یکی از دوران حساس در رشد فرزندان، دوران نوجوانی است. حساسیت‌های خاص این سن برای فرزندان در جنسیت دختر و پسر متفاوت است، اما اندازه این حساسیت‌ها تا حدی بالاست که کلیت‌هایی را شامل خواهد شد. در مواجهه صحیح با یک فرزند نوجوان باید تلاش بسیاری کرد، چراکه فرزندان در این سن نسبت به تک‌تک جملات حساسیت دارند و گاهی بیان یکسری جملات یا رفتار‌ها موجب رویگردانی آن‌ها از خانواده خواهد شد.
در این مطلب شما را با مهم‌ترین حساسیت‌های نوجوانان آشنا خواهیم کرد. همچنین در ادامه دو نکته مهم را برای ایجاد صمیمیت با نوجوانان به شما پیشنهاد خواهیم داد. ۱۱ عامل مخرب را در ارتباط‌گیری با نوجوان به شما خواهیم گفت و در نهایت به عبارات مخرب و مانع ارتباط‌گیری اشاره می‌کنیم.
۱) مهم‌ترین حساسیت‌های نوجوانان
*نگاه به او به عنوان کودک: بسیاری از دلسوزی‌های پدران و مادران برای نوجوان، این پیام را دارد که به او به دیده کودک نگریسته می‌شود.
*مقایسه: نوجوان از اینکه او را با دیگران (خواهر، برادر، فرزندان، نزدیکان یا همسالان) مقایسه کنید، متنفر است.
*تبعیض: تبعیض بین نوجوان و دیگر خواهر و برادران، نوجوان را دلخور می‌کند.
*بی‌اعتمادی: بسیاری از سؤالات والدین از نوجوان و گوشه و کنایه‌ها، از بی‌اعتمادی به وی حکایت دارد.
۲) صمیمیت والدین با فرزندان نوجوان
*به جای پرچانگی، عمل کنید: پیام‌های والدین به فرزندان نوجوان باید کوتاه، مشخص و مستقیم باشد. از زمان‌های کوتاه برای صحبت کردن با نوجوانتان استفاده کنید، از آن‌ها پرسش‌هایی که پاسخ یک کلمه نداشته باشد، بپرسید. مثلاً بپرسید «امروز در مدرسه چه کرده‌اید؟» آنان را تشویق به صحبت کردن کنید. بعضی از نوجوانان کم حرف‌ترند و حوصله صحبت ندارند. سعی کنید آن‌ها را نیز سر شوق بیاورید تا حرف بزنند.
*جنگ و جدل را حذف کنید: پدر و مادرانی که دائم فرزند خود را کنترل می‌کنند، اجازه رشد حس استقلال و آزادی را به او نمی‌دهند، در واقع نوجوانی پرخاشگر و عصبانی پرورش می‌دهند. یکی از بهترین راه‌های مؤثر برای جلوگیری یا کاهش جنگ و جدل در خانواده این است که برای نوجوانمان روشن کنیم چه انتظاراتی از آنان داریم. والدین باید خواسته‌های خود را برای فرزندشان به روشنی مطرح و او را با ساختار‌ها و قوانین خانواده آشنا کنند.
۳) عوامل تهدیدکننده ارتباط با نوجوان
عوامل بسیاری ممکن است موجب تهدید و تخریب ارتباط والدین و نوجوانان شود که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
۱. نصیحت تکراری ۲. تذکر مداوم ۳. سرزنش ۴. منت گذاشتن ۵. مقایسه کردن ۶. جر و بحث کردن ۷. برچسب منفی زدن ۸. پیش‌بینی منفی (نفوس بد) ۹. گله و شکایت مداوم ۱۰. اظهارنظر کردن قبل از اینکه از شما نظری خواسته باشند. ۱۱. اظهارنظر در اموری که تخصص آن را نداریم.
۴) جمله‌های مخربی که نباید به نوجوانتان بگویید
نوجوانان روحیه بسیار حساسی دارند پس بهتر است از گفتن جمله‌های مشابه عبارات زیر به آنان پرهیز کنید:
* بزرگ‌تر که شدی، می‌فهمی: به جای به کار بردن این جمله، درباره تجربیاتی که شما را به نقطه نظر خاصی رسانده‌اند با نوجوانتان صحبت کنید.
*وقتی من به سن تو بودم، هیچ وقت...: چیزی که یک نوجوان بیشتر از هر چیزی به آن احتیاج دارد یک الگوی عینی است، کسی که تجربیاتی داشته و آزمون و خطا کرده است و می‌توان با او همذات‌پنداری کرد.
*چیزی هست که به من نمیگی؟: حرف نوجوانتان را قبول کنید. اگر نمی‌توانید حرف او را باور کنید مشکل، نبود اعتماد میان شما و فرزندتان است که بیشتر از سوی شماست و باید آن را حل کنید.
چرا نمی‌توانی مثل خواهر/ برادرت باشی؟: سعی کنید بدون استفاده از عبارت‌هایی که بوی مقایسه می‌دهد، به مشکلات موجود بپردازید.
پول که علف خرس نیست: اگر قصد شما این است که اهمیت پول و مصرف عاقلانه آن را به فرزندتان بیاموزید، بدون استفاده از عبارت‌هایی که حاکی از منت‌گذاری و نگاه از بالاست، از سطحی برابر با او در این باره صحبت کنید.
