مهره ها که گاهی به تنهایی و گاهی همراه با واشر در اتصالات بسته میشوند در واقع تکمیل کننده اتصال پیچ هستند. آنچه کمتر مورد توجه قرار میگیرد اهمیت مهره و سختی و تنسایل آن در اتصال می باشد چرا که بر خلاف تصور عمومی در تکمیل اتصال پیچ سختی و مقاومت دنده های مهره از اهمیت بالاتری نسبت به خود پیچ قرار میگیرد. مهره ها نیز مانند پیچ ها دارای دنده های میلیمتری و اینچی هستند و طبق استاندارد های مختلفی تولید و عرضه میشوند. مهره های استاندارد که بر روی پیچ های شش گوش بسته میشوند معمولا طبق استاندارد های DIN934 , DIN6915 تولید میشوند. مهره ها نیز از گرید های مختلفی از آهن، فولاد و استنلس استیل تولید میشوند که هر یک خواص مکانیکی ویژه ای را به مهره می دهند.
مهره های صنعتی در اشکال مختلفی تولید می شوند که برخی از آنها از جمله مهره های خروسکی بدون نیاز به آچار و بصورت دستی متصل می شوند. استاندارد های مختلفی برای تولید انواع مهره های صنعتی تبیین می شوند که اغلب استاندارد های ابعادی بوده و از ارتفاع مهره، نوع دنده ها و پخ زنی های دنده ها صحبت می کنند. برخی از پر کاربرد ترین انواع مهره به قرار زیر هستند.
مهره کاسه نمدی Nylon insert nut: مهره کاسه نمدی یکی از زیر مجموعه‌های مهره‌های صنعتی است که اغلب به شکل شش گوش و گاهی بصورت چهارگوش نیز تولید میشود. مهره Nut بصورت کلی بخشی مهم از اتصالات پیچ و مهره‌های صنعتی محسوب میشود که در اتصالات پیچ شش گوش، آلن و پیچ‌های متری مورد استفاده قرار میگیرد. مهره کاسه نمدی از نظر هندسی شباهت‌هایی به مهره شش گوش داشته و با بکارگیری آچار بکس و یا فرانسه اتصال پیدا می‌کند با این تفاوت که در قسمت بالایی دارای یک لبه منحنی که نگهدارنده یک واشر پلاستیکی (گاهی لاستیکی) می‌باشد. مهره کاسه نمدی تا سایز M۷۲ نیز تولید شده و دارای کاربری گسترده‌ای در اتصالات ماشین آلات صنعتی و تجهیزات هیدرولیکی دارد.
مهره شش گوش Hex nut: مهره‌های شش گوش پر مصرف‌ترین نوع مهره در اتصالات انواع پیچ‌های صنعتی هستند. مهره‌های شش گوش از گرید‌های مختلف آهنی، فولادی و استیل و طبق استاندارد DIN۹۳۴ تولید میشوند. مهره‌های شش گوش HV نیز استاندارد دیگری از مهره‌های شش گوش هستند که طبق استاندارد DIN۶۹۱۵ تولید میشوند. مهره‌های شش گوش که سایز آنها بر خلاف پیچ شش گوش از داخل و بر روی دنده‌ها اندازه گیری میشوند گاهی همراه با واشر و گاهی بدون واشر‌ها اتصال پیدا می‌کنند. گرید مهره شش گوش در اتصال بر روی پیچ‌های شش گوش و پیچ آلن از گریدی برابر و یا بالاتر انتخاب میشود.
مهره سر بسته Cap Nut: مهره سر بست که در زبان انگلیسی به Cap Nut شناخته میشود نوعی مهره صنعتی می‌باشد که از دو بخش تشکیل شده است، بخش شش گوش و یک سری یا کلاهک که شبیه به یک گنبد یا Dome طراحی شده است. مهره سر بسته بر خلاف مهره‌های شش گوش ساده که تا بسته شدن کامل بر روی پیچ و ایجاد تنش اتصال پیش می‌روند دارای یک حداکثر ارتفاع اتصال هستند و با دارا بودن یک گند بسته بر روی سطح بیرونی پیچ می‌نشینند. مهره سر بسته در گرید‌های آهنی، خشکه و استنلس استیل تولید شده و در سایز‌های M۴ الی M۲۴ مورد استفاده قرار میگیرد.
