جوان آنلاین: تابستان امسال در ادامه روند رو به رشد ماه‌های قبل، میزان استخراج نفت و گاز طبیعی بازهم رکورد زده است. به گونه‌ای که در این فصل، رشد اقتصادی بخش نفت و گاز ایران به رکورد 25/6 درصد رسیده است و رشد اقتصادی کشور را یک تنه بالا کشیده است. در تابستان سال‌جاری چندین اتفاق مهم در صنعت نفت و گاز کشور رخ داد؛ توسعه تجارت نفت خام ایران موجب شد که تولید روزانه نفت خام ایران در تابستان به بیش از 3/5 میلیون بشکه در روز برسد و ایران به جایگاه قبلی خود در اوپک نیز رسید و به جایگاه سوم تولیدکننده اوپک دست پیدا کرده است. همچنین در این فصل، توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی بعد از ۲۴سال معطلی، در نهایت توسط پیمانکاران داخلی و با تکیه بر فناوری داخلی به بهره‌برداری رسید و تولید گاز کشور نیز روزانه ۱۵ میلیون مترمکعب افزایش یافته است.
رشد اقتصادی بخش نفت و گاز ایران در دو فصل نخست سال‌جاری چشمگیر بوده و آن را به موتور محرکه اقتصاد کشور تبدیل کرده است. با رشد بیش از ۲۰ درصدی در بهار ۱۴۰۲، بخش نفت و گاز سهم اصلی را به خود اختصاص داده است و هشت درصد از رشد کل اقتصاد ایران را به خود اختصاص داده است. این آمار نشان دهنده موفقیت ایران در تجارت انرژی و توسعه ظرفیت استخراج نفت و گاز با پیشی گرفتن از سایر بخش‌های اقتصاد است. علاوه بر این، در فصل تابستان نیز شاهد رشد چشمگیر در بخش نفت و گاز ایران با سطوح استخراج رکوردشکنی بوده است. این رشد به طور قابل توجهی به رشد اقتصادی کل کشور کمک کرده و آن را یک تنه افزایش داده است. چندین رویداد مهم در شکل‌گیری این رشد در صنعت نفت و گاز نقش داشته است.
گزارش مرکز آمار در زمینه رشد اقتصادی نشان از تداوم رشد اقتصادی مثبت و نزدیک به هشت درصدی اقتصاد ایران دارد. به گونه‌ای که در سه ماهه تابستان امسال، محصول ناخالص داخلی (GDP) به قیمت ثابت سال ١٣٩٠، برابر ۲۱۹ هزار میلیارد تومان با نفت و ۱۸۵ هزار میلیارد تومان بدون احتساب نفت رسیده است. در حالی که رقم مذکور در مدت مشابه سال قبل با نفت ۲۰۴ هزار میلیارد تومان و بدون نفت ۱۷۷ هزار میلیارد تومان بوده که نشان از رشد ۱/۷ درصدی محصول ناخالص داخلی با نفت و ۲/۴ درصدی محصول ناخالص داخلی بدون نفت در تابستان سال ١٤٠٢ دارد. اقدامات متفاوتی در تابستان ۱۴۰۲ به وقوع پیوسته است که موجب شده است که اولاً، تجارت نفت خام ایران توسعه قابل توجهی را تجربه کرده است که منجر به تولید روزانه بیش از ۵/۳ میلیون بشکه در روز در طول تابستان شده است. این دستاورد ایران را واداشت تا جایگاه قبلی خود را در سازمان کشور‌های صادرکننده نفت (اوپک) پس بگیرد و جایگاه سوم را در بین تولیدکنندگان اوپک حفظ کرده است. چنین بهبودی در تولید و تجارت نفت خام نشان‌دهنده اثربخشی استراتژی‌ها و سیاست‌های ایران در این بخش است.
همچنین، تکمیل فاز ۱۱ پارس جنوبی پس از ۲۴ سال معطلی برای پیمانکاران خارجی، با کمک توان داخلی به بهره‌برداری رسید که نقطه عطف مهمی برای بخش نفت و گاز ایران بوده است. این پروژه با تکیه بر فناوری داخلی توسط پیمانکاران داخلی با موفقیت به بهره‌برداری رسید. در نتیجه تولید گاز کشور ۱۵ میلیون متر مکعب در روز افزایش یافت. این دستاورد نه تنها عرضه انرژی داخلی ایران را تقویت می‌کند، بلکه جایگاه این کشور را به عنوان یک بازیگر اصلی در تجارت انرژی منطقه‌ای و بین‌المللی افزایش می‌دهد.
