سرویس تاریخ جوان آنلاین: «کمپانی هند شرقی» واقعا یک شرکت خصوصی بود که در سال ۱۶۰۰ میلادی تأسیس شد و از ملکه انگلیس اجازه انحصاری داشت که برود با هند قرارداد‌های تجاری ببندد. از اواسط قرن ۱۸ میلادی هم وضع مالی‌اش توپ شده بود؛ از حمایت دولت انگلیس برخوردار بود و برای خودش ارتش خصوصی درست کرده بود و شروع کرد به اشغال هند. حکومت گورکانیان هند را که آخرین امپراتوری بزرگ «دوران طلایی اسلام» بود همین کمپانی هند شرقی منقرض کرد.
بعد‌ها که فعالیت کمپانی هند شرقی رو به افول گذاشت در سال ۱۸۵۸ میلادی حکومت را داد دست «راج بریتانیا» که یعنی حکومت بریتانیا در هند و رسما هند شد بخشی از امپراتوری سلطنتی بریتانیا و این وضعیت تا تجزیه شبه‌قاره هند و استقلال کشور هند ادامه داشت.
القصه، از روزی که این کمپانی هند شرقی به بازار و اقتصاد هند طمع کرد دیگر هند روی خوش ندید و جنگ‌های فرقه‌ای و طایفه‌ای و منطقه‌ای و مذهبی از همان‌موقع شروع شد؛ کار هم کار انگلیسی‌ها بود و سیاست تفرقه‌اندازی مشهورشان و این‌بار هدف، کسب ثروت بود.
ارتشی ۲۶۰ هزار نفری داشت!
کمپانی هند شرقی از هر نظر بسیار قدرتمند بود و وضعیتش در دوران اوج قدرتش این‌طوری بود: «این کمپانی نیمی از کنترل تجارت دنیا را در اختیار گرفت به‌ویژه تجارت پنبه، ابریشم، رنگ نیل، نمک، ادویه، چای و تریاک... کمپانی هند شرقی بریتانیا در اوج اقتدار خود در سال ۱۸۰۳ میلادی ارتش حرفه‌ای ۲۶۰ هزار نفری داشت که ۲ برابر نیروی زمینی بریتانیا بود».
حالا یک شرکت تجاری ارتش برای چی لازم دارد؟ وقتی شرکت تجاری انگلیسی باشد ارتش هم لازم دارد برای تصرف اراضی و حفظ منافع و اعمال قدرت در برابر رقیبان. از سوی دیگر سیاست شرکتی که رسما بر هند حکومت می‌کرد تفرقه‌اندازی بود میان هندو با مسلمان و میان اقوام و میان حکومت‌های محلی. به همین‌دلیل هر بار که گروهی از هندی‌ها علیه استعمارگران قیام می‌کردند گروهی دیگر از هندی‌ها بودند که به ارتش کمپانی هند شرقی کمک می‌کردند برای سرکوب قیام؛ و این‌طوری دوران استعمار هند و دوره فعالیت کمپانی هند شرقی با تاریخی خونبار و پر از جنگ‌های داخلی و پر از قحطی و گرسنگی و فقر برای مردم هند همراه شد.
در این دوران طولانی چه بسیار افرادی که برای استقلال هند مبارزه کردند از تیپو سلطان تا گاندی و چه بسیار کشتار‌ها که انگلیسی‌ها در هند راه‌انداختند از کشتار وسیع در جریان وقایع شورش‌های ۱۸۵۷ میلادی تا کشتار فجیع و بی‌دلیل غیرنظامیان در آمریتسار.
خرید کالای هندی با پول مالیات هندی!
کمپانی هند شرقی بیش از آنکه یک شرکت باشد یک نهاد کلاه‌برداری و شیادی بود. در واقع روش کار این شرکت در حوزه اقتصاد این‌طوری بود: «بریتانیا پیش از استعمار هند کالاهایی، چون منسوجات و برنج را از تولیدکنندگان هندی خریداری می‌کرد و به همان شیوه معمول و عمدتا با نقره، بهای آن را می‌پرداخت، درست همان‌طور که با هر کشور دیگری تجارت می‌کرد. اما اندکی بعد از آنکه کمپانی هند شرقی کنترل شبه‌قاره را در دست گرفت و تجارت هند را به انحصار خود درآورد شرایط تغییر کرد.
نحوه عملکرد این سیستم چنین بود: کمپانی هند شرقی شروع به جمع‌آوری مالیات از هند کرد و بعد حدود یک‌سوم این درآمد‌ها را برای پرداخت وجه کالا‌های هندی خریداری‌شده برای مصرف بریتانیا مورد استفاده قرار داد. به عبارت دیگر به جای پرداخت پول بابت خرید کالا‌های هندی از جیب خودشان، تجار انگلیسی این کالا‌ها را به رایگان به چنگ می‌آوردند. آن‌ها اجناس رعایا و بافندگان را با استفاده از پولی خریداری می‌کردند که از خود آنان گرفته بودند. این یک شیادی و سرقت در مقیاسی بزرگ بود... مقداری از این کالا‌ها در بریتانیا مصرف می‌شد و بقیه دوباره به نقاط دیگر صادر می‌شد... در واقع انقلاب صنعتی تا حد زیادی به این سرقت سیستماتیک از هند بستگی داشت».
این بود ماجرای کمپانی شرور هند شرقی و آنجا که به‌قول «جیسون هایکل» استاد دانشگاه لندن، تاریخ دروغ گفته بود به غربی‌ها و به دنیا اینجا بود: «در دوره زمانی ۱۷۶۵ تا ۱۹۳۸ میلادی بریتانیا در مجموع حدود ۴۵ تریلیون دلار معادل ۴۵ هزار میلیارد دلار از ثروت‌های هند را به جیب زده است. این رقم سرسام‌آوری است. برای آنکه بهتر معنای این رقم را درک کنید بد نیست بدانید که ۴۵ تریلیون دلار ۱۷ بار از کل تولید ناخالص داخلی سالانه امروز بریتانیا بیشتر است... ظهور صنعتی بریتانیا آن‌گونه که در کتاب‌های درسی به ما گفته می‌شود از دل موتور بخار و نهاد‌های مالی قدرتمند ظهور نیافته، بلکه متکی بر سرقت خشونت‌آمیز ثروت‌های سرزمین‌ها و مردمان دیگر بوده است».
