کد خبر: 1049526
تاریخ انتشار: ۰۷ خرداد ۱۴۰۰ - ۱۰:۲۰
این واژه شاید برای اولین بار توسط آرین اکبری متخصص ژنتیک مولکولی در ایران عنوان شد.
البته تا قبل از این هم در دنیا در این مورد مطالعاتی انجام شده بود.
اما کار آرین اکبری چه تفاوتی با دیگر مطالعات در سطح جهان دارد؟
فرمول ژنتیک موفقیت آرین اکبری یک فرمول بنیادی در زمینه ارتباط ژنها با موفقیت دارد.
از آرین اکبری پرسیدیم که فرمول شما دقیقا چه رابطه ای را اثبات می کند و آیا کسی در جهان به این موضوع پی نبرده بوده؟
 
ژنتیک موفقیت
آرین اکبری:
این فرمول یک تعادل بین میزان وراثت پذیری، استعداد و میزان تلاش فرد رو در پیشرفت در یک زمینه خاص رو برقرار می کنه.
تا الان بیشتر مطالعات در جهان بصورت مجزا بروی یافتن ژنهای استعداد از طریق متا آنالیزهای همراهی سراسر ژنومی
‏whole genome association)
که بخشی از مطالعات QTL هستند ، متمرکز شده بود.
(البته روشهای قدیمی تر هم بکار گرفته شده بودند و نتایج تونسته بود برخی از ژنهای دخیل در موفقیت در زمینه های مختلف رو نشون بده. )
همچنین این مطالعات سعی در مشخص کردن نقش ژنتیک در بروز صفات داشتند.
(در ادامه در مورد توارث پذیری توضیح خواهم داد. )
خب تا اینجا با این دستاوردها ، اگه ما از متخصصین ژنتیک بپرسیم که آیا موفقیت به ژنهای ما بستگی داره در جواب می گوید : بله .
و حتی ممکنه نام برخی از ژنها رو هم برای ما ببرند .
و همچنین در مقابل اکثر اساتید انگیزشی معتقد بودند که تلاش نقش مهمتری داره !
خب واقعا کدوم درست بود؟!
جواب این ها در این فرمول یا رابطه هست.
مثال 
فرض کنید که شما رو یا فرزندتون از نظر استعداد بررسی کردن و گفتن که میزان استعداد شما در ریاضی ۳۰ درصد هست (نسبت به بیشترین حد ممکن) و در خوانندگی ۵۰ درصد، کدوم رشته رو انتخاب می کنید؟ خب مشخصا فکر کنیم که اگه بریم خوانندگی بهتر هست ! درسته ؟!
ولی این فرمول می گه نه !
تعجب کردید؟!
این فرمول می گه ، خوانندگی یک صفت با توارث پذیری بالاست (نزدیک ۹۵ درصد که از مطالعات قبلی اطلاعاتش استخراج شده و فرض ما بر درستی اون هست. )
بنابراین شما با یک استعداد معمولی در این صفت بجایی نمی رسید. شاید بگوید که تلاش چی می شود؟! خب تلاش بیشتری می کنم .
ولی باید بگم که وقتی ۹۰ تا ۹۵ درصد از این موضوع به ژنتیک مربوط می شه، یعنی ۵ تا ۱۰ درصد از این موضوع به محیط بستگی داره و تمام تلاش شما (در این فرمول عدد ۱ )
تنها در ۵ درصد محاسبه می شه و عدد قابل توجهی نخواهد بود.
ولی در ریاضیات که مثلا ۳۰ یا ۴۰ درصد ارثی هست، شما با نقش ۶۰ یا ۷۰ درصدی محیط روبرو هستید و تلاش شما در عدد بزرگتری محاسبه خواهد شد و شما نقش تلاش رو در پیشرفت حس می کنید.

- [ ] پس واسه همینه که کسانی که خواننده هستن چه خوب و چه بد، پس از سالها تغییر زیادی نمی کنند؟
دقیقا. سالها تمرین تم نمی تونه تاثیر زیادی روی پیشرفت اونا بزاره .
پس اگر شما در صفتی با توارث پذیری بالا با استعداد هستید ، موفق خواهید بود، چه با تلاش چه بی تلاش (باز هم بستگی به تعریف ما از عدد بالا داره هرچی بالاتر ، تلاش بی معنی تر)
و اگر در صفتی با توارث پذیری کم ، استعداد زیادی ندارید می تونید با تلاش بخش زیادیش رو جبران کنید.
هر چند در این صفات هم افراد با استعدادتر شانس بیشتری دارند ولی اگه کمتر از شما تلاش کنن ، احتمالا تلاش بیشتر شما، بتونه اون رو جبران کنه.