مهره خروسکی Wing nut: مهره خروسکی یا پروانه‌ای که در زبان انگلیسی به Wing Nut شناخته میشود نوعی مهره صنعتی می‌باشد که دارای دو بال یا سطوح مسطح در هر طرف می‌باشد که قابلیت اتصال بصورت دستی و بدون نیاز به آچار‌های مخصوص را میسر می‌سازد. مهره‌های خروسکی اغلب برای کاربری‌های سبک مورد استفاده قرار می‌گیرند و قابلیت اتصال بر روی انواع پیچ‌های شش گوش و آلن و همچنین با دنده‌های مناسب بر روی پیچ‌های ماشینی نیز اتصال پیدا می‌کنند. مهره خروسکی در سایز M۴ الی M۲۴ میلیمتر در دستگاه استاندارد بین المللی قابل عرضه هستند.
انواع دنده های مهره ها
دنده زنی مهره ها با بکارگیری قلاویز صورت می پذیرد. اما انواع مختلفی از دنده ها را برای مهره های صنعتی می توان ترسیم کرد که نوعی دسته بندی بر حسب دیمانسیون دنده زنی می باشد که از این منظر می توان مهره ها را در دو دسته اصلی مهره های میلیمتری و مهره های اینچی دسته بندی کرد. مهره های میلیمتری طبق استاندارد ابعاد بین المللی SI با دنده های میلیمتری تولید شده و بر روی پیچ هایی که دارای دنده میلیمتری هستند مانند پیچ شش گوش DIN933 و یا آلن DIN912 اتصال پیدا می کنند. دنده هایی با ابعاد اینچی اغلب بر روی پیچ های استاندارد ASTM که با دنده های اینچی تولید می شوند اتصال پیدا می کنند.
نوع دیگری از دسته بندی ها برای دنده های مهره ها قابل تعریف می باشد که بر حسب طول گام و عمق دنده صورت می پذیرد که به قرار زیر هستند.
- مهره های دنده درشت Coarse thread: اغلب مهره های صنعتی از جمله مهره های شش گوش، سر بسته و خروسکی با دنده های درشت تولید می شوند. در واقع تمامی گرید های پیچ و مهره قابلیت کاربری با دنده های درشت را دارند. مزیت اصلی مهره های دنده درشت سادگی بیشتر در تولید، امکان تولید تمام گرید های فولادی و استیل بوده و نقطه ضعف آنها تلرانس ابعادی بالا و درجه لقی بالا می باشد.
- مهره های دنده ریز Fine Thread: دنده های ریز تنها برای پیچ و مهره های فولادی در گرید های بالا یعنی خشکه و بالاتر مورد استفاده قرار می گیرند. درجه لقی این دسته از مهره ها نسبت به مهره های دنده ریز کمتر و دقت تولید آنها بالاتر می باشد. دلیل عدم تولید مهره های آهنی در گرید های پایین بصورت دنده ریز سایش، خوردگی و از بین رفتن سریع دنده ها تحت تنش های فشاری و کششی می باشد.
اتصال اصولی مهره بر روی پیچ
برای اتصال اصولی و مهندسی مهره بر روی پیچ در کل ملزم به رعایت سه نکته اصلی هستیم. نکته اول انتخاب گرید یا کلاس مهره می باشد که می بایست مطابق با گرید پیچ و حتی یک درجه بالاتر باشد. بدین معنا که برای اتصال مهره بر روی پیچ فولادی خشکه کلاس 8.8 نمی توان از مهره کلاس 5.6 استفاده نمود و می بایست از مهره کلاس 8 و یا حتی 10 استفاده نماییم.
نکته دوم در اتصال اصولی مهره در اصل در انتخاب پیچ می باشد بدین گونه که طول پیچ می بایست بگونه ای انتخاب شود که پس از اتصال کامل مهره بر روی پیچ حداقل یک رزوه بصورت کامل بیرون از مهره قرار گیرد. در اصول مهندسی تعداد 2 و 3 رزوه پیچ نیز قید شده اند. این امر بدین علت است که اوله با درگیر شدن کامل رزوه های مهره و پیچ اتصال در برابر تنش های کششی مقاوم تر می شود و در صورتیکه طول پیچ به اندازه ای نباشد که مهره بصورت کامل بر روی پیچ سوار شود قابلیت کششی اتصال به شدت کاهش می یابد.
نکته سومی که در اتصال صحیح مهره بر روی پیچ می بایست مد نظر قرار گیرد اعمال تنش کافی در اتصال بگونه ای که اولا مهره کاملا بر روی سطح کار قرار گیرد و ثانیا از برش دنده های مهره جلوگیری شود است. برای اطمینان از ایجاد اتصال با تنش استاندارد در اغلب اتصالات پیچ و مهره ای از واشر فنری استفاده می شود.
این مطلب تبلیغاتی است.