رشد بخش نفت و گاز ایران پیامد‌های گسترده‌ای برای این کشور داشته است. از نظر اقتصادی، به موتور توسعه کلی اقتصادی ایران تبدیل شده است و نقشی حیاتی در دستیابی به سطوح بالای رشد اقتصادی ایفا می‌کند. این رشد به ایجاد شغل، افزایش درآمد و بهبود استاندارد‌های زندگی برای مردم ایران تبدیل شده است. علاوه بر این، موفقیت ایران در بخش نفت و گاز، جایگاه این کشور را در بازار جهانی انرژی تقویت کرده است. ایران با افزایش سطح تولید و تقویت تجارت خود به یک بازیگر مهم در مذاکرات و گفتگو‌های انرژی تبدیل شده است. این کشور را قادر می‌سازد تا در سیاست‌های انرژی بین‌المللی سهم بیشتری داشته باشد و از منابع خود برای دستاورد‌های سیاسی و اقتصادی استفاده کند. دستاورد‌های بخش نفت و گاز را می‌توان به عوامل متعددی نسبت داد. اولاً، ذخایر عظیم نفت و گاز ایران، پایه محکمی برای رشد و توسعه فراهم کرده است. این ذخایر، همراه با فناوری‌های پیشرفته استخراج، ایران را قادر ساخته است که سطح تولید خود را افزایش دهد و بازار‌های جدید را کشف کند.
علاوه بر این، تعهد ایران به ظرفیت‌سازی داخلی و اتکا به پیمانکاران و فناوری‌های داخلی نقش مهمی در رشد این بخش داشته است. ایران با ارتقای توانمندی‌ها و تخصص‌های داخلی توانسته است وابستگی به نهاد‌های خارجی را کاهش دهد و پایداری صنعت نفت و گاز خود را تضمین کند. علاوه بر این، موقعیت جغرافیایی استراتژیک ایران برای تجارت و صادرات انرژی مفید بوده است. ایران که در خاورمیانه واقع شده است، موقعیت خوبی برای تأمین انرژی کشور‌های همسایه و فراتر از آن دارد و به عنوان یک قطب کلیدی انرژی در منطقه عمل می‌کند. این مزیت جغرافیایی به ایران این امکان را داده است که بازار‌های صادراتی خود را متنوع کرده و تأثیر تحریم‌های بین‌المللی بر بخش انرژی خود را کاهش دهد.
بخش نفت و گاز ایران در چند وقت اخیر رشد چشمگیری داشته و نقش مهمی در توسعه اقتصادی کشور ایفا کرده است. دستاورد‌های این بخش از نظر تولید، تجارت و نفوذ منطقه‌ای، رشد کلی اقتصادی ایران را افزایش داده و موقعیت آن را در بازار جهانی انرژی ارتقا داده است.
تحول در رشد اقتصادی کشور در سال ۱۴۰۲ با پیشرانی بخش نفت و گاز
عبدالعلی رحیمی مظفری عضو کمیسیون انرژی مجلس در مورد اثر سیاست‌های دولت در بحث خنثی‌سازی تحریم‌ها در افزایش میزان درآمد‌های نفتی، به «جوان» می‌گوید: «اتفاقاتی که در دولت سیزدهم افتاد نگاه متفاوت به سیاست خارجی بود دولت قبل بیشتر سیاست‌هایشان را حول محور اروپا و رسیدن به نظری که رابطه با امریکا بود پیش می‌گرفت ولی دولت جدید از همه ظرفیت‌هایش در همه عرصه‌ها استفاده کرد و صرفاً وزارت خارجه را با یک دیدگاه سیاسی نگاه نکرد بلکه سایر وزارتخانه‌ها را در حوزه صنعت، اقتصاد و انرژی نیز وارد عرصه دیپلماسی کرد و وزارتخانه‌های، چون نفت و نیرو را مأمور دیپلماسی کرد.»
عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی می‌افراید: «دولت سیزدهم در حوزه دیپلماسی انرژی اقدامات موفقی داشت. دولت در حوزه صادرات تکنولوژی در دو حوزه نفت و گاز، بحث دانش بنیان‌ها و استفاده از این ظرفیت ورود خوبی داشت. در بحث سواپ انرژی چه زنده کردن قرارداد‌های گاز با ترکمنستان و انعقاد قرارداد‌های با کشور‌های مثل قطر اتفاقات متفاوتی افتاد.»
وی تأکید می‌کند: «تبادلاتی که با کشور‌های همانند ونزوئلا داشتند و راه‌اندازی پالایشگاه‌های فراسرزمینی همه اتفاقاتی بود که باعث شد جهش متفاوتی نسبت به دولت قبل در حوزه دیپلماسی غیر سیاسی در عرصه خارجی اتفاق بیفتد. وقتی نگاه ما به موضوعات اقتصادی باشد و دیپلماسی‌مان اقتصادی باشد قطعاً می‌توانیم در عرصه‌های سیاسی هم موفق عمل کنیم.»
رحیمی مظفری می‌گوید: «امروز رویکرد دنیا در بحث روابط اقتصاد محور است و دیگر گسترش‌های سرزمینی و توسعه سرزمینی در دنیا جایگاهی ندارد. اینکه کشوری بخواهد برود کشور دیگری را غصب کند و فراسرزمینی سرزمین‌ها را غصب کند دیگر منسوخ شده است. در حوزه‌های استعماری الان با توجه به شرایط دنیا اگر استعماری هم باشد در حوزه اقتصادی است و محوریت استعماری‌شان بحث‌های اقتصادی است و به همین دلیل اگر بتوانیم دیپلماسی‌مان را در حوزه‌های که بتوانیم اقتصاد کشور را تغییر دهد ورود کنیم موفق‌تر خواهیم بود.»