- [ ]  آیا نقش ژنتیک در مورد همه صفات مشخص شده و آیا این میزان دقیق هست؟
ببینید در اینکه یک روز این اعداد پیدا می شن و هر روز دقیقتر می شن شکی نیست. ولی دقت کنید که این فرمول فعلا با این چیزا کاری نداره! این فرمول می گه در صورتی که ما دیتای درست داشته باشیم، رابطه منطقی از این قرار هست.
خب پس تا اینجا ما یکسری داده داریم. که میزان دقت اونها به فرمول ما ارتباطی نداره و ما بنا رو بر صحت اونها می زاریم.

- [ ] آیا تست ژنتیکی برای این موضوع که ببینیم چقدر تو چه زمینه ای مستعد هستیم، هست؟ و این تستهایی که ادعا می کنن ما به شما می گیم چه ژنهای استعدادی دارید درست هست؟
بهتره بگم که هنوز تستی که بتونه موثر باشه وجود نداره و این تست ها بیشتر تبلیغاتی هستن و اطلاعات واقعا بدرد خوری ازشون در نمیاد.
یک سری واریانت رو بررسی می کنن ولی هنوز ارتباط این وارینت ها و میزان ارتباطشون ، اثبات نشده و در ثانی موفقیت در رشته های مختلف تعاریف پیچیده ای داره و به این شکل نیست که با بررسی حتی دقیق ژنها بشه پیشگویی کرد.

- [ ] ببخشید این را می گویم، پس اساسا فرمول شما کاربردی نداره ! 
شاید تعجب کنید اگه بگم به اون شکل که فکر می کنید خیر، کاربردی نداره !
این فرمول یک بستر فهم برای بررسی احتمال موفقیت افراد رو فراهم می کند. بسیاری از بخشهای اون توسط دیتا هایی پر می شوند که هنوز دقیق نیستند ولی ما می داونیم که اگه روزی پیدا شن جاشون تو فرمول کجاست.
ببنید

نی که مندلیف جدول تناوبی رو درست کرد، جای بسیاری از خونه ها خالی بود که بعدها باید کشف می شد، (البته قیاس مع الفارق بود می دونم) این فرمول رابطه منطقی بین این عناصر رو نشون می ده.

- [ ] آیا این فرمول در جامعه آماری تست شده؟
سوال خوبی بود، یعنی سوالی بود که اکثر دانشجوها و متخصصین رشته های مرتبط می پرسن.
ببنید بعضی از مطالعات بنیادی که از روابط ریاضی و مفاهیم منطقی بدست می یان و بصورت یک هایپوتز یا تئوری مطرح می شن نیاز به جامعه آماری برای برسی ندارن. این که اولین سوال مطرح شده از من توسط خیلی ها این هست، بخاطر نوع نگاهشون هست که ریشه در غالب مطالعات در رشته بیولوژی هست که با آمار سرو کار دارند و درست هم هست. ولی باید دونست که فرموله کردن یکسری دیتا (که خودشون از بررسی آماری بدست اومدن) اصلا قابل بررسی آماری نیست. بخصوص اینکه هنوز دیتاهای خامی که بعنوادی ورودی بهش میدیم کامل نشدن.
دیتا های بدست آمده ای که در این فرمول قرار می گیرن تماما حاصل بررسی آزمایشهایی هستن که اتفاقا اونجا جامعه آماری زیادی بوده. مطالعات کیس کنترل با جامعه آماری قابل قبول بودن . اینکه ژنها چقدر در هر صفت نقش دارن و یا کدوم لوکوسها چقدر نقش دارن ، همگی مطالعات آماری بوده.
ولی چیدمان این اطلاعات و مطرح کردنش بعنوان یک تئوری (هایوپوتز محسوب نمی شه از نظر من) نیاز که جای خود، اصلا نمی تونه بررسی آماری بشه.
یک مثال برای بچه های ژنتیک بیارم، فرض کنید در تعادل هاردی - واینبرگ ، ما به هاردی و واینبرگ ، بگیم که این تعادل رو از روی چه جامعه آماری ساختید؟! در حالیکه می دونیم این تعادل شرایطی رو مطرح می کنه که در هیچ جامعه ای امکان وجود ندارن. ولی یک بستر قابل فهم برای بررسی پارامترهای مختلف تاثیر گذار رو ایجاد می کنه و تعادل اونها پایه ژنتیک جمعیت شد.
در واقع تعادلی که بنده نوشتم یه همچین حکمی داره .
همچنین این فرمول می تونه کمک بزرگی به بحث جبر و اختیار بکنه . شما با درک این فرمول می تونید متوجه بشید که ما در جبریم و یا در اختیار ! که بحث مفصلی داره.

