در حالي كه برخي از نمايندگان مجلس در پي آن هستند كه با كمك دستگاه قضايي 200 حقوقي را كه در اوج بازار سرمايه 130هزار ميليارد تومان سهام عرضه كردند، ملزم به حمايت بازار سرمايه كنند تا سريعاً وروق بازار سهام بازگردد، سخنگوي دولت مشكل بورس را این مورد می‌داند که عده‌اي در اوج بازار، سهام خريداري كردند. بد نيست علي ربيعي، مروری بر سخنان سال گذشته حسن روحاني داشته باشد كه در اوج بازار، مردم را به سرمايه‌گذاري در بورس تشويق كرد.
حسن روحاني در اواخر مردادماه 99 در اوج بازار سرمايه از مردم خواست كه همه چيز را به بورس بسپارند و بازار سهام را بازار مناسبي براي سرمايه‌گذاري معرفي كرد و حتي بعد از آغاز ريزش بازار نيز رئيس دفتر رئيس‌جمهور در رسانه ملي از بازگشت يا تثبيت بازار سخن گفت، امروز بعد از 10 ماه ريزش بازار سهام و مالباخته شدن ميليون‌ها سهامدار در كشور سخنگوي دولت گفت مشكل بورس اين بود كه مردم در اوج وارد شدند.
سقوط نزدیک به یک میلیون واحدی
ريزش بي‌سابقه بورس در حالي از مرداد 99 آغاز شد و همچنان ادامه دارد كه طبق اذعان كارشناسان اقتصادي، روند غلط مديريتي دولت و وزارت اقتصاد باعث زيان ميليون‌ها سهامدار در بازار بورس اوراق بهادار و فرابورس شده است. اين در حالي است كه طي 10 ماه گذشته انواع و اقسام طرح‌ها براي تثبيت بازار عملياتي شد، اما امروز شاخص كل بورس اوراق بهادار تهران كه در اوج بيش از 2 ميليون واحد را به خود ديده بود در مرز يك ميليون و 100 هزار واحدی به‌سر مي‌برد.
نوساني كه بازار سرمايه طي دو سال گذشته به خود ديده، نوسان بسيار قابل ملاحظه‌اي بوده، زيرا برخي از سهامداران سودهاي اتفاقي قابل ملاحظه‌اي به دست آوردند و بسياري از سهامداران كه به دعوت دولت دير وارد بازار سرمايه شدند در واقع بخش زيادي از ارزش دارايي خود را از دست داده‌اند.
بازار سرمايه در بازه زماني سال‌هاي 98 تا مرداد 99 رشد قابل ملاحظه‌اي را تجربه كرد. كارشناسان معتقدند تحريم، شيوع كرونا و خلق نقدينگي بدون پشتوانه و نقدينگي سرگردان در جامعه و ركود بازار‌ها موجب شده بازار سهام پذيراي نقدينگي قابل ملاحظه‌اي باشد. از اين‌رو تمامی سهم‌ها در اثر پمپاژ نقدينگي با جهش قيمت مواجه شد. در اين ميان مديران دولتي زماني مردم را براي سرمايه‌گذاري در بازار سهام تشويق كردند كه بسياري از سهم‌ها به شدت حبابي شده بودند. از اين‌رو بعد از اينكه رئيس‌جمهور در اواخر مردادماه خطاب به مردم گفت بازار ارز و سكه جاي سرمايه‌گذاري نيست و سهام جایی است که باید در آن سرمايه‌گذاري کنند، بازار با ريزش مواجه شد. با این حال بسياري از سهامداران نقدينگي جديد وارد بازار كردند، چراكه تصور مي‌كردند بازار مجدداً رشد خواهد كرد، غافل از اينكه سوت آغاز ريزش بازار زده شده است، حتي وقتي شاخص كل بورس تهران از محدوده 2ميليون واحد به محدوده يك ميليون و600 هزار واحد ريزش كرد، رئيس دفتر رئيس‌جمهور در رسانه ملي حضور يافت و از تثبيت بازار و عملياتي شدن طرح‌هاي حمايتي خبر داد. با اين حال ريزش بازار تا به امروز ادامه يافته و ميليون‌ها سهامدار بدون اينكه سودي در بازار سرمايه ببينند از زمان سرمايه‌گذاري در بازار سهام فقط زيان ديده‌اند.
