بسیاری از صنایع ایران عملاً مونتاژکار هستند و وابستگی بسیاری به واردات و دلار دارند. اگر صنعت کشور به سمت دانش‌بنیان شدن برود، وابستگی کمتر می‌شود و برای مبادلات صنعتی و تجاری، نیازمند دلار کمتری خواهیم بود. اگر بتوانیم در قانونگذاری، اجرا و حمایت از دانش‌بنیان قدم برداریم، قطعاً در بازه زمانی پنج‌ساله، صنعت متحول خواهد شد.
مصطفی نخعی، عضو کمیسیون انرژی مجلس در گفتگو با «جوان» با اشاره به ضرورت بازطراحی صنعتی کشور از مسیر دانش‌بنیان‌شدن اقتصاد ملی گفت: «ما در حوزه‌های انرژی و معدن ظرفیت‌های زیادی در کشور داریم، اما در بسیاری از اوقات عملاً خام‌فروشی انجام می‌دهیم و نسبت به تکمیل زنجیره ارزش‌افزوده همت لازمی که باید وجود داشته باشد، متأسفانه وجود ندارد که یکی از دلایل عمده آن، نبود تکنولوژی است که باعث به وجود آمدن این شرایط شده است.»
وی با اشاره به نقش شرکت‌های دانش‌بنیان برای جلوگیری از خام‌فروشی اظهار داشت: «شرکت‌های دانش‌بنیان در انتقال و خلق تکنولوژی می‌توانند بسیار کمک کنند تا بتوان زنجیره ارزش افزوده را در این بخش‌ها فعال کرد. مقام معظم رهبری سال ۱۴۰۱ را هم سال «تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین» نامگذاری کردند، بنابراین اگر تلاش بیشتری در ارتباط با فضادادن بیشتر به شرکت‌های دانش بنیان، حمایت‌های مختلف از جنس مالی و غیرمالی و استفاده از ظرفیت نخبگان صورت بگیرد، به طور واقعی می‌توانیم شرایط بهتری را در کشور
ایجاد کنیم.»
عضو کمیسیون انرژی مجلس در بخش دیگر صحبت‌های خود به حوزه قوانین اشاره کرد و گفت: «دلیل دیگر به حوزه قوانین ما باز می‌گردد، یعنی باید به گونه‌ای قانونگذاری کنیم تا جذابیت ایجاد شود و مجموعه‌ها به سمت تکمیل زنجیره و ایجاد ارزش افزوده بیشتر بروند. مجلس یازدهم در این زمینه اقدامات خوبی انجام داده است. مثلاً در سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ در حوزه عوارض و صادرات موادخام، قانونگذاری خوبی در بودجه انجام شد و همچنین در حوزه ماشین‌آلات و مواداولیه وارداتی، معافیت‌های گمرکی را برداشتیم و قانون دانش‌بنیان‌ها و تصویب آن در مجلس از جمله اقدامات مهمی در راستای حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان بود و هنوز ظرفیت‌های زیادی در کشور داریم که می‌توانیم با تکیه بر آن‌ها اقتصاد کشور را به سمت اقتصاد دانش‌بنیان ببریم؛ کشور‌های توسعه‌یافته مدت‌هاست وارد این حوزه شده‌اند و سهم عمده‌ای از توسعه یافتگی آن‌ها به همین شرکت‌های دانش‌بنیان و حرکت به سمت دانش بنیان شدن در بخش‌های مختلف
باز می‌گردد.»
نخعی ادامه داد: «کشور‌های در حال توسعه، چون معمولاً ذخایر خدادادی ندارند، مواد نیمه‌خام را از کشور‌هایی مثل ایران تأمین و با تکیه بر همین دانش‌بنیان خلق ثروت می‌کنند‌و کشور‌هایی مثل هند و برزیل در چند سال اخیر با تکیه بر دانش‌بنیان‌ها به رشد خوبی رسیدند؛ ظرفیت‌های ما هم بسیار بیشتر از این کشورهاست، چراکه ما منابع زیادی در اختیار داریم و اگر بتوانیم به طور واقعی در قانونگذاری، اجرا و حمایت از دانش‌بنیان‌ها قدم‌های خوبی برداریم قطعاً به توفیق بسیاری می‌رسیم، چراکه در بخشی از حوزه‌ها، شعار‌های زیادی داده می‌شود، اما در عمل حمایت‌های لازم را شاهد نیستیم. شرکت‌های دانش‌بنیان و نخبگان همواره از شرایط موجود خصوصاً بروکراسی اداری گله‌مند هستند و گرفتارشدن در روند بروکراسی اداری آن‌ها را ناامید می‌کند، بنابراین حمایت‌ها باید عملی و واقعی باشد و همچنین مدیرانی که در حوزه دانش‌بنیان‌ها حمایت‌های واقعی داشتند، تشویق کنیم و با مدیرانی که ضعیف عمل کردند، برخورد شود.»
وی در پایان خاطرنشان کرد: «بسیاری از صنایع ما عملاً مونتاژکار هستند و صنعت به معنای واقعی نیست. وقتی در دنیا صحبت از صنعت می‌کنید مولد بوده و طرح‌های مختلف تحقیق و توسعه برای ارتقای کیفیت محصولات خود دارند، اما ما در این خصوص، فقر جدی در صنعت خودمان داریم، بنابراین وقتی صنعتی در این حوزه‌ها فقر دارد، حتماً وابسته به خارج از کشور است و وقتی وابسته شد، حتماً نیازمند دلاریزه شدن است، اما اگر صنعت کشور را به سمت دانش‌بنیان شدن ببریم، افزایش سهم دانش‌بنیان‌ها در صنعت به همان نسبت وابستگی را کمتر می‌کند؛ وابستگی کمتر هم به معنای دلاریزه شدن کمتر است، یعنی برای مبادلات صنعتی و تجاری، نیازمند استفاده کمتری از دلار هستیم و استقلال داریم، بنابراین اگر سهم دانش بنیان را در صنایع خودمان افزایش دهیم به همان نسبت می‌توانیم وابستگی را کمتر کنیم که به نفع اقتصاد کشور است.»
مصطفی نخعی عضو کمیسیون انرژی مجلس
