اثری که هم اینک در معرفی آن سخن می‌رود، بخشی از سومین مجلد از مجموعه نهضت امام خمینی، تألیف حجت‌الاسلام والمسلمین سید حمید روحانی است که به صورت جداگانه نشر یافته است. در این مجلد داستان برآمدن و فعالیت سازمان موسوم به مجاهدین خلق، مورد خوانش و تحلیل قرار گرفته است. مؤلف در دیباچه این پژوهش، در باب محتوای آن چنین آورده است:
«پیدایش چندین خیزش قهرآمیز از سوی نسل جوان مسلمان، در برهه‌ای کوتاه و کمتر از یک سال، نمایانگر رشد و گسترش اندیشه مبارزه مسلحانه در میان ملت مسلمان ایران بود که با الهام از نهضت امام و قیام خونین ۱۵ خرداد ۴۲، مبارزه و پیکار با طاغوت دوران را وظیفه خود دانسته و در این راه، از هیچ فداکاری و ازخودگذشتگی پروایی نداشتند. از این سه حرکت بزرگ که بگذریم، گروه‌های فراوان دیگری نیز دست به کار مبارزه مسلحانه شدند یا در اندیشه آن بودند تا آنجا که در دهه ۴۰، بیش از ۲۰ سازمان و گروه مسلح به چنگ ساواک افتادند که بیشتر آنان مذهبی بودند. خیزش و جنبش امت به رهبری امام، استکبار غرب و شرق و وابستگان آنان در کشور‌های اسلامی را سخت نگران و اندیشناک ساخت. جهانخواران در درازای سده‌ای تلاش کرده بودند ملت‌های اسلامی را از رهبری روحانیان دور دارند و عناصر سرسپرده، وابسته، ملی‌گرا، ماسون‌ها و کمونیست‌ها را به نام رجال سیاسی، همراه با مکتب‌های وارداتی و فرهنگ انحرافی، به عنوان رهبران ملی بازیگر میدان کنند تا اگر ملت‌های به ستوه آمده روزی و روزگاری ضد طاغوتیان و جهانخواران به پا خاستند، این رهبران قلابی و دست‌پرورده‌های استعمار بتوانند با یک سلسله مانور‌ها و ژست انقلابی و به ظاهر فریبنده، توده‌ها را به دنبال خود بکشانند و به سراب، دلخوش و سرگرم سازند و به آنان فرصت مبارزه ریشه‌ای و همه جانبه ضد جهانخواران و زورمداران را ندهند و بدینگونه منافع استکبار جهانی و رژیم‌های دست‌نشانده را پاس دارند. لیکن آنان به یکباره خود را با نهضت امام روبه‌رو دیدند که می‌رفت تا به دسیسه‌ها و نقشه‌های دیرینه آنان پایان بخشد و متولیانی را که از سوی بیگانگان برای کنترل جنبش‌های مردمی گمارده شده بودند از صحنه کنار زند و دست آنان را از سرنوشت امت اسلامی کوتاه کند. جبهه ملی و نهضت آزادی در آغاز نهضت امام با به کارگیری شگرد‌ها و ترفند‌هایی کوشیدند تا نقش خود را در کنترل آن نهضت و کشاندن توده‌ها به دنبال خود پیگیری کنند و علما و روحانیان را نیز به دنبال خود بکشند، لیکن امام گام به پیش نهاد و توده‌ها را به خیزش و جنبش واداشت که آنان را نه تنها توان کنترل آن نبود، بلکه خود نیز ناگزیر شدند برای به دست آوردن موقعیت، تندروی‌هایی از خود بروز دهند تا از قافله عقب نمانند!
با محاکمه فرمایشی سران نهضت آزادی از سوی رژیم شاه، زمینه کسب آبرو و موقعیت برای آنان فراهم آمد. لیکن نهضت امام توده‌ها را به پایه‌ای از رشد و آگاهی رسانیده بود که سران نهضت آزادی برای دم زدن از مبارزه پارلمانی و داد و ستد با رژیم شاه دیگر فرصتی نداشتند و بنابراین یا باید راه امام را برمی‌گزیدند و در صف توده‌های مسلمان پشت سرامام می‌ایستادند یا راه تسلیم و کناره‌گیری را در پیش می‌گرفتند و راه خود را از مردم جدا می‌کردند. آنچه در این دفتر می‌خوانید، زوایایی از زندگی، آرمان، اندیشه و عملکرد گروهی است که در آغاز به نام سازمان آزادی‌بخش ایران خوانده می‌شدند و پس از آنکه بنیانگذاران و سردمداران نخستین آن بازداشت شدند یا از میان رفتند، سازمان مجاهدین خلق نام گرفتند....»