وی خاطر نشان می‌کند: «رویکرد متفاوت دولت سیزدهم که باعث موفقیت‌اش بود همین نگاه بود که سایر وزارتخانه‌ها از جمله وزارت نفت هم وارد عرصه دیپلماسی اقتصادی شوند. در حوزه نفت و گاز با تحول بسیار بزرگی همراه بودیم و این بخش به پیشران اقتصادی کشور تبدیل شده است و رشد اقتصادی کشور در بهار و پاییز سال‌جاری مرتبط با رکوردشکنی بخش نفت و گاز بوده است.»
بازارسازی مناسب و سرمایه‌گذاری قابل توجه
هادی بیگی‌نژاد عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه اثر سیاست‌های دولت در بحث خنثی‌سازی تحریم‌ها را در افزایش میزان درآمد‌های نفتی می‌بینم به «جوان» می‌گوید: «از مهم‌ترین کار‌های که در این دولت در بخش نفت وگاز انجام شده است انتقال و صدور خدمات فنی و مهندسی است که در زمینه پالایشگاه‌سازی انجام شده است. وقتی ما پالایشگاه‌سازی را در خارج از کشور انجام می‌دهیم قطعات مورد نیاز را هم از داخل به آنجا می‌بریم.»
وی می‌افزاید: «در زمینه فروش نفت توانستیم آنچه که تولید می‌کنیم بفروشیم یعنی نفتی نداریم که بگوییم مانده است. سال‌های ۹۵و ۹۶ نزدیک ۳ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه نفت را می‌توانستیم صادر و بفروشیم وقتی که درگیری ایران با ترامپ به‌وجود آمد این میزان افت کرد و در چاه‌ها را بستند چرا که نمی‌توانستیم نفتی را که تولید می‌کنیم بفروشیم. اما الان هر چه تولید می‌کنیم می‌فروشیم پس بازار یابی و مشتری پیدا کردن و فروش نفت در این دولت به خوبی انجام شد.»
عضو کمیسیون انرژی با اشاره به بحث بازگشت ارز ادامه می‌دهد: «در حال حاضر ارز آنچه را که می‌فروشیم می‌گیریم درست است که سختی‌ها و تخفیفاتی دارد و شرکت‌های این وسط پول می‌گیرند که کار را انجام بدهند که طبیعی است این اتفاق بیفتد ولی با این وجود آن پولی که باید برگردد برمی‌گردد این‌ها باعث شده است که در حوزه نفت و گاز موفق باشیم و رشد قریب به ۲۰ درصد را داشته باشیم.»
بیگی نژاد تأکید می‌کند: «در سال‌جاری با توجه به بازارسازی مناسب صورت گرفته و سرمایه‌گذاری قابل توجه وزارت نفت در توسعه صنعت نفت و گاز، توانستیم بخش نفت و گاز را به بخش پیشران اقتصادی ایران تبدیل کنیم و رکوردشکنی انجام شد ولی تداوم پیشران اقتصادی بودن حوزه نفت وگاز به این بستگی دارد بتوانیم سرمایه‌گذاری متناسب داشته باشیم که مسئله مهمی است و باید اتفاق بیفتد تا شاهد تداوم رشد این بخش مهم از اقتصاد کشور باشیم.»
وی خاطرنشان می‌کند: «پالایشگاه سازی، ترانزیت و سواپ گاز باید اتفاق بیفتد که اگر این کار صورت بگیرد آنوقت می‌توانیم خارج از این‌ها هم برویم. اگر فروش نفت و صدور خدمات فنی را بیشتر کنیم و برای موارد جدید قدم برداریم قطعاً رشدمان بیشتر می‌شود.»
جمع‌بندی
روز‌های گذشته آمار مربوط به رشد اقتصادی فصل تابستان منتشر شد که نشان می‌دهد در تابستان امسال در ادامه روند روبه رشد ماه‌های قبل، میزان استخراج نفت و گاز طبیعی بازهم رکورد زده است. به گونه‌ای که در این فصل، رشد اقتصادی بخش نفت و گاز ایران به رکورد ۶/۲۵ درصد رسیده است و رشد اقتصادی کشور را یک تنه بالا کشیده است. در تابستان سال‌جاری چندین اتفاق مهم در صنعت نفت و گاز کشور رخ داد؛ توسعه تجارت نفت خام ایران موجب شد که تولید روزانه نفت خام ایران در تابستان به بیش از ۵/۳ میلیون بشکه در روز برسد و ایران به جایگاه قبلی خود در اوپک نیز رسید و به جایگاه سوم تولیدکننده اوپک دست پیدا کرده است. همچنین در این فصل، توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی بعد از ۲۴ معطلی، در نهایت توسط پیمانکاران داخلی و با تکیه بر فناوری داخلی به بهره‌برداری رسید و تولید گاز کشور نیز روزانه ۱۵ میلیون مترمکعب افزایش یافته است.
