سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: «من اخیراً خیلی فکر کردهام که وقتی شرایط سخت میشود چگونه ادامه میدهم؟ و فکر میکنم این به چیزی بازمیگردد که از کودکی یاد گرفتهام. وقتی در چین بزرگ میشدم، من و پدرم این بازی را انجام میدادیم. ما اشعار و متون کلاسیک چینی را حفظ میکردیم و آن را باهم میخواندیم.»
اینها سخنان کلوئی ژائو، برنده اسکار بهترین کارگردانی برای فیلم «سرزمین عشایر» است که روی عشق به فرهنگ شرقی و بر اینکه منشأ موفقیت او زندگی در همین فرهنگ است، تأکید ویژهای دارد و این دقیقاً برخلاف رویهای است که برخی سینماگران ایرانی در برهه حضور در جشنوارههای خارجی از آن سخن میگویند و نه تنها سخنی از ظرفیتهای ایرانی جامعه خود بر زبان نمیآورند بلکه بعضاً به شکلی تلویحی جامعه و فرهنگ ایرانی را زیر سؤال نیز میبرند.
مراسم اسکار ۲۰۲۱ جایزه بهترین فیلم و بهترین کارگردانیاش را به فیلم «سرزمین عشایر» یا سرزمین آوارهها داد و کلوئی ژائو، کارگردان زن چینی این فیلم مجسمه طلایی اسکار را در دست گرفت.
دهنکجی زن چینی به مد و لباس
از نکات جالب و حائژ اهمیت اسکار این دوره سروشکل کاملاً ساده و معمولی کلوئی ژائو بود که برخلاف تمایل جشنوارهها برای جلوهگری زنان از طریق آرایشها و لباسهای عجیب و غریب، این کارگردان زن چینی با پا گذاشتن روی این سنت و خواست مرسوم جنسیتی به شکلی کاملاً انسانی و عادی در این مراسم حاضر شد.
کارگردان فیلم سرزمین عشایر کمترین آرایشی بر چهره نداشت و لباسی که بر تن کرده بود نه تنها بدننما نبود بلکه کاملاً ساده و معمولی بود. این شکل از ظاهر شدن در یک رویداد مهم سینمایی آن هم در رده اسکار میتواند نوعی دهنکجی به گرایشاتی باشد که طالب جلوهگری جنسیتی زنان در این رویدادها هستند و اتفاقاً در چند سال اخیر توانسته بودند از طریق رابطه برندهای لباس و فعالان عرصه مد به این ماجرا بیش از پیش دامن بزنند.
نکته دیگر درباره مراسم اسکار این دوره درخشش یک کارگردان زن بود. به طور عادی و برخلاف کشور ایران که زنان فیلمساز به طور مکرر جوایز مهمترین رویدادهای سینمایی را از آن خود کردهاند، جشنوارههای غربی و به ویژه اسکار سابقه بسیار نحیفی در اختصاص جایزه به فیلمسازان زن دارند، به طوری که پیش از این فقط یکبار جایزه اسکار بهترین کارگردانی به یک زن اعطا شده بود و جالب است که در قرن بیستم زنان فیلمساز غربی حتی یکبار هم رنگ اسکار را به خود ندیده بودند و صرفاً در بخش بازیگری جایزه میگرفتند. کاترین بیگلو پیش از این تنها زنی بود که برای فیلم «مهلکه» با موضوع جنگ عراق اسکار بهترین کارگردانی را در سال ۲۰۱۰ تصاحب کرده بود. درخشش یک کارگردان زن چینی در اسکار این پیام را نیز با خود دارد که هالیوود با وجود سابقه بیش از یک قرن در عرصه سینما چه مقدار سابقه ضعیفی از فعالیت زنان فیلمساز در پشت صحنه و بخشهای فنی دارد و فیلم سرزمین عشایر با وجود آنکه اثری امریکایی است، اما توانمندیهای فردی زنی چینی آن را به بار نشانده است. سخنان کلویی ژائو در مراسم اسکار نشان میدهد که تلاش و مقاومت و خستگیناپذیر بودن او کاملاً ناشی از محیط زندگی او در جامعهای شرقی است و وی هوشمندانه روی این مسئله تأکید میکند؛ «من اخیراً خیلی فکر کردهام که وقتی شرایط سخت میشود چگونه ادامه میدهم؟ و فکر میکنم این به چیزی بازمیگردد که از کودکی یاد گرفتهام. وقتی در چین بزرگ میشدم، من و پدرم این بازی را انجام میدادیم. ما اشعار و متون کلاسیک چینی را حفظ میکردیم و آن را باهم میخواندیم و سعی میکردیم جملات یکدیگر را به پایان برسانیم.»
