سرویس بین الملل جوان آنلاین: سرپرست نمایندگی امریکا در سازمان ملل به شورای امنیت اطلاع داده که دولت فعلی از اقدام دولت پیشین برای بازگرداندن تحریمهای سازمان ملل علیه ایران صرفنظر کرده است. همچنین، سخنگوی وزارت خارجه امریکا اعلام کرد دعوت اروپا را برای حضور در نشست گروه ۱+۵ و ایران میپذیرد. ولی وزیر خارجه ایران با بیان اینکه دولت جدید امریکا متوجه شد که ادعاها درباره قطعنامه ۲۲۳۱ هیچ اعتبار قانونی ندارد، تأکید کرد واشنگتن باید تمام تحریمها را بیقید و شرط و بهصورت مؤثر بردارد.
جوبایدن رئیسجمهور امریکا دیشب در کنفرانس امنیتی مونیخ یک بار دیگر، گریزی هم به مسئله هستهای ایران زد و گفت که امریکا آماده تعامل دوباره با ۱+۵ در خصوص برنامه هستهای ایران است. بایدن همچنین بدون اشاره به جزئیات گفت: «اعلام کردیم آماده مذاکره دوباره با کشورهای ۱+۵ درمورد برنامه هستهای ایران هستیم. ما همچنین باید فعالیتهای برهمزننده ایران در خاورمیانه را بررسی کنیم و در این راه، با اروپاییها و دیگر شرکایمان همکاری میکنیم.» رئیسجمهور امریکا اشاره بیشتری به این نکرد که امریکا چگونه به توافق هستهای با ایران بازخواهدگشت، ولی پیش از او، ند پرایس سخنگوی وزارت خارجه امریکا روز پنج شنبه پس از بیانیه طلبکارانه چهارجانبه امریکا، انگلیس، فرانسه و آلمان درباره برجام و لزوم بازگشت ایران به این توافقنامه گفته بود: ایالات متحده امریکا دعوت نماینده اتحادیه اروپا را برای حضور در نشست گروه ۱+۵ با ایران به منظور بحث درباره یک مسیر دیپلماسی نسبت به برنامه هستهای ایران خواهد پذیرفت.
وزرای امور خارجه فرانسه، آلمان، انگلیس و ایالات متحده امریکا صبح پنجشنبه برای دومین بار پس از انتخاب آنتونی بلینکن (بهعنوان وزیر خارجه امریکا) به صورت مجازی تشکیل جلسه داده و درباره ایران و سایر مسائل مهم رایزنی کردند.
همزمان امریکاییها روغن ریخته را نذر امامزاده کردند و اعلام کردند نامه دولت قبلی درباره لزوم اعمال تحریمهای سازمان ملل علیه ایران را با نامهای دیگر به دبیر سازمان ملل باطل اعلام کردهاند. این در حالی است که آن نامه در روزهای پایانی دولت قبلی هم اثری نداشت و ترامپ بیشتر از تحریمهای سازمان ملل بر ایران تحریم اعمال کرده بود. حالا هم وضع همچنان همان است.
واکنش ایران؛ تعهد، اقدام، جلسه
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه دیروز هم در توئیتی نوشت: به جای سفسطهبازی و قرار دادن بار مسئولیت بر دوش ایران، تروئیکای اروپایی/اتحادیه اروپا باید به تعهدات خود عمل کرده و خواستار آن شود که میراث تروریسم اقتصادی ترامپ علیه ایران پایان یابد. وی افزود: تدابیر جبرانی ما پاسخی به نقضهای ایالات متحده و تروئیکای اروپایی هستند. اگر از معلول هراسانید، علت را حذف کنید. ما «اقدام» را با اقدام پاسخ میدهیم.
رئیس دستگاه دیپلماسی ایران در پایان نوشت: «بعد از آن، ما فوراً تمام اقدامات اصلاحی (کاهش تعهدات) را به عقب برمیگردانیم.»
