عملکرد نامناسب شورای شهر تهران در خصوص بافتهای فرسوده موجب شد تا اخیراً رئیس شورای شهر هم اعتراف کند که شورا در این زمینه ناموفق بود. چندی قبل هم عضو هیئت رئیسه شورای شهر افشا کرد که ۴۰ درصد نوسازی بافتهای فرسوده بیکیفیت بودهاست. سالانه باید ۱۲ درصد از بافت فرسوده نوسازی شود که در دوره پنجم شورای شهر این اتفاق رخ نداد و حتی به گفته رئیس شورای عالی استانها، بودجه بافت فرسوده در دوره پنجم شورای شهر اجرایی نشد.
در کل کشور ۲۰ میلیون نفر و در تهران بیش از ۴ میلیون نفر در بافت فرسوده زندگی میکنند. به همین دلیل قانون برنامه ششم توسعه تأکید زیادی بر مناسبسازی بافتهای فرسوده دارد. شورای شهر دوره پنجم پایتخت، در حالی آخرین روزهای خود را میگذراند که در حوزه بسیار مهم بافت فرسوده کارنامه نامطلوبی از خود به جا گذاشت.
فرسودهتر از قبل
در حالی اکنون شورای شهریها با پوسترهای رنگی اقدامات خود را به مردم معرفی میکنند که محسن هاشمی، رئیس شورای شهر نیز اخیراً تأیید کرد در شورای پنجم در حمل و نقل عمومی و بافت فرسوده، موفقیتهای چندانی به دست نیاوردیم؛ دو حوزهای که با زندگی میلیونها شهروند ارتباط مستقیم دارند.
بافتهای فرسوده شامل محلههای دارای ساختمانهای فرسوده، محلههایی با سکونتگاههای غیررسمی، محدودههای تاریخی نیازمند احیا، پهنههای شهری با پیشینه روستایی و پهنههای دارای کاربری ناسازگار با کاربری شهری است.
در کل کشور ۱۴۰ هزار هکتار بافت فرسوده وجود دارد که حدود ۱۵ هزار هکتار از آن در پایتخت است. مهدی چمران، رئیس دوره پیشین شورای شهر اخیراً تأکید کردهبود که طبق قانون باید سالانه ۱۲ درصد بافت فرسوده نوسازی شود و این مهم در دوره پیشین شورا بیش از ۱۲ درصد اتفاق افتاد، اما در این دوره بافت فرسوده نوسازی نشد. جالب اینکه سال گذشته عضو هیئت رئیسه شورای شهر تهران افشا کرد که ۴۰ درصد بافتهای نوسازی شده در بافت فرسوده، کیفیت مناسبی ندارند. زهرا نژاد بهرام در گفتگو با ایسنا، درباره وضعیت نوسازی بافتهای فرسوده در تهران گفت: مطالعاتی درمورد وضعیت بافتهای فرسوده انجام شدهاست که نشان میدهد متأسفانه ۴۰ درصد بافتهای نوسازی شده در بافت فرسوده از نظر کیفیت ساخت، مطلوب نیستند.
دوره قهر با بافتهای فرسوده
معاون معماری و شهرسازی شهرداری تهران روز گذشته در همین خصوص با بیان اینکه با این همه ادعا در موضوع شهرسازی هنوز مدل شهرسازی درستی نداریم، به خبرگزاری مهر گفت: حتی در همین دوره پنجم مدیریت شهری نیز برای این موضوع مدل درستی نداریم و این موضوع را تکذیب نمیکنم. البته در این دوره تلاشهایی برای اصلاح این الگوی حدوداً ۶۰ ساله شدهاست، اما دوره مدیریت ۳۰ ماهه نمیتواند این روش را به طور کلی تغییر دهد.
عبدالرضا گلپایگانی افزود: مدلی که ما طی ۳۰ سال گذشته برای بافت فرسوده داریم، عمدتاً بر این است که دو طبقه موجود با مشارکت یک نفر تبدیل به چهار طبقه شود و دو طبقه به سازنده و دو طبقه به مالک تعلق گیرد. به نظر بنده این مدل شهرسازی نیست، بلکه مدل بساز بفروشی است.
رئیس شورای عالی استانها نیز روز گذشته در خصوص عملکرد مدیریت شهری پنجم در حوزه نوسازی بافت فرسوده گفت: متأسفانه در این دوره آن اقدامی که باید به طور مطلوب انجام میشد، به تحقق نپیوست. به علاوه با توجه به اینکه بافتهای فرسوده بیشتر در مناطق جنوبی شهر قرار دارند، باید امتیازاتی را به کسانی که در این بافتها ساکن هستند، ارائه میدادیم و یک امر تسهیلگری در این زمینه ایجاد میشد تا مردم بیشتر تشویق به نوسازی میشدند.
برنامه نداشتند، بودجه هم ندادند
علیرضا احمدی در خصوص عملکرد شورای پنجم در این زمینه تصریح کرد: متأسفانه در این دوره نسبت به دوره گذشته و در مقام مقایسه با ادوار پیشین، از لحاظ عملکردی، اقدامات مطلوب و مورد نظر انجام نشد.
وی با بیان اینکه بافت فرسوده میتواند شکل و نگاه بیرونی به شهر را تغییر دهد، عنوان کرد:، اما همه این موضوع به مردم باز نمیگردد، بلکه باید افزون بر مردم، از سوی شورای شهر و شهرداری نیز تسهیلاتی برای نوسازی این بافتها ایجاد شود.
وی با بیان اینکه سابقه ضعیف شورای پنجم در نوسازی بافتهای فرسوده هیچ توجیهی ندارد، خاطر نشان کرد: دلیل آن هم این است که شورا اختیار تصویب طرحها، لوایح و تغییر دادن برنامه و بودجه را دارد و میتوانست از این طریق اقدامات بهتری انجام دهد.
رئیس شورای عالی استانها در خصوص تأثیر برنامه و بودجه در نوسازی بافتهای فرسوده عنوان کرد: برنامه و بودجه یکی از راههای برونرفت از مشکلات است و در این موضوع نیز متأسفانه برنامه و بودجه آن طور که باید و شاید دیده نشدهاست. اگر برنامه و بودجه را طی چهار سال گذشته مطالعه کنید، مشخص است که در آن اهتمام چندانی به بافتهای فرسوده وجود ندارد. به علاوه تمامی اعتبارات و بودجه در نظر گرفته شده به این بخش نیز اجرایی نشدهاست.
گفتنی است بافت فرسوده محیطی ایدهآل برای انواع آسیبهای اجتماعی است. مدیریت شهری بهتر بود مثلاً به جای اینکه بودجه کلان به دوچرخه سواری اختصاص دهد با سامان دادن بافتهای فرسوده از گسترش و بازتولید آسیبهای اجتماعی جلوگیری میکرد.