نقل است حضرت موسی (ع) هر چه امتش را به پرستش خداوند یکتا دعوت میکرد، آنها نافرمانی میکردند؛ پس از مدتی آن حضرت شکوائیه نزد خداوند برد و از او خواست که بر کافران عذاب نازل کند. خداوند فرمود:ای موسی به امت خود بگو اگر ایمان نیاورید و به یکدیگر ظلم کنید تا یک ماه دیگر عذابی سنگین بر شما نازل خواهم کرد و همگی از گرسنگی هلاک خواهید شد! حضرت موسی، وحی الهی را به امت خود منتقل کرد. قوم آن حضرت برای اثبات خود، از دیوار خانهها سوراخ ایجاد کردند تا در هنگام سختی به داد هم برسند و این قحطی بگذرد! یک هفته، یک ماه، دو ماه از موعد نزول عذابی که حضرت موسی وعده آن را دادهبود، گذشت، اما خبری از عذاب الهی نشد. حضرت موسی علت را از خدا پرسید. خدا به او گفت: «قوم تو به هم رحم کردند! من چگونه به این قوم رحم نکنم؟»
در روزگاری به سر میبریم که بنا به دلایل مختلف، آشفتگیهای مختلفی از در و دیوار زندگی و قلب مردم میریزد. از مشکلات شخصی و خانوادگی گرفته تا فشارهای اقتصادی و معیشتی که گاهی اراده مدیریت مادی و معنوی را از هر فردی سلب میکند.
بخشی از مشکلات اقتصادی ما به خاطر اقتصاد بیمار در کشور است، بخش دیگری به تحریمها بر میگردد و بیشک بخش مهمی از آن به رفتار فرد فرد ما مربوط میشود. به ما دستور دینی دادهاند که به یکدیگر رحم کنیم، اما آیا این رفتار در همه ما وجود دارد.
پیامبر (ص) از قول خداوند میفرماید: «اگر خواهان رحمت من هستید، رحم کنید.» در حدیث معروفی از علی (ع) میخوانیم: «ارحم ترحم، رحم کن تا به تو نیز رحم کنند.»
بخش زیادی از مشکلات امروز جامعه ما در حوزه معیشت به خاطر عدم رعایت انصاف نسبت به حال دیگران است. ظلم که چیز دوری نیست. در واقع عدم رعایت انصاف در حق دیگران عین ظلم است که از تکتک ما دور نیست، اما ریشه این بیانصافی کجاست؟ بیانصافی آنجاست که فرد به حق خود خیانت میکند؛ وقتی کسی بتواند خود را نابود و با خود جنگ و دشمنی کند نباید توقع نیاز از او داشت. کسی که ظالم به خویشتن است، دیگران را زیر پا له میکند و خودشیفتگی و خودپسندیهای او تمامی ندارد.
امیرالمؤمنین علیهالسلام میفرمایند: «چگونه کسی میتواند عدالت را در حق دیگران رعایت کند، در حالی که به خودش ظلم میکند.»
کسی که ظالم به خودش است، دیگران را به راحتی نمیبیند. دروغ میگوید. تهمت میزند. تحقیر میکند و حق دیگران را میخورد. خودشیفتگی و خودپسندی او تمامی ندارد و این باعث میشود به دیگران نگاه ابزاری داشته باشد و حتی در بسیاری مواقع انسانها را نادیده بگیرد.
در روایتی آمده است: فردی در دوزخ فریاد میزند،ای خدای مهربان، مرا از آتش نجات بده. آنگاه خدا، فرشتهای را فرمان میدهد که او را از دوزخ بیرون آورده و در پیشگاه پروردگار بایستد. خدا به او میفرماید: آیا تو به یک پرنده هم رحم کردی؟
فراموش نکنیم، با مهربانی به دیگران است که رحمت خدا فرود میآید.