- [ ] گفتید ژنتیک در بروز صفات مختلف نقش متفاوتی داره، محیط چطور ؟

در مقابل نقش ژنتیک ، نقش محیط هست که رابطه معکوس با نقش ژنتیک داره.
یعنی اگه یک صفت ۱۰۰ درصد ارثی هست، محیط هیچ نقشی در ایجادش نداره و بر عکس
خب تلاش ما برای تغییر صفات، بیشتر در صفاتی تاثیر داره که نقش ژنتیک تو اونها کمرنگ هست.
بنابراین این فرمول با توجه به موقعیت فعلی شما در ارتباط به هر صفت، میزان ژنهای استعداد شما (از طریق دیتاهای موجود) میزان محیطی یا ارثی بودن هر صفت یا استعداد، همچنین مقدار تلاش شما که در این فرمول قابل اندازه گیری فرض شده ، یک رابطه ایجاد می کنه . که شما متوجه بشید با چقدر تلاش در موضوع مورد نظر. می تونید پیشرفت داشته باشید و آیا اصلا وقت گذاشتن روی موضوع مورد نظر برای شما بصرفه هست یا نه ؟ یعنی فایده داره یا نداره .
این موضوع توسط هیچکس در دنیا بررسی نشده بود. یعنی فرموله نشده بود.
این فرمول بسیار جای کار داره و در ادامه فعالیت های علمی خودم به دنبال کمی سازی بهتر و قراردادن ضریب ثابت براش هستم. فعلا بعنوان یک الگوی کلی بنیان یک سری مطالعات رو می تونه بزاره.

- [ ] سوال ) آیا بصورت مقاله یا چیزی ثبتش کردید؟
بله برنده چند جایزه و لوح در سطح بین المللی شده.
در مسابقات چالش ام ای تی جزو طرح های برتر شد که بعدا به دلیل ایرانی بودن از صفحه ام آی تی حذف شد ولی یک گواهینامه برای من فرستادن در مسابقات مخترعین در ترکیه که زیر نظر ایفیا و wipo سازمان مالکیت فکری جهانی هست برنده جایزه شد و گواهی کسب جایزه را از ریاست سازمان ملی و بین المللی مالکیت فکری و ثبت اختراعات ترکیه دریافت کرد .
لقب Inv توسط ایفیا به بنده داده شد و باید بگم که من اصلا به این جوایز و القاب قانع نیستم و یا افتخار نمی کنم ولی به طراحی این فرمول افتخار می کنم و مطمئن هستم که اگه بشه این فرمول در سطح جهانی درست معرفی بشه می تونه سر و صدای زیادی بپا کنه و بنیان یک سری مطالعات جدید باشد.
در حال حاضر بدنبال ثبتش در وایپو و یو اس پتنت هستم و بعد مقالاتش در مجله های معتبر ژنتیک رفتار.
همونطور که می دونید قبل از ثبت پتنت نباید افشا صورت گرفته بشه و بنابراین اصل فرمول هنوز جایی منتشر نشده .

- [ ] در مورد توارث ‌پذیری توضیح می دهید؟
ببینید نقش ژنتیک در ایجاد صفات که از واریانس تفاوت های ژنتیکی به واریانس تفاوتهای فنوتایپی بدست می آید را توارث پذیری می نامند.
به شکل ساده تر توضیح بدم. میانگینی از نقش ژنتیک در میزان بروز صفات هست.
حالا صفات می تونن استعداد ما به چیزای مختلف باشن . بد یا خوب استعداد به انواع بیماریها یا به موسیقی و ریاضیات و دیگر مهارتها
خب در مقابل نقش ژنتیک ، نقش محیط رو داریم.
فعالیتهای ما در محیط و برهم کنش ما در بروز به اندازه خودش (برای هر صفت و استعداد فرق داره)
نقش داره .
یعنی شما می تونید با تمرین کردن یک استعداد رو تقویت کنید.

- [ ] آیا می شه شما پارامترها و بخشهای مختلف فرمول رو مختصر توضیح می دید.

COE= Coefficient of effort
EF=effort unit
ER=environment role
COC= Coefficient of change
APG= amount of predisposing gene
h2=heritablity
DOS=Degree of success
CS= Current situation
RFE= Remaining to the world fullest extent

بیشتر این اجرا و نام گذاریشان ، کار خودم هست و تا قبل از این ، جایی بکار نرفته است .
ضریب تلاش
COE= Coefficient of effort
حاصل نقش محیط و مقدار تلاش (واحدفرضی) effort unit
ضریب تغییر
‏ COC= Coefficient of change
ضریب تلاش بعلاوه ضریب نقش ژنتیک
درجه موفقیت
‏DOS=Degree of success
موقعیت فعلی
‏CS= Current situation

فاصله تا نهایت اون صفت
RFE= Remaining to the world fullest extent
چگونگی قرار گیری این اجزا در فرمول تا قبل از ثبت پتنت امکان پذیر نیست. و بخشهای دیگه که توضیح شان مفصل هست.
 
گفت و گو : امیرعباس محمدی کوشکی - سرپرست تیم اختراعات ایران
 
نظر شما
جوان آنلاين از انتشار هر گونه پيام حاوي تهمت، افترا، اظهارات غير مرتبط ، فحش، ناسزا و... معذور است
تعداد کارکتر های مجاز ( 200 )
پربازدید ها
پیشنهاد سردبیر
آخرین اخبار