پدیده عجیبی است. فکر کن هم بدبو باشی، هم بیخاصیت، هم مضر، اما بازهم دیگران از تو فاصله نگیرند. چرا؟! صرفاً وابستگی. همه چیز از یک تعارف شروع میشود یا شاید هم قرار گرفتن در جمعی که چند نفری سیگار لای انگشت دارند و هوس میکنید از دیگران جا نمانید. کافی است یک نفر بگوید «ای بابا دود را باید قورت بدهی». همین یک جمله و چند بار تمرین و سرفه کافی است تا شما یک سیگاری تمامعیار شوید؛ بوی نامطبوعی که همواره با شما همراه است و تا ساعتها نمیرود. هنوز درگیر رهایی از بوی سیگار اول هستید که کمبود نیکوتین شما را رهنمون به آتش زدن نخ دوم میکند و این چرخه ادامه دارد.
به خود که بیایید اثرات نامطلوب سیگار در کوتاهمدت مشهود میشود؛ لبهایی کبود، دندانهایی زرد، پوستی چروک و زیر چشمانی سیاه! وابستگیای که باعث خواهد شد بعد از مدتی اطرافیان شما هم سیگاری بودنتان را متوجه شوند و در نهایت روح شما آنچنان تعلق خاطری زیر چرخه عادت پیدا میکند که رهایی از آن به سادگی ممکن نیست. خوشحال میشوید یک نخ، غمگین میشوید یک نخ، ناراحت هستید یک نخ، استرس دارید نخ دیگر. صحبت از غم، شادی و استرس نیست، صحبت از عادتی است که ترک آن دشوارترین خواهد بود.
شما بیدلیل سیگاری میشوید، اما با هزار دلیل هم توان کنار گذاشتن آن را ندارید، حتی اگر بدانید چند دقیقه دیگر بر اثر سیگار از دنیا خواهید رفت، اما باز هم قادر به رهایی از آن نیستید.
اثرات کوتاهمدت این بیخاصیت مضر تا حدی است که گفته میشود ۷۰ درصد سیگاریها تمایل به ترک دارند، اما موفق به کنار گذاشتن آن نمیشوند. کسانی که تصمیم به ترک میگیرند، ارادهای ستودنی دارند که تا ابد ترک آن را برای خود افتخار میدانند. کارشناسان تغذیه و پزشکان درمانگر اعتیاد معتقدند رهایی از مواد دخانی هم نیاز به گذراندن دورههای ترک دارد. شاید باورتان نشود، اما شما به سیگار اعتیاد پیدا میکنید، بیآنکه توان پذیرش آن را داشته باشید! تابستان میگویید زمستان و زمستان میگویید تابستان کنار میگذارم.
ناتوانی از ترک عادت از زمانی به بعد شما را به سمت توجیهتراشی سوق میدهد. مثلاً با خودتان میگویید «ای بابا آخرش که باید مرد، حالا با سیگار بمیریم» یا اینکه «از دنیا که میکشیم، چرا سیگار نکشیم.» بیان چنین حرفهایی در یک کلام خلاصه میشود: «شما به نیکوتین سیگار اعتیاد پیدا کردهاید.»
اکثر این مصادیق را برای قلیان هم میتوان تعریف کرد و نکته تلخ ماجرا این است که بسیاری از افراد سیگاری از قلیان شروع کردند، قبح ماجرا شکست و سیگاری شدند. همچنین بسیاری از افراد معتاد به مخدرهای مختلف صنعتی و سنتی از همین سیگار شروع کردهاند.
به بهانه ۱۰ خرداد روزجهانی بدون دخانیات سراغ سه دسته افراد درگیر با واژه «سیگار» رفتیم؛ کسانی که سیگاری هستند، کسانی که ترک کردند و اطرافیان افراد سیگاری که در تعامل نزدیک با آنها هستند.
از خانواده چند فرد سیگاری در مورد سیگاری بودن سؤال کردیم و جوابها را بخوانید:
دختر سیگاری: بابا کمتر سیگار بکش، لازمت دارم.
همسر سیگاری: داد از بوی بد!
پسر سیگاری: پدرم قبح دود را برایم شکست!
مادر سیگاری: دلم میسوزد.
برادر سیگاری: خودم مقصر بودم.
پدر سیگاری: نگران روزهایی هستم که من کنارش نیستم.
همسر سیگاری: امان از سرفههای شبانه.
بعد از این سراغ دو گروه رفتیم که دسته اول افراد سیگاری و دسته دوم کسانی بودند که ترک کردند. در حالت کلی یک سؤال پرسیدیم که چرا سیگار و چرا ترک؟!
- چرا سیگار نه؟!
- حال میکنم باهاش.
- آرومم میکنه.
-، چون بیشعورم.
-، چون نمیخوام خیلی عمر کنم.
- رفیق تنهاییهامه.
- عادت.
- سیگار نکشم چه کار کنم؟
- دلم میخواهد سیگار را ترک کنم، اما میترسم دوستان سیگاری هم مرا ترک کنند!
- سیگار را ترک کنم، رفقای سیگاری را چه کار کنم؟!
- دلم میخواد ترک کنم، اما بهونه زنده موندنم سیگاره، چون به عشق همین دود از خواب بیدار میشم.
- دلم برای همسرم میسوزد.
- اراده ترک ندارم.
- بالای ۱۰۰ بار خواستم ترک کنم و نشد.
- اگر کسی قصد ترک دارد، شرایط سیگار کشیدن را برای خود سخت کند.
- برای ترک دل بکن از رفیق سیگاریت.
- قید جمعهای رفاقتی را برای دخترم زدم.
- از سرفههای مکرر خسته شدم.
- اراده خودم را برای ترک دوست دارم.
- اول شما او را میکشید و از جایی به بعد او شما را میکشد و رها نمیکند تا اینکه میکشد.
- یک جمله مرا تکان داد و این بود: هر قدر دیرتر ترک کنی، خاطره بیشتری با سیگار میسازی و به مراتب با هر خاطره، ترک برای تو دشوارتر میشود، در نتیجه تصمیم گرفتم سیگار را کنار بگذارم، چون ترسیدم به مرور زمان بیشتر درگیر شوم.
- هزار بار اراده، هزاربار شکستن.
- ترک عادت موجب مرض است.
- به کسانی که ترک کردند، حسودی میکنم.
- بیانگیزگی، بیپولی، بدبختی.
- عادت ولاغیر.
- ترک کردم، چون بیپول بودم.
- به غیرسیگاریها حسودی میکنم.
آدمیزاد موجود عجیبی است. چرا باید بداند فعلی غلط است، اما بازهم اصرار به انجام آن داشته باشد؟!