سيدمحمد كشفي، طراح صدا و صداگذار سريال «زيرخاكي» كه فصل دوم آن به كارگردانی جليل سامان اين شبها از شبكه يك سيما در حال پخش است، با بيان اينكه من همچنان مشغول كارهاي پاياني ميكس و صداگذاري سريال زيرخاكي هستم به فارس گفت: در اين فصل دوبله هم داريم كه از بازيگران دعوت ميكنيم بيايند، چون برخي ديالوگها به خاطر قصه بايد عوض شوند و ديالوگهايي هم خارج از كادر براي معرفي محيط داستان لازم است كه اضافه شود. مواردي هم اصلاحات داريم كه بايد ديالوگها تغيير كند، هر چند آقاي نصيرينيا در مقام تهيهكننده و آقاي سامان به عنوان كارگردان در مقابل اين اصلاحات، پافشاري ميكنند اما متأسفانه هنگام پخش غير از چارچوبي كه توليدكنندگان با آگاهي آن را رعايت ميكنند، مواردي به سليقه ناظرپخش ربط دارد كه چارچوب خاصي ندارد.
صداگذار سريال زيرخاكي گفت: فصل دوم اين سريال هم به لحاظ تعداد لوكيشن و بازيگران مفصلتر از فصل اول است و بيننده هنگام تماشاي سريال متوجه پرهزينه بودن آن ميشود، حتي براي سكانسهاي كوتاه از بازيگر استفاده شده است. تعدد لوكيشنها و شرايط برخي از آنها كار فيلمبرداري و توليد را سختتر كرده است. به نظر من، اين سريال، اثري فراتر از يك كار تلويزيوني و برخي قسمتها در حد يك كار سينمايي است. او اضافه كرد: فضاها را بايد از لحاظ صوتي براي بیننده باورپذير كرد؛ چه در صحنههاي جنگي و چه در خانه مروت. در خانه مروت، بايد حس شود دو خانواده كنار هم زندگي ميكنند اگر چه ما هميشه خانواده مروت را نميبينيم اما بايد حضور اين خانواده از طريق ايجاد فضاي صوتي حس شود.
وي ادامه داد: براي صداگذاري برخي صداها را بايد از آرشيو تهيه ميكرديم و ما هنگام آغاز كار گمان ميكرديم در آرشيو صدا و سيما اين صداها موجود باشد اما مثلاً در سكانس حمله هوايي به تهران در شروع جنگ كه در قسمت دوم سريال بود، متأسفانه نتوانستيم از آرشيو سازمان به اين عظمت، خبري درباره نخستين حمله هوايي در سال 1359 پيدا كنيم و مجبور شديم آن را بسازيم. اين خيلي بد است كه ما يك آرشيو صوتي و حتي تصويري درباره جنگ نداريم. آن هم اتفاقي مهم كه سالهاي زيادي از آن نگذشته است.
كشفي افزود: شما حتي نميتوانيد اطلاعاتي درباره سال توليد سرودهاي انقلابي و جنگي پيدا كنيد، مثلاً اينكه در سال 1359، چه سرودهاي حماسي و جنگي خوانده ميشده است. اطلاعاتي درباره اينكه سرودها براي كدام سال است وجود ندارد، مگر اينكه از خوانندهاي كه آن را خوانده يا موزيسين آن اثر پرسيده شود، البته اگر در قيد حيات باشند. در مجموع بانك صوتي ما درباره اوايل جنگ، خيلي ضعيف است.
وي تشريح كرد: براي نمونه، ما فكر ميكرديم آقاي آهنگران از همان ابتداي جنگ ميخوانده و در برخي سكانسها از صداي او استفاده كرده بوديم اما در گفتوگو با مدير جنگ آن زمان، فهميديم كه او از سالهای61- 60 شروع به خواندن كرده است، بنابراين مجبور شديم آن صداها را پاك كنيم. نميدانم متولي اين امر كيست ولي در اين باره كمكاري شده است.
اين صداگذار عنوان كرد: ما خيلي از صداهاي ادوات جنگي و انفجارها را با توجه به نوع انفجار ساختيم و براي ساخت آنها از كارشناسان نظامي و افراد باسابقه در جنگ مشورت گرفتيم. مشخصات فضاي صوتي را با توجه به اين مشورتها و كارهاي مستندي كه در اين باره ساخته شده بود، گرفتيم. براي ما واقعگرايي صداهاي آن زمان خيلي مهم است. براي جلوگيري از غلو به خصوص در اين كار كه اثر طنز و مفرحي است، بايد به اين نكته خيلي توجه ميكرديم. نبايد اين صداها، بازي بازيگر را تحت تأثير قرار بدهد و بايد همسو با بازيگر باشد، از طرفي هم بايد فضاي خطر براي شخصيت را نشان بدهد.