سرزمین عشایر یک درام گسترده درباره بیوهای ۶۰ ساله است که پس از از دست دادن کار دچار رکود بزرگی در زندگی شد و با یک وانت به ایالات متحده غربی سفر کرد. سرزمین عشار در مجموع جایزه شش بخش نامزدی را دریافت کرد.
پیروزی ژائو او را به اولین زن آسیایی و اولین زن رنگینپوست تبدیل میکند که بهترین اسکار کارگردانی را از آن خود کرده است. ژائو روی صحنه مراسم اسکار با پارچههای سفید و کفشهای ورزشی سفید، از همکاران نامزد خود و کل بازیگران و خدمه که به خلق فیلم سرزمین عشایر» کمک کردند، تشکر کرد.
ژائو میگوید که او همیشه از جمله الهام گرفته که از متن بنیادی چینی «سه شخصیت کلاسیک» گرفته شده و به این معنی است: «انسانها، از زمان تولد، ذاتاً خوب هستند».
ژائو ادامه داد: این جمله تأثیر زیادی بر من داشت و من امروز نیز آنها را واقعاً باور دارم، حتی اگر گاهی اوقات ممکن است به نظر برسد که عکس این قضیه صادق است، اما من همیشه با هر فردی که ملاقات کردهام، در هر جای دنیا که باشد نیکی پیدا کردهام.
وی سخنان خود را با سلام و احترام به هرکسی که ایمان و شهامت داشته باشد و نیکی را در خود نگه دارد و خوبیهای یکدیگر را حفظ کند، پایان داد و گفت: مهم نیست که انجام این کار دشوار است، این برای شماست، شما به من الهام میدهید تا ادامه دهم. مراسم اسکار ۲۰۲۱ امسال به دلیل بحران جهانی کرونا با تأخیر دو ماهه و با شرایط خاص و متفاوت از سالهای گذشته در دو سالن یونیون استیشن و دالبی تئاتر در لس آنجلس برگزار شد و در نهایت دو جایزه اصلی بهترین فیلم و کارگردانی جوایز امسال طبق پیشبینیها به فیلم «سرزمین عشایر» ساخته «کلوئی ژائو» کارگردان زن چینیتبار رسید و «فرانسیس مک دورمند» هم برای بازی در این فیلم بهترین بازیگر زن شناخته شد.
اسکار آنتونی هاپکینز برای فیلم «پدر»
«آنتونی هاپکینز» در این دوره برای بازی درخشان در فیلم «پدر» توانست دومین جایزه اسکار بازیگری خود را کسب کند.
فیلم «منک» به کارگردانی «دیوید فینچر» که با حضور در ۱۰شاخه بیشترین تعداد نامزدی را به خود اختصاص داده بود، تنها به کسب دو جایزه بهترین فیلمبرداری و طراحی تولید بسنده کرد.
جایزه بهترین فیلمنامه اقتباسی را فلورین زلر و کریستین همپتون رأی فیلم «پدر» گرفتند، هر چند آنتونی هاپکینز با اجرای بینظیرش در مقام بازیگر، یکی از مؤلفان اصلی این اثر است.
نکته جالب جوایز اسکار این دوره اینکه فیلم «منک» به کارگردانی «دیوید فینچر» که با حضور در ۱۰شاخه بیشترین تعداد نامزدی را به خود اختصاص داده بود، تنها به کسب دو جایزه بهترین فیلمبرداری و طراحی تولید بسنده کرد.
اسکار بهترین فیلم بلند انیمیشن به پیکسار برای فیلم «روح» رسید که حقش بود در میان نامزدهای بهترین فیلم سال هم باشد.
به طور کلی مراسم اسکار این دوره تحت تأثیر کرونا به دور از حاشیهها و خودنماییهای مرسوم برگزار شد.