سخنگوی وزارت امور خارجه نیز در توئیتی با بیان اینکه خیلی وقت است ۱+۵ وجود ندارد، نوشت: حرکات نمادین خوب است، اما برای احیای ١+۵ امریکا باید عمل کند و تحریمها را بردارد، ما نیز پاسخ خواهیم داد. وی در ادامه تأکید کرد: «امریکا باید در پایبندی به قطعنامه ۲۲۳۱، تمام تحریمهایی را که توسط ترامپ اعمال، بازاعمال یا تجدید برچسب شده بود، بی قید و شرط و بهصورت مؤثر بردارد.» خطیب زاده در واکنش به اظهارات همتای امریکایی که گفته این کشور دعوت اتحادیه اروپا برای شرکت در جلسه گروه ۱+۵ و ایران را خواهد پذیرفت، نیز نوشت: خیلی وقت است ۱+۵ وجود ندارد. وی افزود: یادآوری؛ به دلیل خروج امریکا از برجام، ١+۵ وجود ندارد. اکنون تنها ایران و ١+۴ است. خطیبزاده عنوان کرد: به یاد بیاورید، ترامپ اتاق [برجام]را ترک و تلاش کرد آن را منفجر کند.
تردید در درون
ژستهای همراه با اطمینان بازگشت به دیپلماسی از سوی دولت بایدن در حالی است که یک نشریه امریکایی به نقل از منابع مطلع گزارش داد دولت امریکا همچنان مردد است که به برجام به عنوان بستری برای رسیدن به توافقی محکمتر بازگردد یا از همان ابتدا به دنبال توافقی جدید باشد که مسائل دیگر را هم در بر میگیرد.
پولیتیکو به نقل از پنج منبع آگاه گزارش داد دستیاران ارشد «جو بایدن» رئیسجمهور امریکا در این خصوص بحث میکنند که آیا بازگشت به برجام در صورت بازگشت ایران به تعهداتش طبق این توافق، با هدف بسترسازی برای یک پیمان منع گسترش محکمتر، بهترین راه است یا باید راههای دیگر که احتمالاً پیچیدهتر هستند و ممکن است توافق اصلی را کنار بزند، اتخاذ شود.
به نوشته پولیتیکو، یک مقام وزارت خارجه امریکا احتمال دیدار رو در رو با ایرانیها را گامی فراتر از پیشرفت خواند.
طبق این گزارش، در مجموع تاکنون تحولات نشان میدهد احیای کامل توافق اصلی که به طور رسمی برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) خوانده میشود، ممکن است بسیار پیچیدهتر و شامل مجموعهای از مذاکرات بسیار طولانیتر از انتظار ناظران باشد، اگر این اتفاق اصلا رخ دهد.
«دریل کیمبال» مدیر اجرایی انجمن کنترل تسلیحات در این خصوص گفت: دریچه فرصتی وجود دارد که همیشگی نخواهد بود. سرعت پایین رایزنی از سوی ایالات متحده، هدف گفته شده بایدن را که بازگشت به توافق به عنوان پایه و بعد پیش رفتن بر اساس آن است به خطر میاندازد.
یکی از افراد مطلع از گفتگوهای داخلی امریکا گفت: دیدگاههای مختلف زیادی در داخل دولت وجود دارد. فکر میکنم انگیزه برای بازگشت به توافق وجود دارد، اما نتیجه از پیش تعیین شده نیست.
بر اساس این گزارش، «یکی از مباحث داخلی در دولت امریکا درباره گامهای بعدی این است که آیا ابتدا هدف باید بازگشت به توافق اصلی باشد یا از همان ابتدا به دنبال توافقی گستردهتر باید بود؛ توافقی که میتواند جنبههای غیرهستهای مثل برنامه موشکهای بالستیک ایران را در بر بگیرد و مفادی دارد که از توافق اصلی بادوامتر یا دائمی هستند.» بر اساس این گزارش، در هر صورت، گزینه روی میز داشتن نوعی توافق موقت است که بتواند باعث اعتماد در دو طرف شود.
