پرخاطره هستیم، در تاریخ مکتوب ضعیف عمل کرده و نتوانستهایم واقعیتهای تاریخی را به شکل کتاب ضبط و ثبت کنیم.
ضعف ما در حوزه تاریخنگاری سبب شده است بسیاری از کتابهای مطرح تاریخی در بازار نشر را نویسندگان خارجی بنویسند. تغافل در این حوزه سبب شد رهبرمعظم انقلاب در تقریظشان بر این کتاب، به ضعفهایمان در تاریخنگاری و روایت اشاره کنند و چنین بنویسند: «ما به جنگ روایتها در پیکارهای جهانی توجه لازم را نکردهایم و دشمنان و بدخواهان ما از غفلت ما بهره برده و بسیاری از حوادث را وارونه نشان دادهاند.»
حال در چنین شرایطی کتاب «ایستگاه خیابان روزولت» به دنبال پر کردن بخشی از این خلأهای روایتی و تاریخی است و ماجرایش را به یکی از حساسترین برهههای تاریخ معاصر ایران اختصاص داده است. این کتاب با استفاده از اسناد دست اول به ماجرای تسخیر سفارت امریکا در تهران میپردازد و با ذکر جزئیات دقیقی از واقعه، از کلیگویی دوری میکند.
پرداختن به اسناد دست اول سفارت امریکا و توجه به جزئیات، نکات بسیار مهمی هستند که ارزش کتاب را بهتر مشخص میکنند. یکی از ویژگیهای کتاب «ایستگاه خیابان روزولت» استفاده از اسناد و مدارک اطلاعاتی امریکاست که تاکنون در دسترس عموم قرار نداشتهاند.
محمد محبوبی، نویسنده کتاب با آگاهی درست از ضعفهای موجود در زمینه تاریخنگاری به ویژه در زمینه تسخیر سفارت امریکا توضیح میدهد که «بیش از ۹۵ درصد این منابع، امریکاییاند و ما در تولید منابع دست اول بسیار ضعیفتریم. برای مثال، از ۶۶ گروگان، بیش از ۳۰ نفر کتاب خاطرات خود را از زمان آزادی (سال ۱۳۵۹ به بعد) منتشر کردهاند، اما از حدود ۳۵۰ تا ۴۰۰ دانشجوی پیرو خط امام که طرف دیگر واقعه بودند، تاکنون بیش از سه کتاب خاطرات منتشر نشده است. این موضوع نشاندهنده عدم توازن و معادلهنابرابری در تولید منابع است. درمورد اسناد آزادشده نیز امریکاییها، انگلیسیها و کشورهای غربی معمولاً اسناد خود را در زمانهای مختلف آزاد میکنند، درحالیکه در ایران این وضعیت وجود ندارد و اسناد آزادشدهما عمدتاً شامل اسناد امریکایی (مانند اسناد لانهجاسوسی) است که در چندین جلد منتشر شدهاند.»
تقریظ رهبر معظم انقلاب بر «ایستگاه خیابان روزولت» و توجه رسانهها به این کتاب از اهمیت زیادی برخوردار است. با پرداختن به چنین کتابهایی، اهمیت تاریخنگاری و تاریخپژوهی به شکلی دقیق و درست بیش از پیش احساس میشود. کشورهای غربی در زمینه پژوهش تاریخی و مکتوب کردن خاطرات و اتفاقات بسیار از ما جلوتر هستند و همین باعث میشود در روایت دست برتر را داشته باشند. نگارش «ایستگاه خیابان روزولت» و توجهی که به آن شد، اهمیت نوشتن چنین کتابهایی را نشان میدهد. این تجربه موفق در مورد وقایع تاریخی باید مورد استفاده قرار بگیرد و خلأهای موجود در زمینه روایتهای تاریخی را پوشش دهد. تاریخ ایران همچنان رازهای سربه مهر و مطالب گفته نشده زیادی دارد که هیچ کسی بهتر از خودمان قادر به بازگو کردنش نیست.