طي 10 ماهه اخير انتظار مي‌رفت حداقل دولتي كه مردم را براي سرمايه‌گذاري در اين بازار دعوت كرده و گفته بود مردم همه چيز را به بورس بسپارند، مانع از وقوع چنين فاجعه‌اي در بورس شود، اما در مرحله عمل چنين اتفاقي نيفتاده است. در اين ميان برخي از نمايندگان مجلس مي‌گويند 200 حقوقي در اوج بازار سرمايه حدود 130 هزار ميليارد تومان سهام عرضه كرده‌اند و به دنبال آن هستند كه اين حقوقي‌ها را از طريق دستگاه قضايي براي حمايت از بازار سرمايه مجاب كنند.
با اين حال اما روز گذشته علي ربيعي، سخنگوي دولت در نشست خبري در اظهاراتي قابل تأمل گفت: «متأسفانه عده‌اي از هموطنان صرفاً در مقطع اوج‌گيري بورس وارد بورس شدند و امروز مسئله ما حمايت از اين افراد است، به‌رغم اينكه نقش دولت‌ها در همه كشورها در بازار سرمايه نقش ضامن نيست و نقش حامي‌گري دارد.»
سخنگوي دولت در حالي مردم را مقصر وضعيت فعلي بازار سرمايه دانسته و مدعي شده است كه مردم در مقطع اوج بورس وارد اين بازار شده‌اند كه دقيقاً در آن مقطع، عده زيادي از مردم به دعوت شخص رئيس‌جمهوري راهي بورس شده بودند.
روحاني در سخنراني‌هاي متعددی مردم را تشويق به حضور در بازار سرمايه کرد، ولي يكي از اين سخنراني‌ها به 22 مردادماه 99 برمي‌گردد، جایی كه روحاني گفته بود: «همين ETF كه سهامش در اوايل شهريورماه با تخفيف فروخته مي‌شود براي اين است كه مردم بدانند بازار سكه و دلار جاي سرمايه‌گذاري نيست، اما بورس جاي سرمايه‌گذاري است، حتی خريد نفت جاي سرمايه‌گذاري است. ما مي‌خواهيم مردم را از يك طريق مطمئن، نه طريقي كه امروز براي آنها فايده داشته باشد و فردا ضرر كنند هدايت و كمك كنيم.»
نگاهي به شاخص بازار سرمايه نشان مي‌دهد كه اولين استارت ريزشي اين بازار از 19 مردادماه زده شد و تا امروز نيز همچنان ادامه دارد. فاجعه مديريتي دولت در بورس موجب شده شاخص از بيش از 2 ميليون واحد به مرز يك ميليون واحد برسد. با اين حال دولت به جاي چاره‌انديشي براي وضعيت موجود، باز هم مردم را مقصر دانست و اعلام كرد «مشكل بورس اين بود كه مردم در اوج وارد شدند!»
در اين حال اما به لطف مسيري كه دولت براي سرمايه‌گذاري مردم ترسيم و به آنها در سرمايه‌گذاري از يك مسير مطمئن كمك كرد، بسياري از سهامداران كه سال قبل وارد بازار سرمايه شده بودند، تاکنون حداقل 80 درصد از سرمايه خودشان را از دست داده‌اند. بنابراين بايد از آقاي ربيعي سؤال كرد: چه كسي مردم را در روزهاي اوج به بورس دعوت كرد و باعث شد سرمايه‌هاي اندك سهامداران خرد به راحتي پودر شود؟
مهم‌ترين نقدي كه به عملكرد دولت در بازار سرمايه وارد است، به روش دولت براي جبران كسري بودجه در سال 99 برمي‌گردد؛ آن‌طور كه شخص وزير اقتصاد در اسفندماه اعلام كرده بود، دولت حدود 30هزار ميليارد تومان از بورس كسب درآمد كرده است، اين در حالي است كه ماليات دريافتي از خريد و فروش سهام نيز گويا حدود 18هزار ميليارد تومان ارزيابي شده است.