به گفته منابع مورد استناد پولیتیکو، این توافق لزوماً شبیه توافق اصلی (برجام) نخواهد بود و میتواند شامل دادن برخی معافیتهای تحریمی محدود مثل اجازه فروش نفت در ازای توقف برخی اقدامات از سوی ایران باشد که از زمان خروج امریکا از توافق انجام داده است، یکی از آنها میتواند توقف غنیسازی اورانیوم تا خلوص ۲۰ درصد باشد.
با این حال بنابراین مطلب، یک مقام دولت بایدن اصرار دارد که دولت امریکا از بحثها عبور کرده و هدفِ توافق شده همان بازگشت به برجام در صورت بازگشت ایران به تعهدات است. اما اینکه دقیقاً چه گامهایی و با چه سرعتی برای دستیابی به این هدف باید برداشته شود، همچنان محل بحث است.
به نوشته این نشریه امریکایی، افراد آگاه به گفتگوها نمیدانستند یا حاضر به اظهارنظر درباره این مسئله نشدند که چه کسانی در بین مشاوران بایدن حامی چه راهکارهایی هستند. برخی تأکید کردند که دولت جدید امریکا که هنوز یک ماه از عمرش نگذشته همچنان در حال پر کردن مناصب کلیدی در وزارت خارجه، کاخ سفید و فراتر از آن با گزینههای مرتبط با بحث ایران است.
البته سه منبع گفتند «برت مکگورک» مقام ارشد خاورمیانه در شورای امنیت ملی امریکا از صداهای تند در موضوع ایران است و «جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی دولت امریکا بعضاً موضع سختتری نسبت به بسیاری از همکاران خود در موضوع ایران اتخاذ میکند.
بر اساس این گزارش، هر دو مقام ارشد مذکور احتمالاً به توافق گستردهتر از همان ابتدا به جای تلاش برای زنده کردن نسخه ۲۰۱۵ (برجام) تمایل دارند. به نوشته این نشریه، «رابرت مالی» نماینده ویژه دولت امریکا در امور ایران اینطور شناخته شده که بیشتر حامی بازگشت به توافق اصلی است. طبق این گزارش، یکی از کسانی که احتمالاً در طرف اوست، «جف پرسکوت» مقام ارشد در نمایندگی امریکا در سازمان ملل است.
طبق این گزارش، منابع پولیتیکو درباره موضع «آنتونی بلینکن» وزیر خارجه امریکا در این خصوص مطمئن نبودند.
یک حرف هم از روباه پیر استعمار
یک روز پس از برگزاری نشست چهارجانبه وزرای امور خارجه کشورهای اروپایی عضو برجام و امریکا و اعلام آمادگی کاخ سفید برای شرکت در گفتگوهای برجامی با ایران، «جیمز کلورلی» معاون وزیر امور خارجه انگلیس در امور خاورمیانه و شمال آفریقا ادعا کرد: ایران توافق هستهای را نقض کرده و رفع تحریمها به رفتار تهران بستگی دارد.
به گزارش ایرنا، کلورلی بدون اشاره به نقض برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل توسط امریکا و بیعملی طرفهای اروپایی در این توافق مدعی شد: ایران باید به برجام بازگردد و ما از آنها خواستهایم تا این اقدام را صورت دهند.
او در پاسخ به سؤالی درباره تأثیر لغو تحریمها در مذاکرات با ایران هم ادعا کرد: گمان نمیکنم که ما باید سیگنالی بفرستیم مبنی بر اینکه از عدم تعهد ایران چشمپوشی میکنیم یا آن را از انظار پنهان میکنیم. آنها طرفی هستند که شرایط برجام را نقض میکنند و آنها طرفی هستند که میتوانند در این رابطه کاری انجام دهند و باید به تعهداتشان بازگردند.